Aan de muren van het studieplein in de Copernicus Scholengemeenschap in Hoorn  hangen spreuken die van toepassing kunnen zijn op een schaakpartij. De een zal het tegeltjeswijsheid (zo zijn ze gedecoreerd) noemen, de ander vindt het mooi bedacht. Wij houden het op het laatste: ‘Soms win je, soms leer je’ en ‘Genoeg is meer dan veel’. Om een wedstrijd in de landelijke subtop te winnen is 5½ bordpunt genoeg. Caïssa-Eenhoorn is er bij zijn eerste thuisoptreden van dit seizoen dichtbij (4½-2½ voorsprong), maar op de valreep sleept Wageningen een gelijkspel uit het vuur.

Na de sterke start in Amstelveen een lichte tegenvaller en niet meer dan dat. Want de top van schaakvereniging Wageningen speelt vanaf het najaar van 2002 onafgebroken in de eerste KNSB-klasse en vormt een sterk en degelijk tiental. Voor de vijfde keer reizen de Wageningers naar Hoorn – met een flinke hindernis; kort voor het middaguur zorgt een ongeval op de A1 bij Amersfoort voor flink wat verkeersoverlast – en slechts één keer zijn ze met lege handen huiswaarts gekeerd. Een andere bijzonderheid: ons vlaggeschip verliest slechts een van de vijf ontmoetingen op vreemde bodem. De 5-5 vormt wel eenderde van een succesvolle zaterdag voor Caïssa-Eenhoorn, want ook de andere twee thuiswedstrijden leveren punten op. Het tweede team, dat een klasse lager speelt, herstelt zich knap van de nederlaag in de eerste ronde en verslaat Leiderdorp met 5½-2½. Caïssa-Eenhoorn 3 opent zijn bondscompetitie (vijfdeklassers spelen twee duels minder) met een keurige 4-4 tegen Santpoort 2.

Het bijna 100-jarige Wageningen dankt zijn ontstaan mede aan Caïssa. En dan hebben we het niet over de Hoornse club die drie jaar eerder was opgericht, maar over de studenten uit de Gelderse stad. ,,Gelukkig, zij is er dan. Na eenige maanden van schaakbijeenkomsten met enkele leden der studentenschaakvereeniging Caïssa is door verschillende ingezetenen de noodzakelijkheid gevoeld dat er ook een vereeniging van burgers moest zijn, waar men gezellig schaken kan.’’ Dat schreef secretaris Van Beek in oktober 1926 in een beknopt verslag over het eerste half jaar van de Wageningsche Schaakvereeniging, zo is te lezen in het boek ‘1926-2001 75 jaar schaken in Wageningen’, samengesteld door David van Eekhout, Erwin Oorebeek, Hein Stallinga en Harmen van de Werken.

Het eerste team wordt in het seizoen 2001-2002 kampioen van de landelijke tweede klasse D. In het laatste duel, thuis tegen de veilige middenmoter Hoensbroek ME, is een gelijkspel – dus acht remises – voldoende om de titel te veroveren. Op het wedstrijdformulier is achter zeven partijen ‘½-½’ te zien. Achtstebordman Fred Jonker verslaat Ger Hahn, waardoor de Wageningers met 4½-3½ zegevieren. Toch benieuwd, waarom die partij wel een winnaar heeft gekregen.

Als eersteklasser krijgt de ploeg in de competitie 2007-2008 versterking van… Jan Timman. De introductie houden we kort: de Amsterdamse wereldtopper behoort tot ‘De Groten’ in de eeuwenlange Nederlandse schaakgeschiedenis. Als speler en als auteur. Ter gelegenheid van zijn 65^e verjaardag – maar hij ging nog lang niet met schaakpensioen – legt oud-Westfries Kees Stap, deze zaterdagmiddag tegen Caïssa-Eenhoorn opponent van Peter Doggers, eind 2016 op ‘www.schaaksite.nl’ zijn komst uit. ,,Via Yochanan Afek hadden de Wageningers al eerder contact met Jan, hij had een paar keer een training voor de club verzorgd. Toen Jan naar Arnhem verhuisde, opperden enkele Wageningers dat hij dan mooi voor de club kon komen spelen. Het leek een wild idee, maar toch werd een afspraak gemaakt om een en ander te bespreken. Tijdens een genoeglijk diner in een Italiaans restaurant werd overeenstemming bereikt. De Wageningers reageerden opgetogen. ‘Het is alsof het mooiste meisje van de school naast je komt zitten en ook nog verkering met je wil!’,, reageerde voorzitter Bert Torn.’’

