Op de warmste 7 april sinds het begin van de temperatuurmeting hield Caïssa-Eenhoorn het hoofd koel. Net als vorig seizoen werd de wedstrijd tegen HSG met 7-1 gewonnen. Ons vlaggeschip is nog vier bordpunten verwijderd van het kampioenschap, terwijl het Hilversums Schaakgenootschap de stap omlaag zal maken.

Ruim voor het begin van het achtste competitieduel draaide de airconditioning in de speelzaal op volle toeren. Voor de 32 schakers moest er een aangename temperatuur zijn om een hele middag de hersenen optimaal te gebruiken. Bij de thuisclub lukte dat zeker, want naast de grote overwinning van het eerste deed Caïssa-Eenhoorn 2 het eveneens prima: 6-2 tegen HWP 2. Van de in totaal zestien partijen ging er voor de Hoornse teams niet één verloren. Zes eindigden in remise, er waren tien zeges.

Joseph Molenaar, teamleider van het tweede, was ruim op tijd aanwezig. Hoewel de koeleluchtregelaar aan het plafond een aardig lawaai produceerde, hoorden we hem tijdens een aangenaam praatje zeggen dat dertien graden de ideale temperatuur is voor de hersenen. Dat vraagt om verdieping in deze stelling. Op de website ‘welingelichte kringen.nl’ kan men het volgende lezen. ,,Volgens wetenschappers is 16,6 graden Celsius de optimale temperatuur waarop onze hersenen het beste functioneren. Ondanks dat hogere temperaturen als aangenamer worden ervaren, daalt hierbij de concentratie en levert dit slechtere resultaten op bij bepaalde taken.’’

Op het schaakbord zit Joseph er niet zo vaak naast (met zijn winstpartij van zaterdagmiddag kwam hij op 5½ uit acht), maar nu mist hij de juiste zet toch met bijna dertig procent. Een te warme speelzaal moet worden voorkomen en tijdens de wedstrijden tegen HSG en HWP 2 viel het ook wel mee. Op een andere website lees ik dat mensen zelf iets kunnen doen om oververhitting van hun hersenen tegen te gaan en dat is geeuwen. Wetenschappers van de Binghamton University en later ook van de Princeton University – allebei in de Verenigde Staten – hebben vastgesteld dat een grote gaap de temperatuur van het brein reguleert en oververhitting voorkomt. We gapen niet omdat we moe zijn, we gapen om de hersenen af te koelen.

Handig is bovendien om door je neus te ademen, want de bloedvaten daar zorgen eveneens voor een koel brein. Verder kom ik een website tegen, waarop het masseren van het hoofd met koolzaadolie wordt aanbevolen. In Ayurvedische boeken staat dat dat goed is voor de bloeddoorstroming en dus voor het geheugen.

Wat is de optimale denktemperatuur? Uit onderzoek zou blijken dat die voor zeventig procent van de mensen 21 graden is. Maar je kunt op verschillende manieren denken, bijvoorbeeld denken om te schaken en denken om te leren. Als je vingers te koud zijn om iets op te schrijven of om een bladzijde om te slaan, is dat niet ideaal. Geldt natuurlijk ook voor het noteren van zetten of het verplaatsen van een toren of loper.

Misschien bestaat er geen ideale denktemperatuur, los van het feit dat bij de een warmte te heet kan zijn en bij de ander warmte aangenaam is. Ieder mens is immers verschillend. Maar op een mooie lentezaterdag presteerden alle zestien spelers van Caïssa-Eenhoorn uitstekend en de partijen van het eerste team gaan we nader bekijken.

