In het meer dan honderd jaar oude Vereenigingsgebouw De Tuf in Bovenkarspel gaat een gesprek al snel over historie. Schrijver dezes wil zijn archief over het Hoornse schaakleven aan de vergetelheid onttrekken en is in een oud notulenboek een opmerkelijk – want: niet over een Caïssaan – kranteverhaal tegengekomen. ‘Toen hij zijn glas jus d’orange bij me neerzette, voelde ik het aankomen…’ luidt de kop.
Het is een uitspraak van Dirk Mantel uit Andijk die is geïnterviewd voor het Noordhollands Dagblad van 25 september 1971. De dan 30-jarige Schaaklust-speler is vier dagen eerder een van de twintig schaakliefhebbers geweest die in het kader van het gouden jubileum van Caïssa aanschuift aan de lange tafel voor een simultaanwedstrijd met Max Euwe (de enige Nederlandse wereldkampioen, nog altijd) in de hoofdrol. In de Parkschouwburg pakt hij die dinsdagavond een half punt van de topper en grootmeester die de overige partijen wint.
Dirk, voor de veertiende keer deelnemer aan het Midzomertoernooi, had dat natuurlijk niet verwacht. ,,Maar toen Euwe op een bepaald moment zijn glas jus d’orange bij mijn bord neerzette, voelde ik het. Toen dacht ik meteen: ‘Hé, zou hij voor mij meer tijd nodig hebben dan voor de anderen?’ Dat bleek aardig te kloppen. Hij stond langer bij mijn bord stil dan bij die van de andere negentien. Eerst stond hij een pion voor, en toen ik. Vanaf dat moment begon hij duidelijk naar remise toe te werken.’’
De jus d’orange blijft deze woensdagavond bij de bar van het Vereenigingsgebouw. Hij zit tegenover Eugène Koomen en daarmee heeft organisator Nico Weel in de tweede ronde de Midzomerwinnaars van 2013 (Dirk) en 2022 aan elkaar gekoppeld. Voor de Schaaklust-routinier gaat het de verkeerde kant op vanaf het moment dat de zwartspeler zijn koningspaard naar het centrum laat springen om 13. … f5 te kunnen doen. Er is druk en drukte rondom de centrale velden en de Andijker verliest in een afruil een pion. Maar belangrijker: zijn stukken werken niet goed samen. Na een damemanoeuvre kijkt Eugène naar een winnende stelling. Een nieuwe krantekop zou kunnen zijn: ‘Toen hij zijn glas bier mij me neerzette, voelde ik het aankomen…’
Het eind 1930 opgerichte Schaaklust is de club van Jaap, Cor en hun vader Jan Gorter, van Pieter Bootsman, Ben van den Braber, Jan Dekker, Wim Gutter, Ate Prikkel, Piet Reus, Wouter van Rhoon, Klaas Tensen en van Dirk Mantel. Stuk voor stuk grote namen in de Westfriese schaakwereld. Tijdens de eerste ronde van het Midzomertoernooi vroeg ik aan Dirk: ,,Wat zegt 21 september 1971 jou?’’ ,,Euwe’’, antwoordde hij onmiddellijk. Dirk heeft zijn partij tegen Max Euwe bewaard – genoteerd op de achterkant van de deelnemerskaart – en de grote naam in de Nederlandse schaakwereld ontsnapt met zijn remise tegen de Andijkse schaker. Daarom hieronder niet Dirks partij tegen Eugène, maar die van ruim een halve eeuw geleden tegen de grand maître uit Amsterdam.
Dirk Mantel (wit) en Eugène Koomen zijn de toernooiwinnaars van respectievelijk 2013 en 2022 en treffen elkaar in de tweede ronde.
Geen jus d’orange op de tafel van Dirk Mantel. De Schaaklust-speler (rechts) en Eugène noteren 23. Tbd1. Zwart staat een pion voor en zal even later beslissend toeslaan.
De tweede midzomerwoensdagavond van 2025 brengt 28 deelnemers op de been. Dion Brandt speelt zijn eerste partij als titelverdediger en moet zijn meerdere erkennen in Remco Bravenboer. Twee andere jeugdspelers zegevieren wel met de zwarte stukken. Eline Kuin verslaat Siem Boon, Stef de Wit is te sterk voor André van Leeuwen en klimt met zijn tweede triomf naar de derde plaats. Aan kop gaat Nico Reus die na Renzo Snel ditmaal Hans Morsink aan de zegekar bindt. Ook Jordi van Alst krijgt voor de tweede keer de felicitaties (nu van Caspar Jinssen) en volgt de secretaris van Degoschalm/Revanche op heel korte afstand.
