Het schaakgenootschap Max Euwe evenaart op de eerste zaterdag van november de aanwezigheid van de echte Max Euwe in Hoorn. Tot zover de overeenkomst, want aan het eind van de middag blijkt het verschil levensgroot. De vijfde wereldkampioen haalde tijdens zijn derde optreden bij onze club een score van 97 procent, terwijl de ploeg uit Enschede op 18 blijft steken.

De eindstand van Caïssa-Eenhoorn - SG Max Euwe 3 op het scorebord. De '1½' is de 18 procent.

Caïssa-Eenhoorn handhaaft zich in deze derde ronde van de bondscompetitie op de eerste plaats van de tweede klasse A. Dankzij de ruime overwinning van 6½-1½ tegen SG Max Euwe 3 loopt het qua bordpunten iets uit op het eveneens zes punten hebbende SISSA 2 (twintig om zeventien nu), terwijl Groninger Combinatie 2 achterstand oploopt door het gelijkspel tegen Assen. ‘Er gaat niets boven Groningen’ blijft nog even in de ijskast.

Maar we hadden het over de Nederlandse topschaker Max Euwe. Hij is door Caïssa driemaal uitgenodigd om als simultaanspeler op te treden. De eerste keer op zondag 24 februari 1924, ruim twee jaar na de oprichting van de club. Max Euwe heeft in 1921 voor het eerst de nationale titel gewonnen. Er zijn in 1922 en 1923 geen NK’s, waardoor de Amsterdammer als regerend Nederlands kampioen actief is in Hoorn.

Het nieuwsblad Onze Courant besteedt veel aandacht aan de simultaanwedstrijd. In een van de aankondigingen kan men lezen: ,,Entree zoowel als deelname is vrij. Voor deelname is het echter gewenscht materiaal mede te brengen en kan men zich een half uur voor den aanvang der simultaanseance bij het bestuur opgeven in Jan Pieterszoon Coen.’’

Het evenement in café Jan Pieterszoon Coen, aan de Veemarkt, trekt veel schakers. Onze Courant van 26 februari 1924: ,,Zondag 24 Februari j.l. had de goed voorbereide simultaanseance plaats van Max Euwe in Jan Pieterszoon Coen te Hoorn welke lokaliteit voor het doel gratis beschikbaar was gesteld. Onder zeer gunstige weersgesteldheid (voor het schaakspel) begon deze seance, in tegenstelling met de Hoornsche gewoonte, precies om 2 uur. In totaal hadden zich opgegeven 33 deelnemers, die allen ook hebben deelgenomen en daardoor in de gelegenheid waren hun kracht te meten met den kampioen van Nederland. Van de 33 deelnemers is het slechts door één gelukt met succes uit den strijd te komen. De uitslag is, dat Max Euwe van de 33 partijen er 32 heeft gewonnen en één verloren aan den heer Joh. Hinke van Spierdijk. Voor de seance zijn aan alle deelnemers uitnoodigingen uitgereikt voor een bezoek aan de Schaakclub Caïssa te Hoorn. Het geheel was een groot succes voor Max Euwe en voor de Schaakclub Caïssa te Hoorn. Aan deze seance werd deelgenomen door 4 Amsterdammers, waaronder 1 dame.’’

Op 22 maart 1925 geeft Max Euwe weer simultaan in Hoorn. Van de 32 tegenstanders wint alleen S. Schilder (ook al uit Spierdijk) en houdt de later befaamde probleemcomponist Jac. Haring, lid en jeugdig talent van de organiserende vereniging, Nederlands beste schaker op remise. Caïssa viert op 21 september 1971 het halve-eeuwfeest onder meer met een simultaanwedstrijd met Max Euwe, Aleksandr Kotov en Berry Withuis. In theater Het Park neemt de dan 70-jarige Euwe het op tegen twintig man. Hij blijft ongeslagen en moet alleen een halfje afstaan aan Dirk Mantel (Andijk).

Het schaakgenootschap Max Euwe komt op 5 november 2016 voor de derde keer naar Hoorn. En heeft bij de eerdere optredens min of meer de prestaties van de naamgever geëvenaard. Ons vlaggeschip stond immers in de twee vorige confrontaties in De Kreek met lege handen: 4-6 en 4½-5½. Het gaat op deze zaterdag evenwel niet om het eerste, maar om het derde team van de Enschedese club dat overigens vorig seizoen Caïssa-Eenhoorn 2 van de titel afhield.

De wedstrijd in de theaterzaal begint met een stoelendans. Alle spelersnamen zijn voorgelezen en 32 schakers zitten startklaar, als een wakkere teamleider Tom Balla ontdekt dat er iets niet klopt. Hij ziet Wouter de Haas en Thomas van Veelen met een shirt van SG Max Euwe tegenover de Hoornse tweedeteamspelers Joseph Molenaar en Sjors Broersen. Dat niemand elkaar herkent, is begrijpelijk. Een jaar geleden nam Caïssa-Eenhoorn 2 het thuis op tegen SG Max Euwe 3, maar toen deed Thomas van Veelen niet mee en speelde Wouter de Haas tegen Sjoerd Kelder die er nu niet bij is. Bovendien is de oostelijke ploeg op vijf plaatsen gewijzigd, maar de alertheid van Tom voorkomt dat iedereen op een later moment opnieuw moet beginnen.