Bert zit ditmaal naast David van Eekhout en Tjerk Sminia en neemt het op tegen Daan Zult, Jan Timman is er niet meer bij. Hij heeft een geweldige staat van dienst opgebouwd bij Wageningen. In zeventien seizoenen 131 partijen gespeeld, goed voor 92 hele en dertig halve punten. Geen partij verloren in acht competities op rij (2013-2014 tot en met 2021-2022) en in totaal dertien jaargangen ongeslagen. Caïssa-Eenhoorn heeft zijn kennis en kracht ook moeten ervaren, want Daan Zult, Arne Moll en Jerrel Thakoerdien moeten le grand maître feliciteren en alleen Bas de Boer pakt, bijna twee jaar geleden, een halfje van de grootmeester.

Wordt Wageningen zonder Jan Timman een makkelijker tegenstander? Niet dus. We gaan alle partijen langs. Nick Manshanden neemt het op tegen invaller Cees van de Waerdt die alles in orde brengt om kort te rokeren. Met een loperruil op h6 verhindert de Hoogkarspeler dat. Zwart kan het damepaard niet spelen, waardoor zijn koning op e8 blijft staan en daar een kwetsbare positie inneemt. Nicks dame leidt de aanval en krijgt steun van zijn koningspaard en de centrumpionnen. Wit staat gewonnen en enkele dameschaakjes verontrusten hem niet. Als Cees beseft dat hij die niet meer kan geven en er een mat in wording is, staakt hij zijn verzet.

Sander van Eijk is met 5½ uit zes een van de succesvolste Wageningers in wedstrijden tegen het Hoornse tiental. Aan het derde bord treft hij Arne Moll die vaak goed scoort tegen titelhouders en de internationaal meester na een tijdelijk pionoffer opzadelt met enkele gedwongen zetten. Wit heeft lang gerokeerd, de Caïssa-Eenhoorn-routinier kort. Met 13. … Da6 speelt Arne zowel een verdedigings- als een aanvalszet. Zijn dame wordt niet meer aangevallen en zij kijkt naar de onbeschermde a2-pion. Sander moet ook aandacht besteden aan zijn vorstin. Die overbelasting stelt zwart in staat om naar zetherhaling toe te werken.

 

Kees Stap is bepaald niet onbekend met Westfriesland. De oud-Grootebroeker was bij De Groene Zes clubgenoot van de huidige Caïssa-Eenhoorn-penningmeester Ardjan Langedijk. Een van zijn laatste activiteiten in de regio was in het najaar van 1985 deelname aan het open kampioenschap van de regio Westfriesland op zeven zaterdagmiddagen in café-restaurant De Landbouw in Hoogkarspel. Als jeugdspeler van Wageningen zegevierde hij in de eerste klasse, ondanks een slotnederlaag tegen Ron Deen die deze zaterdag in Copernicus een paar meter verderop zit. Mark van Ojik, teamgenoot van Ron, behoorde destijds eveneens tot het deelnemersveld van de eersteklassers.

Met de witte stukken houdt Kees Peter Doggers in bedwang. Al snel zijn er schermutselingen op de damevleugel. Daar houdt zwart een isolani op c4 aan over, maar die is door zijn opponent niet gemakkelijk te veroveren. En dan wordt d3 een mooi veld voor een paard. Dat komt daar echter niet. Wit zorgt ervoor dat hij enkele belangrijke velden controleert. Aan het einde van de strijd blijven alle torens en voor elk een paard over. Met herhaling van zetten houdt Caïssa-Eenhoorn zijn voorsprong vast: 2-1.

