Met Dirk Lont en Jan Smink heeft het open Hoorns kampioenschap unieke winnaars gekregen. Beiden zijn in hun groep niet eerder op de eerste plaats geëindigd.

De slotronde is begonnen. Vooraan zal Frank Tieken (links) ongeslagen blijven tegen de latere groepswinnaar Jan Smink. Naast Jan zit Fred Avis die Dirk Lont niet van de Hoornse titel kan afhouden.

Van de laatste 35 edities heb ik alle eindstanden en van de 428 deelnemers alle eindklasseringen. En dan blijkt Dirk een opvallende titelhouder te zijn. Hij heeft aan negentien kampioenschappen meegedaan: tweemaal in de tweede poule en zeventien keer in de hoogste groep. Tot dit jaar is zijn rol altijd bescheiden geweest en dat maken de cijfers duidelijk. Van die zestien deelnames tot en met 2014 haalde hij slechts twee keer de top tien. Dirk werd achtste in 1991 en vijfde in 2008.

Hieronder zijn overzicht met achtereenvolgens het jaar, de groep en de eindklasseringen:
1981: 1-14
1982: 2-20
1983: 1-15
1985: 1-11
1987: 2-  5
1988: 1-12
1990: 1-13
1991: 1-  8
1995: 1-15
1998: 1-11
1999: 1-25
2003: 1-11
2004: 1-14
2008: 1-  5
2009: 1-13
2012: 1-11
2013: 1-15
2014: 1-13
2015: 1-  1

Een aardig detail is dat Dirk in de clubcompetitie van Caïssa en Caïssa-Eenhoorn soortgelijk heeft gepresteerd. Daarin is hij ook eenmaal kampioen geworden (in het seizoen 1988-1989); de overige top 10-klasseringen zijn: vierde, zesde, achtste, negende (zes keer), tiende en dit jaar zevende.

Terugblikkend op zijn partijen van de afgelopen weken valt er weinig af te dingen op zijn succes. Dirk opende het bal tegen Erik Steur. Door een stukoffer had hij twee pionnen voor een paard en met een sterk eindspel stelde hij de winst veilig. Hetzelfde gebeurde daarna tegen Serkan Milli, in weer een spectaculaire partij met nu een kwaliteitsoffer van Dirk. In de derde ronde nam de latere kampioen het op tegen Hans de Vries om zijn clubgenoot in een goede partij te verslaan. Een giftige pion stond aan de basis van kwaliteitswinst.

In Erik Romkes trof Dirk een gelijkwaardige tegenstander die hij solide spelend op remise hield. Tegen Bert Spil zocht de koploper, met wit, snel de aanval op en gaf zijn opponent geen kans om terug te komen. Een snelle pionachterstand tegen Sjoerd Kelder kon Dirk op zijn beurt niet goedmaken. Sjoerd beet zich vast in de partij en werkte zijn punt achterstand op de ranglijstaanvoerder weg.

En dan belanden we bij de laatste avond. De spanning is volledig teruggekeerd met Dirk en Sjoerd op 4½ punt, gevolgd door Fred Avis, Hans de Vries en Peter van Waert met een halfje minder. Drie partijen zijn van belang voor de ontknoping (Peter-Sjoerd, Dirk-Fred en Hans-Andrew Weltevreden) en de vijf overgebleven kanshebbers zijn allemaal afhankelijk van elkaar.

Hans haakt als eerste af, als Andrew een geweldige aanval op de koningsstelling realiseert en die met succes bekroont. Daarna is Sjoerd de klos en heeft Peter dankzij zijn vierde winstpartij de kans op prolongatie nog in handen. Dan moet Fred wel winnen van Dirk en die mogelijkheid doemt rond de vijftigste zet op.

In een Geweigerd Damegambiet gaat de strijd lang gelijk op. De voorzitter, met zwart, heeft een achtergebleven c-pion waar de witspeler jacht op maakt. Het blijkt een schijnaanval te zijn, want ook de a-pion van Fred wordt onder vuur genomen en die sneuvelt. Zwart heeft evenwel knap geanticipeerd op het offensief, want hij kan een centrumpion veroveren. Wit krijgt een vrijpion op de a-lijn die ook een pluspion is.

Welgeteld één toeschouwer (Arnold van der Wolff) bij de topper tussen Dirk Lont en Fred Avis. Later zal het rond hun bord veel en veel drukker worden.

Met dame, toren en loper vergroot Fred de druk op de koningsstelling van zijn tegenstander die echter zijn tweede centrumpion verspeelt, waardoor zwart een vrijpion op d5 heeft. Na dameruil is de stelling gelijkwaardig, als de zwartspeler die pion naar voren schuift. Die actie onderschat Dirk. Beide vrijpionnen promoveren, ten koste van een loper van wit.

Volle bak bij de partij Dirk Lont-Fred Avis. Niemand wil iets van de ontknoping missen.

Intussen zijn beiden beland in een fase, waarin de toegevoegde tijd (tien seconden per zet) belangrijk wordt. Lang nadenken is uit den boze. Met een stuk minder mist Dirk een mat in vijf en als Fred uit een aantal schaakjes is ontsnapt, mist hij op zijn beurt een mat in zes. De spanning stijgt naar het kookpunt, als de witte koning naar zijn laatste – bescherming biedende – stukken kan vluchten. Zwart wil een afruil uit de weg gaan en verliest zo zijn toren die even geen verdediger heeft. Wit staat nu de kwaliteit voor en na nog een aantal in hoog tempo uitgevoerde zetten vinden beide krijgers op de 64 velden elkaar met remise.

Onwennig als Hoorns kampioen neemt Dirk Lont de felicitatie in ontvangst van Fred Avis die nog baalt van zijn blunder die hem in een gewonnen stelling een toren heeft gekost.