Iedereen speelt tegen de juiste tegenstanders. Wouter de Haas (links) tegen Martijn Monteban en Thomas van Veelen tegen Daan Zult.

Eenmaal aan de gang loopt het voor Caïssa-Eenhoorn 1 voorspoedig. Afgelopen dinsdag werd op de clubavond het door Yvonne Holscher gemaakte fraaie scorebord in gebruik genomen en dat siert nu weer de speelzaal. En andermaal kunnen redelijk vlot de grote blokjes ‘1’ en ‘0’ worden opgehangen. Daar is Daan Zult verantwoordelijk voor. In het Aangenomen Damegambiet staan de dames al in de openingsfase naast het bord en met actief spel zorgt Daan – met zwart – ervoor dat Thomas van Veelen zijn geofferde pion niet direct kan terugwinnen. Als dat laatste toch gebeurt, heeft de Caïssa-Eenhoorn-routinier een behoorlijke ontwikkelingsvoorsprong. Er zit meteen een dreiging van een paardvork met torenwinst in de stelling en wit kan die alleen verhinderen met 12. Kc2, waarmee hij de rokade opgeeft. Het is uitstel van executie. Thomas probeert hetzelfde trucje, maar geeft daarmee de verdediging van zijn e4-pion op. De aftrekaanval van de zwartspeler (loper op c5, paard springt naar f2 om de toren op h1 te belagen) zal direct de centrumpion en het dan onverdedigde paard op d5 opleveren.

Caïssa-Eenhoorn heeft een 1-0 voorsprong genomen. Op zeven borden wordt nog diep nagedacht.

Tijd om Daan te feliciteren die na afloop de term ‘luie oplossing’ introduceert. Hij had al eerder op e4 kunnen slaan, maar heeft dat uitgesteld omdat hij op alle fronten in de partij heerst en zijn opponent niets kan doen. Het te vroeg nemen van de centrumpion zou wit toch wat tegenspel kunnen geven en nu is het na zestien zetten over en uit.

Twee stoelen verder zit Peter Doggers die de tijd neemt (25 minuten achterstand) om een solide stelling op te bouwen. Na een pionnenruil wordt zijn achtergebleven pion op d6 echter een probleem. Jasper Kamphuis offert een stuk op b5 voor twee pionnen en loert op d6, maar mist de matdreiging via de a-lijn. Dan blijkt dat zwart alles uitstekend heeft berekend. Er gaat het nodige materiaal van het bord. Het grote pionnenoverwicht voor wit, zeven om vier, weegt niet op tegen het verlies van twee lichte stukken en na een paar mindere zetten houdt de witspeler helemaal geen verdediging meer over.

Jeroen Edeling speelt zijn eerste bondspartij van het seizoen en brengt de stand op 3-0. In een Engelse partij met pionruil op c3 neemt hij snel het initiatief. Met een ruil van zijn g7-loper voor een paard op d4 forceert Thijs Aalbers wel een dubbelpion in het kamp van zijn opponent, maar vormt direct de achtergebleven c-pion een bron van zorg. Hij lijkt het redelijk op te lossen. De mobiliteit in de witte stelling is evenwel groot en met een mooie damemanoeuvre (Dd4-Dh4-Dxe7) wint Jeroen een centrumpion. Daarna moet zwart steeds verdedigen, waardoor het gedwongen zetten zijn defensie verzwakt. Wit rondt het prachtig af. Op een na alle stukken zijn betrokken bij een aanval die tot torenwinst leidt.

Menig speler van Caïssa-Eenhoorn 1 heeft een bijnaam en direct na afloop bedenkt Zultan er één voor zijn succesvolle teamgenoot: Geronimo. Het komt Spaansachtig over, maar Geronimo is ook een indianenleider die zich in 1886 overgaf aan een Amerikaanse troepenmacht die daar vijfduizend man voor nodig had. Laten we hopen dat onze Geronimo dit seizoen ook heel lastig te vangen is.

Terug naar de wedstrijd. Een hoge uitslag dient zich aan. Jerrel Thakoerdien brengt het vierde bordpunt binnen. In het Konings-Indisch trekt hij vlot het initiatief naar zich toe, maar gaandeweg verdampt dat enigszins. Wel zijn de witte stukken beter ontwikkeld en na dameruil kan Jerrel de open c-lijn innemen. Meteen zet hij de stelling van Vincent Vleeming onder druk. Een toren komt binnen op c7, terwijl de zwartspeler een paard op a5 heeft geposteerd die de stal niet meer uit kan. Goed samenspel van de stukken heeft als resultaat dat wit in een toreneindspel komt met een actieve loper tegen het paard dat nog steeds op a5 staat. Zijn plus is de twee pionnen meer – op de g- en h-lijn – die niet af te stoppen zijn.