Een opvallend toernooi speelt zeker Jamal Zyat. Anderhalf jaar geleden maakte hij zijn rentree bij Caïssa-Eenhoorn, debuteerde onopvallend op Midzomer 2024 en kent met anderhalf uit twee deze maand een goede start. Hij neemt het op tegen Henri Stouten, die in een periode van een kwart eeuw bij KTV is uitgegroeid naar een solide middenmoter en in het onlangs beëindigde clubseizoen voor het eerst de top tien van de Enkhuizer vereniging heeft gehaald. Jamal, met wit, geeft een centrumpion om op f7 te kunnen slaan en bereikt met actief spel een betere stelling en een pion voorsprong. Als Henri tegengas geeft, raakt de Hoornaar dat voordeeltje kwijt en wordt in de attractieve partij plotseling geconfronteerd met het vervelende 18. … Ld3. Een aanval op de dame die eigenlijk alleen kan vluchten via de diagonaal naar h5, omdat veld e1 niet aantrekkelijk oogt. Meteen levert zetherhaling de uitslag op.
Jamal Zyat heeft na 11. … Lf6 zijn dame naar het veilige d3 gespeeld. Henri Stouten is weer aan zet.
Concentratie bij Jamal...
…en bij Henri.
Een analysestelling van de partij Jamal Zyat – Henri Stouten (met wel de vervelende zwarte loper op d3), ook bekeken door Jamals clubgenoot Arnold van der Wolff.
Veel spektakel bij Serge Kramer – Arnold van der Wolff. De tijden van Jan Koopman herleven met het debuut van de witspeler, lid van de Wormerveerse Schaakclub De Pion. Jan reed de vijftig kilometer tussen woonplaats Wormer en Bovenkarspel in de periode 2011-2023 en schreef het Midzomertoernooi in 2019 op zijn naam. Op de vijftiende zet rokeert Serge lang, nadat de ervaren speler van Caïssa-Eenhoorn kort ervoor voor de korte variant heeft gekozen. Arnold reageert als door een bij gestoken: 15. … c4 en 16. … f5. Het bord staat meteen in brand: de meeste stukken zijn gericht op beider koningsstellingen. Er gebeurt van alles en het beste is om de partij meteen na te spelen. Bij 38. Ka1 wordt de partij onderbroken door een snelle analyse. Wit meent dat hij 38. Pxc6 had moeten doen. Die zet is echter vanwege een aftrekschaak meteen verliezend. Snel daarna vinden de twee elkaar in remise; het is al bijna half twaalf.
Het spektakel is bezig. Arnold van der Wolff valt met 27. … Tb6 de dame van Serge Kramer aan, een van de drie stukken die de pion op g7 belagen.
We zijn wat verder in de partij en de bordjes zijn verhangen. Nu staat zwart beter. Arnold valt nu een toren op g1 en een paard op g7 aan. Serge zal 31. Lc5 spelen.
Een leuke routine van Arnold. Hij heeft met een toren de pion op c2 geslagen, drukt met die pion de klok in en kiepert hem vervolgens meteen in het doosje. ,,Het wordt overzichtelijk’’, zegt hij tegen Serge. De witspeler zal voor 38. Ka1 kiezen en daar meteen spijt van hebben. Tijdens de partij wordt 38. Pxc6 geanalyseerd, maar die zet is na … Tg2+ verliezend.
De slotstelling. Arnold en Serge zijn het er over eens dat ze waar voor hun inschrijfgeld hebben gehad.
Tenslotte nog een foto van een moment in mijn eigen partij, tegen Gerard Broersen, na 32. … f3. Het bord lijkt wel wat op West-Berlijn in de jaren vijftig. Alle pionnen staan erop, allemaal tegenover elkaar en vormen een slingerende muur tussen de a- en de h-lijn. De Midzomertoernooiwinnaar van 2023 beseft dat hij maar één keuze heeft: tear down this wall. Het gat komt er, de redding niet.
‘Tear down the wall’ lijkt Gerard Broersen te denken, als zijn koning, dame en paard op g1 achter de Berlijnse Muur zijn opgesloten.