De Nederlandse weerhoofdstad De Bilt – waar sinds 1897 de temperatuurmetingen worden verricht – ligt dicht bij Hilversum en onder een zonnetje van 21,6 graden had daar zaterdag voor de zestiende keer de manifestatie ‘Hilversum denkt’ plaats. HSG-routinier Hans Böhm was ingeschakeld om een simultaanwedstrijd te spelen en de IM’er ontbrak daardoor tegen Caïssa-Eenhoorn. Ook FIDE-meester Kees Nagtegaal was er niet bij, waardoor de Hilversummers het in De Kreek zonder hun twee hoogst gerate spelers moesten doen. Vorige competitie verloor Kees Nagtegaal overigens van Henk-Jan Visser en eind 2013 speelde hij met wit aan het eerste bord remise tegen Martijn Monteban. Daarnaast heeft Hans Böhm dit seizoen een bondscore van 2½ uit vier witpartijen. Ook met hun twee toppers had HSG het waarschijnlijk in de theaterzaal niet gered. Misschien had de gastploeg een iets hoger bordpuntentotaal gepakt.

Daan Zult bracht Caïssa-Eenhoorn halverwege de middag op voorsprong. Met zwart lokte hij tegen Wim van der Wijk een vroege dameruil op b6 uit en nam meteen het initiatief op de damevleugel. Na een afruil van een sterk Hilversums paard op e5 had wit vooral passieve stukken. De toenemende druk leverde pionwinst op en in een eindspel met vier torens stond de HSG’er voor de taak een vrijpion op c4 tegen te houden. Eén toren van elk ging van het bord en met het andere stuk op de open e-lijn kon Daan de witte koning de pas afsnijden, waardoor promotie een kwestie van tijd werd.

Arlette van Weersel was voor het eerst dit seizoen kopvrouw en zij bracht het tweede bordpunt binnen. In een Spaanse partij bleek er aanvankelijk weinig aan de hand. Nadat het materiaal enigszins was uitgedund, onderschatte Johan Lindeman een dame-actie van de zwartspeelster. Het leek alsof zij een pion op e5 met minder verdedigers dan aanvallers opgaf. Er moest een toren van de eerste rij worden weggelokt en dat plan werkte. Het leverde Arlette dankzij de juiste doorberekening niet alleen de kwaliteit op, maar ook een stuk en met een volle toren meer tekende zij voor een 2-0 voorsprong.

Vervolgens ging het snel. Aan het andere eind van de tafel scoorde Peter Doggers. In een Siciliaan liet wit zijn stukken beter samenwerken dan Michael de Vos. Daarmee had hij een langdurig initiatief, maar het offeren van zijn g-pion gaf de beslissing. Door de open h-lijn verkeerde zwart ineens in grote problemen. Opeens bleek ook dat de Hoornse stukken prima stonden opgesteld. Peter won de kwaliteit, een toren en een stuk en rondde de partij fraai af met vier mogelijkheden op een mat in één.

Jerrel Thakoerdien bracht meteen erna de stand op 4-0. Tegen Pascal Loosekoot was het centrum al na acht zetten dichtgetimmerd, waarop de HSG’er besloot ruimte te zoeken op de koningsvleugel. Dat pakte evenwel beter uit voor wit. Er werd het een en ander geruild en Jerrel had zijn overgebleven stukken beter gegroepeerd dan zijn opponent die bijvoorbeeld beide paarden aan de rand had. Bovendien beschikte de Caïssa-Eenhoorn-speler over een vrijpion op e6. Wit miste echter de beste voortzetting en zag Pascal Loosekoot terug in de partij komen. Na dameruil belandden de twee in een eindspel van een Hilversums paard contra een witte loper, maar er stond nog steeds een vrijpion op e6 die zwart niet uit het oog mocht verliezen. Jerrel kreeg één kans op groot voordeel en pakte die direct. Het paard kon niet weg van veld c7 en toen dat wel gebeurde, verloor de HSG-speler het stuk en keek tegen een verloren stelling aan.

