Een bos witte chrysanten siert de huiskamer. Als voorlopig dagelijkse herinnering aan de deelname van weer een geslaagd Chrysantentoernooi.

Schaakvereniging Heerhugowaard heeft op de laatste zaterdag van september 2013 iets te vieren. Het toernooi is een sieraad en een monument in de Noord-Hollandse schaakwereld. De 35^e editie gaat gepaard met een ijzersterke deelname. Landskampioen Dimitri Reinderman zegeviert en hij is een van de vijf grootmeesters die in café De Swan acte de présence geven.

De Amsterdamse grootmeester kan het etablissement aan de Middenweg inmiddels blindelings vinden. ,,Ik geloof dat het de negende keer is dat je, al of niet gedeeld, winnaar van het Chrysantentoernooi bent’’, zegt mede-organisator Gerrit van Oostrum bij de prijsuitreiking. Hij heeft een formidabel geheugen of het toernooi-archief is op orde, want de naam van Dimitri is in 1991, 1992, 1993, 1994 (met Hans Klarenbeek), 1995, 1997, 1998, 1999 (met Nico Vink) en nu dus in 2013 aan de eerste plaats gekoppeld.

Het Chrysantentoernooi is vanaf het begin gekoppeld aan het bedrijf Dekker Chrysanten dat een jaar geleden jubileerde. In 1962 ging de eerste stek de grond in. Bij de viering van het halve-eeuwfeest werd sponsor Niek Dekker benoemd tot erelid van de schaakvereniging. Als lid nam hij destijds het initiatief om met een aantal clubgenoten een toernooi te beginnen. In 2003 onderstreepte hij de band tussen chrysanten en schaken door een nieuw soort als Jan Timmanchrysant te dopen.

Dekker Chrysanten is een grote naam in de internationale chrysantenwereld. Het kan daarom niet toevallig zijn dat als je op google ‘chrysanten’ intik, de tweede vermelding – de eerste bevat een Wikipedia-uitleg over de bloem – al de website van het Hensbroekse bedrijf is. De schakende chrysantenkweker krijgt bij de prijsuitreiking altijd even het woord en het is leuk om hem over zijn vak te horen praten.

Om in bloementermen te blijven: het gaat niet florissant met het Nederlandse bedrijfsleven. Dat moet alle zeilen bijzetten om niet schaakmat te worden gezet. Niek Dekker: ,,Ook onze klanten hebben het moeilijk. In bijvoorbeeld Frankrijk en Spanje nemen ze minder bloemen af. Betalingen lopen achter en dat merken wij weer. Gelukkig zijn we internationaal actief. Zo maken wij in Tanzania stekken. En in Afrika gaat het met de economie niet verkeerd. Ook in Colombia draait het goed. Daar hebben we twee jaar achter elkaar dertig procent uitbreiding van onze soorten.’’

Uitbreiding is er ook op het 35^e Chrysantentoernooi. Naast de hoofdgroep zijn er achtkampen en al jarenlang zijn dat er vijf of zes. Ditmaal worden de partijen van 25 minuten in zeven poules gespeeld. In twee ervan (groep 1 en groep 3) is Caïssa-Eenhoorn vertegenwoordigd, door respectievelijk Bert Spil en Co Buysman. Fred Avis staat ingeschreven bij de grootmeesters, meesters en andere toppers.

De voorzitter van Caïssa-Eenhoorn opent tegen Hans Groffen die welgeteld 352 ratingpunten meer heeft. Met wit doet Fred het tegen de oud-kampioen van Zeeland en ex-meesterklasser (zeven seizoenen, 2009-2010 als laatste, bij Het Witte Paard uit Sas van Gent) evenwel prima en hij belandt in een gewonnen eindspel met twee pionnen meer. Na dameruil ziet de stelling er als volgt uit: Fred (wit, aan zet): Kd3, Tg2, a3, b2; zwart (Hans): Kd5, Tb8, g3. De voorsprong is geslonken tot één pion. Dat is geen probleem, want de laatste zwarte pion is niet te redden. Bovendien kan de zwartspeler de b2-pion nooit nemen. Na … Txb2, Txb2 Kxg2 promoveert immers de a-pion. In plaats van in de vermelde stelling met zijn koning naar de zwarte pion te gaan, wandelt de monarch naar de andere vleugel. Met weinig tijd op de klok gaat het daarna mis en krijgt de partij toch een logische uitslag: 0-1.

Als beste stuurman sta ik niet aan de wal, maar doe zelf ook mee in het foutenfestival. In groep 3 verlies ik in de vierde ronde van Martijn Veerman; later blijkt dat de enige winstpartij voor de Volendammer te zijn. Hij speelt prima, maar in een gewonnen stelling verkijk ik me op een soort alles-of-niets offensief van wit. Terwijl mijn klok nog zo’n vier minuten aangeeft, weeft Martijn een keurig matnet. Hij heeft nog elf seconden, als mijn koning hopeloos verloren op h7 staat. Winst van die partij had mij de groepsoverwinning opgeleverd.

