Een schaker kan zich niet verzekeren tegen slechte zetten. En dat was zaterdag maar goed ook, want in een verloren stelling zag Daan Zult dat opponent Martin van Dommelen 46. Db7+ niet speelde. Een mooi voorbeeld van ‘Even Apeldoorn bellen’. Wit deed het lange tijd prima, maar strandde in het zicht van de haven. In plaats van 4-4 zegevierde Caïssa-Eenhoorn met 3-5.

Het mooiste reclamefilmpje van verzekeringsbedrijf Centraal Beheer vind ik die van de Titanic, gemaakt in het jaar (1992) dat onze club het 70-jarig bestaan vierde. Niet alleen vanwege de beelden in de schaakkleuren wit en zwart. Een grote houten krat met een breekbare inhoud wordt met de nodige moeite om de boel heel te houden op een Comedy Capers-autootje geladen. Ook het vrachtwagentje omzeilt lastige klippen, maar arriveert heelhuids in de haven en wordt de vracht aan boord gehesen, voor de overtocht naar de Verenigde Staten. Dan komt de naam van het schip in beeld: Titanic. Gevolgd door ‘Even Apeldoorn bellen’ en in het buitenland ‘Just call us’.

In het Apeldoornse Denksportcentrum Noord (er is ook een Denksportcentrum Zuid) was de reserveploeg van meesterklasser MuConsult/Apeldoorn – dat tegen Groninger Combinatie aantrad – de tegenstander van Caïssa-Eenhoorn. Met teamleider Tom Balla aan het stuur begon de dag met een relaxte rit door het centrum van het land die met Peter Doggers en Daan Zult op de achterbank een hoge amusementswaarde had. Er werd ook over schaken gesproken en vooral de winst van Ron Deen kreeg een uitstekend cijfer.

Vier avonden eerder moest Ron aan de bak in een vooruitgespeelde partij tegen Erik Smit. De Apeldoornse witspeler had eerder dit seizoen tweemaal ingevallen in de meesterklasse en hield Ton van der Heijden (rating 2299) en Kevin Nguyen (2211) op remise. Hij liet zich door de Caïssa-Eenhoorn-routinier verleiden om een paard naar d6 te laten springen en daar wilde Ron wel een pion voor offeren. De aap kwam snel uit de mouw. Na een loperruil op g7 had dat paard geen vluchtvelden. Erik Smit pakte nog wel een pion op f7 mee, maar moest met een stuk minder verder. Vijftien zetten later en bij dreigend kwaliteitsverlies staakte wit zijn verzet en begon de wedstrijd op de bondszaterdag met een 0-1 stand.

In een omgeving van hoog niveau – naast de tafels van het Hoornse zevental schaakten de grootmeesters Daan Brandenburg, Sipke Ernst, Roeland Pruijssers, Sergej Tiviakov en Jan Werle en nog een aantal titelhouders en andere topspelers – verliep het duel tegen het één punt minder hebbende MuConsult/Apeldoorn 2 aanvankelijk voorspoedig. De aanwezige supporter met een gemiddelde clubrating hoefde zich geen zorgen te maken en kon in de gang bij het mededelingenbord vaststellen dat het Glazen Huis dit jaar in Apeldoorn staat en dat de actie van Serious Request – om kinderen met hun ouders te herenigen; wereldwijd zijn er meer dan vier miljoen familieleden die elkaar kwijt zijn – ook steun krijgt van de beide denksportcentra in de stad.

Martijn Monteban speelde een partij uit één stuk. Nikolai Kabanof anticipeerde heel voorzichtig op de Konings-Indische structuur, waardoor wit meteen het initiatief had en dat tot het einde vasthield. Met 11. … b5 probeerde de Apeldoorner, die vorig seizoen tegen Bas Dudink remise behaalde, onder de druk vandaan te komen. Het hielp niet, want Martijn bouwde een machtige positie in het centrum op. Een prachtig loperpaar, paarden sterk aanwezig op c5 en e5, een mooie pion op d4 en torens die klaar staan om toe te slaan. Bij de tweede kop koffie zei teamleider Tom al dat onze titelhouder gewonnen stond en een half uur later kon ik dat bevestigen. De d4-pion rondde een paardruil op c5 af en Nikolai Kabanof kon niet verhinderen dat de pion kort erop naar c7 ging. Met een tijdelijk dame-offer dat in de lucht hing, werd de tussenstand op 0-2 bepaald.

Jerrel Thakoerdien was afgelopen competitie topscorer met acht uit negen en zal die topprestatie niet kunnen evenaren. Tegen Henk Elefeld bereikte hij op karakter remise en staat nu, na verlies in de eerste ronde, op vijftig procent. Met wit stak Jerrel veel tijd in zijn partij en had voor zijn laatste vijftien zetten tot de tijdcontrole nog anderhalve minuut (plus de toegevoegde dertig seconden per zet) over. Hij is in een dergelijke fase niet zo’n specialist als Henk-Jan Visser en bleef daarom knap overeind. Er werd snel en veel geruild en beide spelers kwamen in een stelling met dame, paard, lopers van ongelijke kleur en zes pionnen. Acute tijdproblemen bleven zo uit en na paardruil had de witspeler weliswaar een pion minder, zijn opponent kon niet meer bereiken dan een half punt.