Invaller Ardjan Langedijk zorgde voor het halfje, waarmee de belangrijke wedstrijdwinst veilig werd gesteld. Zijn actiefste stuk in de opening was het koningspaard dat liefst vier sprongen maakte en op e6 een mooi veld vond om uit te rusten. Ernst Jos kon zich iets sneller ontwikkelen en won een pion, maar zette tevens een aanval op waarin een matdreiging zat. Zwart gaf de kwaliteit om dat gevaar af te wenden en verdedigde zich vervolgens uitstekend. Er ontstond een dame-eindspel met een Hilversumse toren contra een loper, waarin de witspeler niet veel kon bereiken. Hij moest bovendien alert zijn op Ardjans vrijpion op c4. Met een mooie remise verzekerde Caïssa-Eenhoorn zich van beide matchpunten.

Bordpunten kunnen ook belangrijk zijn en daarom was het zaak door te gaan. Dat gebeurde. Henk-Jan Visser bracht zijn competitietotaal op zes uit zeven. Tegen Vincent Pandelaar (volgend seizoen actief bij De Waagtoren) speelde hij al snel op het realiseren van een half open e-lijn, waardoor wit zijn aanvallende aspiraties moest laten varen en vooral op zijn verdediging diende te letten. Veld e4 werd een mooie voorpost en de achtergebleven pion op e3 een doelwit. Met geduldig spel versterkte Henk-Jan beetje bij beetje zijn stelling. Beiden beschikten over al het zware materiaal en lopers van gelijke kleur, maar de Hilversumse op a1 was veroordeeld tot passief toekijken. Met man en macht probeerde de HSG’er overeind te blijven. Een slechte damezet kostte hem meteen het belangrijkste stuk: 5½-½.

Ron Deen en Martijn Monteban zorgden ervoor dat het seizoensrecord (7-1 tegen de toenmalige koploper Kennemer Combinatie 2) werd geëvenaard. Ron had er een dubbelpion op de b-lijn voor over om Herman van Engen met een isolani op d6 op te zadelen. Na een vlotte afruil bleven dame, toren en lopers van ongelijke kleur over en nadat de Hoornse koning op het veilige witte veld g2 was geposteerd, begon de Caïssa-Eenhoorn-speler de stelling van zijn opponent onder druk te zetten. Alle Hilversumse stukken moesten achteruit en vooral de pressie op veld f7 baarde zorgen. Na wat gemanoeuvreer kwam zwart langzaam slechter te staan en toen Ron het accent verlegde naar de open e-lijn, werd de weg naar de winst geopend. Hij veroverde de kwaliteit en na de mooie slotzet 50. Txg7 kon het scorebord weer worden aangepast.

Martijn Monteban lijkt bezig om de 2300-grens te slechten. Met een score van 6½ uit zeven begon hij aan zijn achtste bondspartij. Jorgen Henseler bood taaier verzet dan vorig seizoen, toen beide spelers in Hilversum aan het tweede bord tegenover elkaar zaten en Martijn met zwart zegevierde. Toch zag het er aanvankelijk goed uit voor de FM-speler die op de negentiende zet de a-pion won. Dat voordeeltje kon hij niet vasthouden. De HSG’er zette druk op de achtergebleven c4-pion en zorgde voor een gelijke materiaalverhouding. Langzaam werden de rollen omgedraaid, want na een afruil had wit geïsoleerde pionnen op b5 en d5. Er gingen veel stukken van het bord, waarbij de positie van zwart – met twee verbonden pionnen op de damevleugel – verbeterde. De Caïssa-Eenhoorn-speler gaf zijn loper om beiden onschadelijk te maken en kon afwikkelen naar een eindspel van een Hilversumse loper met pion tegen twee verbonden pionnen. Uiteindelijk hield Jorgen Henseler een randpion en een loper van de verkeerde kleur over: remise.

Omdat concurrent Philidor ook zegevierde, valt in de slotronde de beslissing. Op zaterdag 21 april reist Caïssa-Eenhoorn naar Het Polderhuis in Velserbroek om tegen het nog niet veilige Santpoort aan te treden. Vier bordpunten zijn voldoende om de vlag in top te hijsen.