Ook tegen Cornelis Groot krijgt het eindspel voor mij een anti-climax. Na een mooie strijd, van twee kanten, heb ik een loper met pion (op g3) en de Purmerender alleen een pion op e6. Zijn koning staat op f6, mijn koning op f4. Er zijn niet direct tijdproblemen, als ik Lf5 speel en ‘schaak’ zeg. Cornelis biedt na … exf5 remise aan. Bij winst van deze partij was ik op de tweede plaats geëindigd.

Maar er zijn ook mooie herinneringen en die zijn in overtal. Tegen Rob Heijink, na vier ronden koploper, wordt het remise. In het tweede deel van de partij kom ik onder de druk vandaan en doe ik aanvallend een serie goede zetten. Dat levert in een eindspel met drie pionnen elk mij een dame meer op. Maar om de zware pressie in het eerste deel van de partij te verlichten heeft veel tijd gekost en met 23 seconden op de klok bied ik remise aan. Clubgenoot Bert Spil kijkt toe en is verbaasd. ,,Dat is toch in 23 seconden te winnen.’’ Daarom daag ik Bert bij deze uit om het te proberen. De stelling is: Co (wit, aan zet): Ke1, Da8, f2, g3, h4; Rob (zwart): Kd4, c4, e4, h6.

In de zesde ronde speel ik een Franse partij tegen Jan Veerman (Kluit), de vader van Martijn, en daar ben ik – los van de uitslag – heel tevreden over. Mijn laatste tegenstander is Frank de Geus die dan bovenaan staat. Het wordt nu Engels en in een toreneindspel met een pion meer heb ik de stelling onder controle, als hij zijn toren verspeelt.

Leuk vind ik het praatje vooraf bij de tweede partij, tegen Bertus Droog. Hij speelt alweer jaren bij Schaaklust (Andijk), maar is de eerste jeugdkampioen van Caïssa geweest. ,,Begin jaren zestig, de beslissende partij was tegen Gerrit Roos in de laatste ronde. Die won ik. Van die tijd weet ik dat Arie Bruidegom lid was, en Frans Bouwman.’’ Bertus verslikt zich na een zet of tien door zijn onverdedigde dame te verliezen.

Mede-achtkamper Bert Spil draait een wisselvallig toernooi. Hij begint met remise tegen Rob Spaans. Alleen een licht stuk is geruild; er zit weinig muziek in voor beiden. Vervolgens kost tegen David Knight een paardvork hem een dame. In de derde ronde profiteert Bert van een blunder van Maarten de Haas en wordt in de vierde weggespeeld door Gerrit Lemmen. Verlies is er ook tegen de latere groepswinnaar Egbert van Oene, maar in zijn zesde partij bouwt Bert een prima stelling op tegen Matthias Ehrhardt die overigens in de opening al twee pionnen kwijtraakt. De Caïssa-Eenhoorn-routinier geeft in het eindspel de kwaliteit, wint die snel terug en even later de partij. Bert sluit af met een nederlaag tegen Ton Fasel.

Fred Avis heeft in de hoofdgroep de laagste rating. De clubvoorzitter krijgt een bye in de tweede ronde en verslaat, met zwart, net voor de pauze Jos Vlaming. Met twee punten op zak speelt hij vervolgens aan het vijfde bord tegen Pieter Hopman en dat levert een nul op. Ilias van der Lende en Dennis Keetman zegevieren eveneens, maar laatstgenoemde profiteert van een verkeerde Hoornse keuze. Na dameruil heeft Fred een toren en Dennis een paard, met respectievelijk vier om vijf pionnen. Fred speelt een toren naar c6 en kan dan kiezen: de b- of de e-pion nemen. Hij laat de centrumpion staan en dat pakt verkeerd uit. Na Txe6 was ook de b-pion niet te houden geweest. Nu blijft de Heerhugowaarder in het bezit van verbonden pionnen op de d- en e-lijn (de overige zijn inmiddels geruild). Uiteindelijk valt de vlag van wit, als Dennis nog een minuut over heeft. Zijn clubgenoot Piet Konijn, tevens mede-organisator, kan die prestatie niet evenaren en verliest van Fred die met drie punten toch een redelijke score heeft.

Sportief is het resultaat van Dimitri Reinderman in de slotronde. Met een punt voorsprong neemt hij het op tegen Tjerk Sminia en de oud-clubkampioen van Caïssa stelt zich tevreden met remise. De Amsterdamse grootmeester eindigt op zes punten, een halfje meer dan Vladimir Episjin en een hele meer dan Alexander Dgebuadze. Mede dankzij die remise wint Tjerk de ratingprijs in de categorie tot 2100.

Zeker gewaardeerd wordt ook de slotopmerking van sponsor Niek Dekker. ,,Ondanks de recessie gaan we gewoon door.’’ In 2014 zullen we niet de witte Antonov, maar de paarsige Exposure mee naar huis nemen.