Schaakgenootschap Max Euwe heeft er tegen Caïssa-Eenhoorn veel aan gedaan om een Noord-Hollandse sfeer te creëren. Het team telde drie spelers met een Noord-Hollandse band, er werd gespeeld in een gebouw aan de Noordhollandstraat en de naam van het wijkcentrum (’t Ni-je Terphoes) deed denken aan De Huesmolen, de oude speelzaal van onze club. Wat wil je ook: Max Euwe heeft heel goede ervaringen met wedstrijden in Hoorn (Noord-Holland). De ‘tactiek’ had succes: in Enschede werd een Noord-Hollands resultaat bereikt: 4-6.

En dat pakte dus prima uit voor ons vlaggeschip. Negen keer eerder speelden we als eersteklasser een wedstrijd tegen een Enschedees tiental en alle duels hadden plaats in Hoorn. Na vijf nederlagen op rij, inclusief die tegen Braceland/ESGOO in 2011, werd op 23 november 2019 de ban gebroken. In de derde ronde van de enkele maanden later afgebroken competitie versloeg Caïssa-Eenhoorn in De Kreek Max Euwe met 6-4.

Voor de eerste keer maakte het Hoornse team de rit in oostelijke richting en stond daarom bepaald niet als favoriet aan de aftrap. Ondanks de positie op de ranglijst: nul punten voor Max Euwe, vier voor Caïssa-Eenhoorn. Toch kon er een uitzege worden genoteerd.

Het lag niet aan de verandering van het klimaat dat het vlak voor het begin van de wedstrijd met de Aarde niet goed ging. In een hoek van de speelzaal stond bovenop een obeliskachtig ornament een globe. Een speler liep er langs en raakte die aan, waardoor de aardbol op de grond viel. Een – naar later bleek – passende weergave van een ingestorte wereld. Slechts een deel van Siberië werd beschadigd, maar rond de klok van vijf uur ook een stukje Enschede.

’t Ni-je Terphoes zou zaterdag de locatie zijn voor vier bondswedstrijden, het werden er twee. Om wat ruimte te winnen was al beslist om de derby Max Euwe 2 – Lonneker naar elders te verplaatsen. Vervolgens kreeg de thuisclub op een laat moment te horen dat de tegenstander van Max Euwe 3 zich uit de competitie had teruggetrokken. Namens het Enschedese schaakgenootschap deed Frank Kroeze het openingswoord en bij de halfgeopende tussenwand kon hij links kijkend de beide tientallen toespreken en rechts kijkend de achttallen van Max Euwe 4 en AMEVO/Apeldoorn 4. Ook voor scheidsrechter Gerard de Lange viel alles zo goed te overzien.

Caïssa-Eenhoorn heeft dit seizoen wat met bondsdata en feestdagen. Op de dag van de eerste ronde vierde aanwinst Peter van den Brink zijn verjaardag met een goede remise. De dag van de tweede ronde was de trouwdag van bestuurslid, oud-eersteteamspeler en huidig tweedeteamspeler Ardjan Langedijk en op de dag van de derde ronde konden we Misha Dorokhin feliciteren met zijn verjaardag. Benieuwd hoe dat met 27 november, de dag van de vierde ronde, zit.

We zongen Misha toe na de carbonara, funghi en pollo, kortom in het binnenstadrestaurant Happy Italy, waar een medewerkster gelijktijdig de jarige een bord met een scheut slagroom, aardbeien en in chocola geschreven ‘happy birthday’ gaf. Onze kersverse FM-speler zelf trakteerde de ploeg op het eerste punt. Het is altijd lekker om met een voorsprong verder te gaan.

Voor Maarten Vinke ging het al in de opening, beiden hadden nog niet gerokeerd, mis. Hij raakte na 12. bxc3 (een paard werd geslagen) de grip op het centrum kwijt en daar reageerde zwart adekwaat op. Na pionwinst brak de stelling open en al vlot speelde Misha met een stuk meer verder. Wit sputterde nog enige tijd tegen, maar in de eindstelling kon hij aan dameruil niet ontsnappen en hing er voor zijn opponent ook promotie in de lucht.

 

Dinand Postma is een van de zeven spelers die de eerste Hoorn-Enschede-strijd – in november 2004 – meemaakte. Zijn eerste verliespartij kwam in februari 2019 tot stand, tegen Misha Dorokhin. In Daan Zult trof hij zaterdag weer een opponent van het 2300+-kaliber en opnieuw werd het een nul. Lange tijd deden de twee weinig voor elkaar onder, al was Daan iets verder in ontwikkeling en had hij een aanvalsplan. Na twintig zetten stonden de toren op a1 en het damepaard nog op de beginvelden en was de Amsterdamse boog gespannen om de pijlen op de andere flank te richten. De zware stukken werden in stelling gebracht en de loper op b7 bood steun op de achtergrond. Een torenoffer op g2 was eigenlijk geen torenoffer, maar het begin van een mataanval die op de 26^e zet werd afgerond: 0-2.

