Op de dag voor Kerstmis zijn de enige witte velden te vinden op het schaakbord. En dat komt goed uit, want we zijn weer in Andijk. Dorpshuis Centrum is het middelpunt voor het bekende viertallentoernooi van Schaaklust dat met Phénomène de déjà vu de sterkste ploeg als winnaar krijgt.

‘Déjà vu’ is een prachtige elpee uit 1970, maar de bedenker van de schaaknaam zal wel niet hebben gedacht aan die vinylplaat van Crosby, Stills, Nash & Young. Balla, De Rover, De Ruiter & Thakoerdien zijn op de psychologische toer gegaan. De Franse onderzoeker Émile Boirac heeft de term voor het eerst in 1876 gebruikt en beschrijft die – onder de volledige naam ‘phénomène de déjà vu’ – in het boek ‘l’Avenir des Sciences Physiques’. De twee Franse woorden betekenen ‘eerder gezien’ en slaan op de ervaring iets mee te maken, waarbij je denkt dat je dat iets al eens eerder hebt meegemaakt.

En dat klopt helemaal. Want hetzelfde viertal, inclusief reservespeler Warner de Weerd, legde in 2013 ook beslag op de eerste plaats. Maar volgens neurologen is een déjà vu een kortsluiting in de hersenen en die uitleg zet je toch aan het denken bij een team dat op deze voorlaatste zaterdag van 2016 alle wedstrijden gewoon wint. Hoezo kortsluiting in de hersenen?

Het is altijd leuk om een aparte naam te bedenken voor de ploeg die aan het Schaaklust-toernooi deelneemt. Schrijver dezes maakt deel uit van De Veulens en verschillende keren moet ik uitleggen hoe dat zo is gekomen. In het logo van Caïssa-Eenhoorn staat achter schaakgodin Caïssa een eenhoorn: een paard met een hoorn op zijn neus. Drie jeugdspelers en een jeugdig veteraan van Caïssa-Eenhoorn hebben zich aangemeld en wat is een jeugdig paard? Precies, een veulen.

De organiserende vereniging Schaaklust, Aartswoud en Caïssa-Eenhoorn zijn wat de deelnemers betreft de hofleveranciers van het toernooi en naast de vele clubgenoten kan ik ook verschillende oud-clubgenoten begroeten. Bijvoorbeeld bij De 4 Heertjes. Piet Aardenburg is onze huidige vice-kampioen, Wilko van der Gracht is een veelvoudig oud-clubkampioen van Caïssa, Ruud Schouten is een oud-opponent van me in de clubcompetitie van Caïssa en Hans Kooter is een schaakliefhebber. In hun jonge jaren zijn ze regelmatig aan het stappen geweest in de ‘legendarische’ Hoornse kroeg De 3 Heertjes en die naam is ten behoeve van de schaakdag in Andijk aangepast.

Mooi is ook de deelname van Susanne Glas, Michel Verweij en hun kinderen David, Aranka en Aron. De ouders schaken al vele jaren bij Aartswoud, de drie jeugdspelers spelen bij Caïssa-Eenhoorn. Het Hoornse gezin vormt het ideale deelnemersveld voor de organisatie: met jeugd (jongens en meisjes), vrouwen en mannen.

Vanwege de naderende kerstavond is het programma enigszins aangepast. We spelen niet de gebruikelijke zeven, maar zes ronden. Wel is er weer het aangename speeltempo van twintig minuten. Dat brengt ons meteen bij de eerste ronde, waarin wij van De Veulens voor een daverende verrassing zorgen. We verschalken het topteam van Caïssa-Eenhoorn dat gemiddeld 231 ratingpunten meer heeft. Voor het begin van de wedstrijd worden de messen geslepen met de opmerking dat onze clubgenoten op de zwakke plek van De Veulens spelen: het vierde bord. Niels Appelman stunt tegen Johan Paul Hendriks, Robin Duson stunt half tegen Dirk Lont en juist de vierdebordman maakt het karwei af: De Veulens wint met 2½-1½.

Voor ons is de toon voor een geslaagde dag gezet. Slechts twee ploegen hebben een lagere rating dan De Veulens, maar we eindigen met drie gewonnen en drie verloren wedstrijden op een mooie gedeelde achtste plaats. Gelijk met het door Fred Avis, Dirk Lont, Johan Paul Hendriks en David Groen gevormde topteam van Caïssa-Eenhoorn.

Aan tactische opstellingen doen we niet. Martijn de Wit zit aan bord 1 en tekent onder meer voor een fraaie remise tegen Rik Slaman en een prima partij tegen Olympiade-deelneemster Maaike Keetman. Robin Duson aan bord 2 brengt 3½ punt binnen. Niels Appelman, bord 3, speelt vanwege zijn studie geen clubpartijen, maar heeft voldoende talent om een score van vijftig procent binnen te halen en ik op bord 4 ben ook wel tevreden met de uitslagen.

Caïssa-Eenhoorn 2 (Bert Spil, Sernin van de Krol, Arend Stapel en Gijs Leene) doet het een tikkeltje beter en wordt met zeven punten gedeeld vijfde. Onder meer door het topteam in de derde ronde op 2-2, met winstpartijen voor Bert en Gijs; aan de andere kant winnen Dirk en JP, te houden.