Van de tegenstanders in de top van de eindstand heeft Dirk niet gespeeld tegen titelverdediger Peter van Waert (tweede) en tegen Andrew Weltevreden (vijfde). De nummers drie, vier, zes en zeven zaten wel tegenover hem. Een toernooiverloop bepaalt altijd de indelingen en dan kan het meezitten en tegenzitten. Dirk heeft het overigens dit jaar wel tegen Peter en Andrew opgenomen, respectievelijk tijdens het NHSB-lenteveteranenkampioenschap en het Westfries kampioenschap. Beide partijen eindigden dankzij een sterk eindspel van de nieuwe Hoornse kampioen in remise.

Ondertussen hebben vlak achter de vele titelkandidaten Erwin Brouwer en Robbert van Dijkhuizen hun beste klassering ooit in de hoogste groep veilig gesteld. De met wit spelende Erwin heeft daarin vaker gespeeld, met de negende plaats vorig jaar als beste resultaat. Hij neemt in zijn slotpartij het initiatief, maar verslikt zich na een plotselinge switch naar de koningsvleugel. Zijn matdreiging op h7 is eenvoudig te pareren, 15. … f5 niet en die zet van Robbert kost wit een stuk tegen twee pionnen.

Zwart wint er één terug, maar zijn koningsstelling blijft onder druk staan. Na torenruil heeft Erwin in een dame-eindspel enkele vrijpionnen als compensatie voor de loper van zijn opponent. Eén loopt er door naar e6, maar met eeuwig schaak kan Robbert, die in groep 1 debuteert en twee dinsdagavonden ontbrak, zich verzekeren van een half punt. Met de remise leggen Erwin en Robbert beslag op de achtste en tiende plaats.

Zelf beëindig ik het Open Hoorns bizar. Tegen Jan Schagen sta ik verloren, maar zijn enige slechte zet in een reeks van 57 bezorgt mij de winst en mijn beste score ooit.

Aanvankelijk gaat de strijd gelijk op, met een spectaculaire ruil in het late middenspel. We houden toren, loper van gelijke kleur en paard over. Een noodzakelijke koningszet (24. Kf2) laat wit echter achterwege en ineens komt hij onder grote druk te staan. De zwarte stukken werken optimaal samen om de witspeler in een wurggreep te houden. De moeizame ontsnapping kost wit een pion en in een toreneindspel wordt het plusje Jans vrijpion op de d-lijn die zijn opponent niet meer kan afstoppen. Na een alles-of-niets-actie van Co neemt een zwarte dame het op tegen een witte toren. Er volgen enkele schaakjes en zwart wil geen herhaling van zetten en plaatst zijn koning achter de dame. De zet is meteen verliesgevend. Wit kan zijn toren ‘ruilen’ tegen de dame en heeft dan een verre vrijpion die zal promoveren.

Is Dirk Lont voor de eerste maal in het Open Hoorns op de eerste plaats geëindigd, Jan Smink heeft nu vier eindzeges achter zijn naam staan. Hij is de laatste jaren vooral vaste deelnemer in de derde groep, waarin Jan drie keer de sterkste was. Sinds zijn debuut in 1995 heeft hij één aflevering van het Hoorns kampioenschap gemist en van zijn twintig optredens speelde hij de helft in groep 2. Ook steeds bescheiden; Jans hoogste klassering daarin was de negende plaats in 2003. Daarom mag zijn succes in deze editie net zo sensationeel als dat van Dirk worden genoemd.

Ook van Jan heb ik zijn overzicht met achtereenvolgens het jaar, de groep en zijn eindklasseringen:
1995: 3-21
1996: 3-10
1998: 2-32
1999: 2-13
2000: 2-29
2001: 2-14
2002: 2-21
2003: 2-  9
2004: 3-12
2005: 2-23
2006: 3-  1
2007: 3-  1
2008: 2-14
2009: 3-  1
2010: 2-10
2011: 3-  8
2012: 3-  6
2013: 3-  4
2014: 3-  2
2015: 2-  1

Als negende geplaatst begon Jan met een lege stoel tegenover zich en dat leverde hem een reglementair punt op. Tegen Michel Vercoelen veroverde hij op eigen kracht het tweede punt en die score werd verdubbeld met successen tegen Marc Baank en Tom Snoeij Kiewit. Twee opponenten ook met een oud Open Hoorns-verleden. Marc debuteerde in 1989, Tom in 2002 en beiden deden nu voor de tweede keer mee. Prachtig dat ze de schaakstukken weer hebben opgepakt.

Gerard Dudink haalde Jan van de honderd procent af (remise), waarna de koploper met zijn winstpartij tegen Willem van der Veen de eerste plaats zo goed als veilig stelde. Tegen Frank Tieken raakte Jan een pion achter en het lukte hem niet om het tij te keren. Met drie overwinningen en vier remises (onder anderen tegen de jeugdspelers Martijn de Wit en Niels Appelman die alletwee goed debuteerden) bleef Frank ongeslagen, al had hij aan het einde van de rit een halfje minder dan Jan. Dat geldt ook voor Willem die in de eerste ronde werd verrast door Marc Baank en met vijf winstpartijen op weerstandspunten derde werd. Sensationeel was zijn slotzege tegen Gerard Dudink. Pion voor, stuk achter, promotie en winst.

En zo kreeg het eerste Hoorns kampioenschap in Zwaag een slotavond waarop veel gebeurde.

Joop Mus is aandachtig toeschouwer bij de partij Willem van der Veen-Gerard Dudink. De stelling is gelijk.

De latere groepswinnaar Jan Smink is het publiek bij Willem van der Veen-Gerard Dudink. Zwart staat in een spectaculaire stelling een pion voor.