 

De Schaakbond Overijssel had een kwalificatietoernooi als eerste stap op weg naar het NK. In de finale, op 4 september, versloeg Frank Kroeze ploeggenoot Rob Bertholée. Bij de tweede stap, een kwalificatietwaalfkamp in rapidvorm drie weken later, werd hij overigens uitgeschakeld. Beide titelhouders waren de spelers van 2300+-kaliber aan thuisploegzijde. Aan het eerste bord bleek Frank te sterk voor Henk-Jan Visser, een herhaling van 2019 en van tien jaar geleden, toen de IM-speler voor Braceland/ESGOO uitkwam. Bij die club heeft hij in de periode najaar 1999-voorjaar 2011 geen wedstrijd in de meesterklasse gemist.

In een open strijd hielden de twee elkaar lang in evenwicht. Henk-Jan moest tijd investeren om zijn stukken op de goede velden te krijgen, maar stond na 28 zetten wel iets beter en kreeg de kans op stukruil met pionwinst. Hij liet evenwel een paard naar het centrum springen, waarna zwart de torens op de open e-lijn verdubbelde. Bij 31. … Txd3 was het voorbij. De witspeler won een stuk en Henk-Jan kon niet terugslaan op straffe van veel meer materiaalverlies.

 

Rond half vijf ging het ineens hard. Bij de stand van 1-2 mocht Max Euwe misschien nog hopen dat er wat te halen viel, tien minuten later was de sportieve wereld ingestort: 1-5.

Arne Moll en Fabian Stotyn maakten er een attractieve partij van. Toen na dameruil de eerste kruitdampen waren opgetrokken, had de Duitser het loperpaar en de witspeler een loper en paard. Ook stonden alle torens nog op het bord. Even later besloot Arne tot de lange rokade en zijn voorbeeld werd gevolgd door zijn opponent. Een opvallende keuze, want zijn koning genoot nauwelijks bescherming van pionnen. Voor het evenwicht had Fabian de zwartveldige lopers moeten ruilen, hij speelde zijn e-pion op. En wist meteen wie bij Caïssa-Eenhoorn de Moll is. Die pion verdedigde de andere loper die na Arnes antwoord 25. La5 in grote problemen verkeerde. Wit ging met kwaliteitsvoorsprong het eindspel in dat door hem kundig werd berekend. Met het doorschuiven van de e-pion (41. … e4) leek een zwarte promotie in de maak, maar Arne had een mat in vijf in zijn hoofd en voerde het plan perfect uit.

 

Invaller Joseph Molenaar nam plaats tegenover Paul Bierenbroodspot, als jonge twintiger een talent van het Beverwijkse Weenink en ook schaakredacteur van de Verenigde Noordhollandse Dagbladen geweest. Ons oud-bestuurslid koos voor een voorzichtige, solide aanpak. Dat veranderde na de opstoot 12. … g5 en 13. … f4, waarmee de diagonaal naar h7 openviel. Het verliezen van een randpion hoeft niet erg te zijn, maar het kostte zwart ook meer moeite om alle stukken in het spel te betrekken dan Joseph die een degelijke stelling had opgebouwd. Dat bleek na een kwaliteitsoffer van Paul. Er was ondertussen een open h-lijn ontstaan en wellicht hoopte hij succes te kunnen hebben met de open diagonaal naar h2. Maar met name dame, toren en loper van zwart konden niet goed samenwerken door de kracht van de witte stelling. Geconcentreerd klaarde de witspeler de klus. De koning maakte een wandeling naar b1, waarna de oud-Noord-Hollander besefte dat hij geen tegenspel meer had.

 

Nick Manshanden boekte een fraaie zege op Sjoerd van Willigen. Na twee verloren invalbeurten heeft hij nu aan zijn laatste drie optredens in het eerste team tweeënhalf punt overgehouden. Met zwart kwam hij niet sterk uit de opening. Wit koos na 15. … h6, waarmee de loper op g5 werd aangevallen, voor een terugtrekkende zet in plaats van een ruil op f6 en zo stonden heel veel stukken dicht bij elkaar in en rond het centrum. Dat bleek na 19. Pc4, waarop Nick met een fraai torenoffer op e4 reageerde. Het was gebaseerd op het feit dat de oostelijke dame na … Lf5 geen vluchtvelden had. Sjoerd ging erop in en stond een punt achter (toren plus loper contra dame). Een vrijpion op de d-lijn vormde wat compensatie, maar die werd op de zesde rij een halt toegeroepen. De partij eindigde abrupt, toen een mat in één dreigde en de vlag van de witspeler viel vlak voordat hij zijn veertigste zet uitvoerde.

 

Ron Deen had over Bart Konijn, zijn opponent, van een ploeggenoot de tip gekregen dat de oud-Castricummer ‘een hakker’ is en besloot om hem een beetje uit de tent te lokken. Dat lukte. Vanuit een solide stelling viel Ron met 14. … h6 de zwartveldige loper aan, waarop de witspeler met 16. d5 de witveldige loper aanviel. Beide stukken zochten een veilige plek op de d-lijn op, maar het nadeel voor de Max Euwe-routinier was dat zijn andere loper door de eigen d-pion min of meer werd opgesloten. Die stond op b3, waarna de Caïssa-Eenhoorn-speler besloot in de geest van Bobby Fischer voor de aanval op de andere vleugel te kiezen.