Aan het eerste bord zat Henk-Jan Visser tegenover Freddie van der Elburg die in het begin van dit millennium bij meesterklasser Schaakstad Apeldoorn vaak in actie kwam. Aan het einde van zijn Siciliaanse opening speelde de kopman van het Hoornse team 12. Pf6+.  Een paardoffer dat zijn opponent niet mocht aannemen, omdat met een witte pion op f6 de dame naar veld g7 lonkte. Vanaf dat moment lag het initiatief bij Henk-Jan. De pion belandde alsnog op f6 en werd een stoorzender in de Apeldoornse verdediging. Eenmaal uit de lucht waren de problemen voor Freddie van der Elburg niet voorbij. Wit had een pion geofferd voor ruimte op de koningsvleugel en een zwart paard stond in de penning. Henk-Jan had zijn tijd optimaal gebruikt en bij de tijdcontrole nog enkele tellen over. Met weinig tijd op zijn klok ging de zwartspeler echter op de veertigste zet in de fout, waardoor hij in een verliezend eindspel terecht kwam. Hij gaf na Henk-Jans antwoord direct op.

En zo kwam de tussenstand op ½-3½. De grote houten krat met breekbare inhoud was bij het schip aangekomen. Na tal van obstakels leek de lading gered. Zullen we even naar Hoorn bellen?

Met de remise van Arlette van Weersel kwam de winst weer een stapje dichterbij. Onze titelhoudster was de enige die een opponent met een hogere rating (Marcel Boel) trof: 2139 om 2238. Vaak is Arlette dan op haar best en dat bleek ook in de volle Apeldoornse speelzaal. In een Gesloten Spaans gaven de twee elkaar nauwelijks iets toe. De spanning werd heel lang vastgehouden. Pas op de 31^e zet werd voor het eerst iets geslagen. Wat eerder, met 23. a4, werd de damevleugel door wit volledig dichtgetimmerd en verlegde het accent zich naar de andere flank. Arlette ging niet in op een paardoffer op f5 om te voorkomen dat de witspeler kansen op de half open g-lijn zou krijgen. Hij veroverde weliswaar met die 31^e zet een pion op h6, maar raakte in de problemen met een toren op de dichte g-lijn. Zwart won de kwaliteit, al bleef voor haar tegenstander de schade beperkt. Arlette zorgde nog wel voor de nodige spanning bij de Hoornse supporters door lang na te denken over 43. … Lxf5, een zet die absoluut noodzakelijk was. ,,Zou ze het wel zien?’’ vroegen de twee mannen aan de kant zich af. Ze zag het (uiteraard) en met nog vijftien pionnen op het bord tekenden de twee snel de vrede.

Nog één halfje te gaan voor de wedstrijdwinst, maar opeens waren er ijsbergen in de vaarroute terecht gekomen. Op de resterende borden stond Caïssa-Eenhoorn verloren. Peter Doggers had soepel spelend een plezierige stelling bereikt tegen Casper Wouters. De oud-clubkampioen verdubbelde zijn torens op de open d-lijn en beschikte over een actieve loper, terwijl de Apeldoornse invaller met drie passieve stukken het eindspel inging. Zo speelde hij in korte tijd zes twijfelzetten met zijn a1-toren. In een ondertussen gelijkwaardige stelling offerde Peter echter de kwaliteit en had daar de winst van één pion als compensatie voor. Zorgelijker was dat Casper Wouters een vrijpion op de h-lijn kon realiseren en 25 zetten later bleek die niet af te stoppen.

Jeroen Edeling begon energiek met vlot pionnen op d5 en e4, maar zwartspeler Jasper Zwirs oefende al even snel druk uit op zijn a- en b-pion. Het leek er aanvankelijk op dat wit de pressie op de damevleugel kon pareren. Met een dameschaak op c8 verlegde de Apeldoorner zijn aandacht naar de andere flank, waar hij een pion won. Na een afruil verloor Jeroen een tweede pion en in een eindspel van lopers van gelijke kleur was dat net te veel van het goede: 3-4.

De T van Titanic kwam in beeld. Aan Daan Zult is nooit te zien hoe de vlag er bij hangt. Geen schuddend hoofd, geen mompelend en ontevreden woord, geen spoor van nervositeit. Met 18. … g6 was een kritieke stelling bereikt, vond de zwartspeler. ,,Er kan een lek in zitten’’, zei hij letterlijk. Maar de glimlach bleef op het gezicht van de ‘kapitein’; er was zelfs geen rimpeltje te zien. Hij gaf Martin van Dommelen de kans om op b6 de kwaliteit te winnen, ten faveure van een sterke aanval op de koningsvleugel. Die sloeg echter niet door en tot overmaat van ramp creëerde wit een vrijpion op de a-lijn. Vanaf dat moment zag de witspeler af en toe een spook. In plaats van het ondersteunen van die pion op weg naar promotie deed hij enkele keren in een cruciale fase een zet zonder betekenis. Na een periode van gemanoeuvreer zocht de Apeldoornse koning na een schaak op h2 het centrum op, daarmee zich blootstellend aan meerdere schaakjes en andere dreigingen. Ondertussen had Daan met 64. … La7+ de promotieweg geblokkeerd en waren de remisekansen aanmerkelijk groter geworden. Toen Martin van Dommelen nogmaals verzuimde na enkele schaakzetten de bescherming van de vleugel te zoeken en weer naar het open centrum ging, werd de letter achter de T zichtbaar. Na het fraaie 71. … Kg6 ontstond een mat in zeven. Achter de T verscheen de h en opeens las ik Thomson Spirit, de naam van een passagiersschip dat nog steeds vaart en de juiste koers aanhoudt.

En in Apeldoorn werd later op de avond ook de banana boat gesignaleerd.