Tweede ronde (woensdag 11 juni):
Rik Slaman – Peter van Waert 0-1
Dirk Mantel – Eugène Koomen 0-1
Boris de Best – Marc Norden ½-½
Gerard Broersen – Co Buysman 0-1
Jamal Zyat – Henri Stouten ½-½
Jan Olthof – Bas Doodeman 1-0
Lode Broekman – Nizar Alayoubi ½-½
Ed Hornick – Renzo Snel 0-1
Nico Reus – Hans Morsink 1-0
Remco Bravenboer – Dion Brandt 1-0
Caspar Jinssen – Jordi van Alst 0-1
Siem Boon – Eline Kuin 0-1
André van Leeuwen – Stef de Wit 0-1
De stand:
1. Nico Reus (Degoschalm/Revanche, 1512)............... 12,17 2 0 0
2. Jordi van Alst (Caïssa-Eenhoorn, 1200).............. 12,06 2 0 0
3. Stef de Wit (Torenhoog, 1449)....................... 8,80 2 0 0
4. Remco Bravenboer (Caïssa-Eenhoorn, 1500)............ 8,28 2 0 0
5. Arnold van der Wolff (Caïssa-Eenhoorn, 1738)........ 6,64 1 1 0
6. Boris de Best (Caïssa-Eenhoorn, 1787)............... 6,55 1 1 0
7. Jamal Zyat (Caïssa-Eenhoorn, 1731).................. 6,50 1 1 0
8. Marc Norden (MSK, 1812)............................. 6,45 1 1 0
9. Serge Kramer (WSC De Pion, 1782).................... 6,23 1 1 0
10. André Mantel (KTV, 1458)............................ 6,21 1 0 0
11. Jan Olthof (Schaaklust, 1710)....................... 5,99 1 0 0
12. Eline Kuin (Schaaklust, 1200)....................... 4,72 1 0 1
13. Peter van Waert (Caïssa-Eenhoorn, 1983)............. 4,54 1 0 0
14. Renzo Snel (Caïssa-Eenhoorn, 1560).................. 1,58 1 0 1
15. Nizar Alayoubi (Caïssa-Eenhoorn, 1604).............. 1,57 0 2 0
16. Eugène Koomen (KTV, 1796)........................... 1,02 1 0 1
17. Co Buysman (Caïssa-Eenhoorn, 1731).................. 1,01 1 0 1
18. Henri Stouten (KTV, 1731)........................... 0,50 0 1 0
19. Lode Broekman (MSK, 1685)........................... 0,49 0 2 0
20. Ed Hoes (KTV, 1639)................................. 0,41 0 1 0
21. Nico Weel (Schaaklust, 1825)........................ 0,00 0 0 0
George Tadrous (Degoschalm/Revanche, 1535).......... 0,00 0 0 0
Harry de Best (Caïssa-Eenhoorn, 1515)............... 0,00 0 0 0
24. Bert Spil (Caïssa-Eenhoorn, 1924)................... -0,10 0 1 0
25. Rik Slaman (Caïssa-Eenhoorn + Schaaklust, 1832)..... -2,44 0 1 1
26. André van Leeuwen (Degoschalm/Revanche, 1359)....... -4,42 0 0 1
27. Bas Doodeman (Degoschalm/Revanche, 1698)............ -4,99 0 0 1
28. Jan Baars (huisschaker, 1732)....................... -5,00 0 0 1
29. Dion Brandt (Degoschalm/Revanche, 1510)............. -5,01 0 0 1
30. Ed Hornick (Torenhoog, 1664)........................ -5,22 0 1 1
31. Caspar Jinssen (Torenhoog, 1228).................... -7,44 0 0 2
32. Gerard Broersen (Degoschalm/Revanche, 1741)......... -9,88 0 0 2
33. Siem Boon (Degoschalm/Revanche, 1200)............... -10.00 0 0 2
34. Dirk Mantel (Schaaklust, 1814)...................... -10,02 0 0 2
35. Hans Morsink (huisschaker, 1511).................... -10,21 0 0 2
De midzomerscore, bepalend voor de ranglijst, wordt via een speciale
formule en aan de hand van de ratings berekend. Zo verliest Rik Slaman
door zijn nederlaag 3,54 en wint Peter van Waert 4,54 punten.
xxxxxxx