Het plan leverde bijna het volle punt op. Nadat zwart een vrijpion op e7 had geslagen, leverde 31. … Pf3+ kwaliteitswinst op. Maar ook een ontsnappingsroute voor Bart. Die ontbrak na 31. … Teg7, met alle zware stukken op de half open g-lijn. Nu kwam na torenruil de Enschedese dame in de stelling en werd met weinig tijd op de klok voor eeuwig schaak gekozen. Met het halfje kroonde Ron zich ook tot matchwinner.

 

In ’t Ni-je Terphoes kwam een einde aan een fraaie reeks van Martijn Monteban. Onze titelhouder is als eersteklassespeler bijna vijf jaar ongeslagen gebleven. Hij moest zaterdag zijn meerdere erkennen in Rob Bertholée en een frappant detail is dat Martijn op 4 februari 2017 voor het laatst verloor in de gemeente Enschede. In de wedstrijd Lonneker – Caïssa-Eenhoorn (met Fabian Stotyn als kopman tegen Henk-Jan Visser) versloeg Simon Elgersman hem. Lonneker is een dorp een paar kilometer noordelijker dan de speelzaal van Max Euwe. Maar in een sierlijk handschrift gaat Martijns serie naar het archief: 26 partijen ongeslagen: zeventien keer winst en negen remises.

Rob Bertholée is overigens een speler met een grote staat van dienst. Eind jaren zeventig schaakte hij al in ’s lands hoogste klasse, bij het Verenigd Haarlems Schaakgenootschap. Dat deed hij later ook bij VAS/ASC (Amsterdam), Koningsclub (Bergen), Zukertort Amstelveen, Kennemer Combinatie (Haarlem) en Dr. Max Euwe dat in de zomer van 2014 is samengegaan met ESGOO.

Aanvankelijk was er weinig aan de hand voor Martijn. Vlak na de twintigste zet trok zwart het initiatief naar zich toe en vergrootte met een toren op c2 en een paard op b4 de druk op de Hoornse stelling. Pionverlies en daarmee een pionnenminderheid op de damevleugel was niet tegen te houden. Op de 32^e zet kreeg Rob een vrijpion op a4 die dankzij de sterke positie van zijn witveldige loper en een paard (contra beide witte paarden) twee velden opschoof. Vervolgens kwam de oostelijke koning erbij en werd het einde van een prachtige reeks zichtbaar. En om het filosofisch te stellen: elk einde is het begin van iets nieuws.

 

Ook Alexander Geerts redde het niet. Hij nam het op tegen jeugdspeler Wahe Boghossian die in de zesde ronde van het laatste Oscar Romero Open Hoorns onze clubgenote Robin Duson op remise had gehouden. Voor de jonge witspeler leek er lange tijd niet meer dan hetzelfde resultaat in te zitten. Met veel pionnen op het bord keek Alexander naar een betere stelling, vooral toen hij alle zware stukken op de half open e-lijn had geposteerd. Na het opschuiven van zijn c-pion kantelde de partij enigszins en verdween het voordeel, omdat de zwarte d5-pion was verzwakt. Wahe nam de aanval over en beschikte over veel meer ruimte om alle stukken goed neer te zetten. Dame, de torens en de witveldige loper hielpen mee om zwart in een verslagen positie te krijgen.

 

Voor de derde maal liet Peter van den Brink remise noteren, al kwam die dankzij een Houdini-act tot stand. Met zorgvuldig spel bouwde hij tegen Achim Bündgen een goede stelling op. Zwart koos ervoor om niet te rokeren en na een vlotte afruil van de dames en een stel torens had hij enige zetten nodig om alle stukken een actieve positie te geven. Ze belandden in een toren-met-paard-eindspel – en elk vijf pionnen, keurig verdeeld over beide vleugels; op de a- en b-lijn en de f-, g- en h-lijn – met een offensieve rol voor de Duitse monarch. Er waren op de koningsvleugel wat zwarte pionnen opgeschoven en na torenruil zag het er slecht uit voor Peter. Na 42. … Ke4 waren zijn mogelijkheden beperkt. Zijn opponent verzuimde om ook de pionnen op de andere flank op te spelen en dat brak hem op. Na wat gemanoeuvreer bleek het witte plan Pc3-Pb5 ijzersterk. Het bood de zekerheid van een halfje. Op de damevleugel werd alles geruild, waarna wit zich op de andere zijde eenvoudig staande kon houden.

 

En zo is na eenderde van de competitie de score maximaal. De troost voor Max Euwe: het heeft de zwaarste tegenstanders gehad. Want zo mag je de nummers 1 en 2 van de ranglijst, Paul Keres en Caïssa-Eenhoorn, toch wel noemen.