Het gaat voorspoedig voor de thuisploeg, maar de belangstelling voor de topborden blijft ondanks de ruime voorsprong groot.

Kopman Henk-Jan Visser zorgt voor 5-0. Sjoerd van Willigen lijkt hem met een aantal veropgerukte pionnen al in de opening onder druk te zetten, maar vooral de witte c5-pion mist ondersteuning en wordt een prooi voor de zwartspeler. Na dameruil kiest ook Henk-Jan voor een ‘luie oplossing’. Hij kan de kwaliteit winnen en stelt dat nog even uit. De reden is om andere stukken in het spel te brengen. In een spectaculaire fase geeft hij de kwaliteit terug en offert een stuk om naar een toreneindspel toe te werken, waarin de pionnenloze witspeler over een loper als extraatje beschikt en zwart een overmacht van vijf pionnen, waarvan vier verbonden, heeft. Die strijd is oneerlijk, zoals Henk-Jan in de resterende tien zetten aantoont.

De cijfers zijn duidelijk.

Martijn Monteban neemt in het vroege middenspel de touwtjes in handen. Alle stukken van Wouter de Haas staan wat verstopt achter een muur van zeven pionnen en dat komt de samenwerking niet ten goede. In een kort tijdsbestek wordt de Enschedese stelling aangetast. Na een kleine dertig zetten is er materieel evenwicht, maar positioneel niet. Wit heeft de Horowitz-lopers, zwart moet het doen met passieve paarden die alleen door dokter Pol tot leven zijn te bewegen. Het medicijn van Dr. Max Euwe werkt niet. Met een paardoffer worden de gevaarlijk opstomende f- en g-pion aan de kant gezet. Het extra stuk voor onze titelhouder komt in het dame-eindspel goed van pas. Het laatste schaakje wordt zo gepareerd en op termijn is dameverlies voor zwart niet te vermijden.

Martijn Monteban (wit) staat gewonnen. Matdreiging op f8 en het naderend schaakje op c1 (met de koning op g1) wordt opgevangen met Lf1.

De stand komt op 6-0, maar aan het tweede en derde bord hebben Mark van Ojik en Ron Deen het niet gemakkelijk. Helmut Haselhorst en Ron leveren meteen stevig strijd. Als de kruitdampen zijn opgetrokken, hebben beide spelers de torens en twee lichte stukken. Het loperpaar van wit oogt sterker dan de loper en het paard van de Caïssa-Eenhoorn-routinier die bovendien tegen een flinke tijdsachterstand aanhikt. Zwart is evenwel een taaie verdediger, al lijkt het even mis te gaan als hij denkt een Enschedese loper op e8 in te sluiten. Zelfs een Westfriese koning kan niet twee dingen tegelijk doen en het ‘plan’ kost Ron een pion. Wanneer de zwartspeler alles inzet om een vrijpion op de a-lijn naar de overkant te brengen, komt daar komt nog een tweede pionverlies bij. In zijn ijver de oostelijke monarch een actieve rol te geven, verslikt Helmut zich één moment in de stelling. Hij zet de loper die promotie moet verhinderen in de penning. Beiden tekenen de vrede, omdat wit als compensatie voor torenverlies drie verbonden vrijpionnen heeft.

Ron Deen, die naar de stelling van Martijn Monteban kijkt, heeft zijn plan klaar. Wit mag de h7-pion hebben, Ron laat zijn vrijpion op de a-lijn zo ver mogelijk doorlopen.

Aan het tweede bord wordt de eindstand op 6½-1½ bepaald. Mark van Ojik treft het niet dat Hans Plasman een prima partij speelt. De stelling blijft lange tijd erg gesloten; na 21 zetten staat alles nog op het bord. Beiden willen een doorbraak forceren. Zwart geeft de kwaliteit op f5, zijn opponent offert een paard op c5. Vervolgens gaat het in omgekeerde volgorde. De witspeler offert de kwaliteit (ten faveure van een sterke vrijpion op e6) en Hans geeft het paard terug (om die dreiging te verzwakken). Het materiële evenwicht is hersteld, maar de spanning is groot. Beide stellingen staan onder druk. Een tweede kwaliteitsoffer breekt wit op, al valt de beslissing in een enigszins onverwachte hoek: de Enschedese pionnenmeerderheid op de damevleugel. Een zwarte vrijpion haalt b2. Mark haalt alles uit de kast om overeind te blijven, maar zal in een dame-eindspel met een extra loper voor zijn tegenstander belanden. Dan valt er niets meer te redden.

Inmiddels is eenderde van de competitie achter de rug. Met de maximale score en een hoog bordpuntensaldo is de basis gelegd voor een goed vervolg in de zwaarste wedstrijden die nog moeten komen.