Cor en Jaap Gorter, Piet Reus, Arjen Vriend, computerman Nico Weel en de sponsor – Mantel Holland: bedankt für die Blumen – hebben weer garant gestaan voor een mooie schaakdag. Die hebben we eerder meegemaakt. Bij de prijsuitreiking is voor Tom Balla het grootste probleem hoe de beker in ontvangst te nemen. Hij heeft in beide handen een vol glas bier. Zelf maak ik één incident mee. Bij de aanvang van de laatste wedstrijd, tegen Schaaklust, staan op mijn bord alle paarden op het verkeerde veld. Tegenstander Gerard Mantel ontdekt de fout. Dat ik dat als Veulen niet heb gezien! Op dat moment kon ik wel door mijn hoeven gaan.

Uitslagen wedstrijden met spelers van Caïssa-Eenhoorn:
Eerste ronde: Phénomène de déjà vu – Aartswoud 4-0, Caïssa-Eenhoorn 2 – Het Zandkasteel 0-4, De Veulens – Caïssa-Eenhoorn 2½-1½, De 4 Heertjes – Schaaklust 2½-1½, Familie Verweij – KTV 1-3.
Tweede ronde: KTV – Phénomène de déjà vu 1-3, De Faalhazen – De 4 Heertjes 3½-½, Aartswoud – De Veulens 3-1, Caïssa-Eenhoorn – De Groene Vier 4-0, Schaaklust – Caïssa –Eenhoorn 2 ½-3½, Attaqueer – Familie Verweij 3-1.
Derde ronde: Phénomène de déjà vu – De Faalhazen 3½-½, Caïssa-Eenhoorn 2 – Caïssa-Eenhoorn 2-2, De Veulens – KTV 1-3, De 4 Heertjes – Attaqueer 1-3, De Groene Vier – Familie Verweij 3-1.
Vierde ronde: Het Zandkasteel – Phénomène de déjà vu 1½-2½, Caïssa-Eenhoorn – De 4 Heertjes 3-1, Schaaklust 2 – Caïssa-Eenhoorn 2 1½-2½, De Groene Vier – De Veulens 1-3, Familie Verweij is vrij.
Vijfde ronde: Phénomène de déjà vu – ZSC-Saende 3½-½, Caïssa-Eenhoorn – Het Zandkasteel 0-4, Caïssa-Eenhoorn 2 – Aartswoud 1½-2½, De Veulens – De Faalhazen 0-4, De 4 Heertjes – Schaaklust 2 2½-1½, Familie Verweij – Schaaklust ½-3½.
Zesde ronde: Aartswoud 2 – Phénomène de déjà vu 1-3, Schaaklust 3 – Caïssa-Eenhoorn 2-2, Caïssa-Eenhoorn 2 – De Groene Vier 3½-½, Schaaklust – De Veulens 0-4, Schaaklust 2 – Familie Verweij 3-1, De 4 Heertjes is vrij.
De eindstand:
Phénomène de déjà vu (2217)....................... 6   6   0   0 = 12 – 19½
Het Zandkasteel (2151).................................. 6   4   1   1 = 9 – 19½
ZSC-Saende (2002)......................................... 6   4   1   1 = 9 – 16½
Aartswoud 2 (1868)........................................ 6   4   0   2 = 8 – 13½
De Faalhazen (1931)....................................... 6   3   1   2 = 7 – 15
Aartswoud (1704)........................................... 6   3   1   2 = 7 – 13
Caïssa-Eenhoorn 2 (1685).............................. 6   3   1   2 = 7 – 13
Caïssa-Eenhoorn (1763)................................. 6   2   2   2 = 6 – 12½
De 4 Heertjes (1737) *.................................... 6   3   0   3 = 6 – 11½
KTV (1733)....................................................... 6   3   0   3 = 6 – 11½
De Veulens (1532)........................................... 6   3   0   3 = 6 – 11½
Attaqueer (1583)............................................. 6   3   0   3 = 6 – 10
Schaaklust 3 (1577) *..................................... 6   2   1   3 = 5 – 11
Schaaklust 2 (1698) *..................................... 6   2   0   4 = 4 – 11½
Schaaklust (1512) *........................................ 6   2   0   4 = 4 – 9½
De Groene Vier (1555) *................................. 6   2   0   4 = 4 – 8½
Familie Verweij (1020) *................................. 6   1   0   5 = 2 – 8½
De ploegen met * krijgen voor hun vrije ronde een 4-0 overwinning toebedeeld.
Topscorers: Jerrel Thakoerdien (Phénomène de déjà vu) en Daan Haver (Het Zandkasteel) 6-5½.

Individuele scores teams met spelers Caïssa-Eenhoorn (alfabetische volgorde):
Caïssa-Eenhoorn: Fred Avis 3, David Groen 3, Johan Paul Hendriks 4, Dirk Lont 2½.
Caïssa-Eenhoorn 2: Sernin van de Krol 2½, Gijs Leene 4, Bert Spil 3½, Arend Stapel 3.
De Veulens: Niels Appelman 2½, Co Buysman 4, Robin Duson 3½, Martijn de Wit 1½.
Familie Verweij: Susanne Glas 5-1½, Aranka Verweij 4-½, Aron Verweij 2-0, David Verweij 4-½, Michel Verweij 5-2.
Phénomène de déjà vu: Tom Balla 5-3, Jerrel Thakoerdien 6-5½, Yong Hoon de Rover 5-4½, Danny de Ruiter 6-4½, Warner de Weerd 2-2.
De 4 Heertjes: Piet Aardenburg 5-3, Wilko van der Gracht 5-2½, Hans Kooter 5-½, Ruud Schouten 5-1½.