 

Bas de Boer is bij de thuisploeg de speler die oponthoud ondervindt op de A1 en een kwartier na aanvang arriveert. Zijn opponent Tjerk Sminia komt een half uur later binnen. Het evenwicht wordt nauwelijks verbroken. Bas dringt zwart in eerste instantie enigszins terug, met 20. … g5 geeft Tjerk wat tegengas. Hij heeft afgezien van rokade en na het eerdere … f5 zijn koning veilig geposteerd op e7. Wit verdubbelt zijn torens op de c-lijn en na een afruil van de zware stukken blijft de stelling gelijkwaardig: ½-½.

 

Een tegenvaller is de nederlaag voor Mason Brouwer. Twee weken geleden heeft hij in Amstelveen een goede remise geboekt tegen Jelmer Sminia (broer Tjerk zit schuin tegenover de Hoornaar), zijn tweede bondsseizoenspartij levert niets op. Tot de twintigste zet is er niets aan de hand. Ns 20. Td3 krijgt de Caïssa-Eenhoorn-speler de kans om zijn torens op de c- of d-lijn te verdubbelen, maar doet dat niet. Het antwoord leidt direct verlies in. Met 20. … Pd7 valt hij een loper van Stefan Slings tweemaal aan en maakt de weg vrij voor bijvoorbeeld een loper op f6. Zwart heeft echter 21. Pf5 in petto: de dreiging van een schaakvork met stukwinst op de koning en beide torens. Met torenverdubbeling was dat niet mogelijk geweest. Mason probeert de schade te beperken, maar belandt toch in een eindspel met een stuk minder.

 

Bert Torn is geen voorzitter meer van schaakvereniging Wageningen, maar nog wel  speler van het eerste team. Een kwart eeuw geleden versloeg hij Martijn Monteban en sindsdien ontbrak hij slechts één keer tegen Caïssa-Eenhoorn. Tegen Daan Zult speelt hij min of meer de Daan Zult-opening. Gaandeweg komt zwart evenwel iets beter te staan. Achter pionnen op c5 en e5 staan alle lichte stukken klaar om het overwicht in het centrum gestalte te geven. Dat gebeurt na het offeren van de f-pion. Alle (zes) witte stukken belanden op de eerste en tweede rij, terwijl Daan voor zijn materiaal over een zee aan ruimte beschikt. Dat positieverschil is te groot en op kundige wijze rondt zwart de partij af naar winst: 3½-2½.

Martijn Monteban vergroot de voorsprong. Dat gebeurt tegen Erwin Oorebeek die voor de negende keer tegen Caïssa-Eenhoorn speelt en in de FIDE-meester van de thuisploeg zijn achtste opponent treft. Eerder nam hij het op tegen Sjors Broersen, Daan Zult (tweemaal), Jerrel Thakoerdien, Seréyo Bekkink, Arlette van Weersel, Misha Dorokhin en Robin Duson. Het wordt vooral interessant, als alle zware stukken plus een paard nog op het bord staan. Martijn heeft geen centrumpionnen meer, zwart beide. De Wageningen-routinier kijkt wel tegen een isolani op a7 aan en e6 is een achtergebleven pion. Na dameruil slaat de witspeler toe. Erwin onderschat de paardsprong naar d7 die naar pionwinst voor de troef van de thuisploeg leidt. De positie van Martijns torens is beter dan die van de zwarte collega’s en dat blijkt na torenruil. Wits overgebleven toren kan met een tussenschaak een tempo winnen om daarna de a-pion te veroveren. Met twee verbonden vrijpionnen op die flank staat hij overtuigend gewonnen.

 

In zes jaar bij Caïssa-Eenhoorn is Misha Dorokhin naar de twaalfde plaats in het totaalklassement van het eerste team (over 28 seizoenen in de KNSB-competitie) geklommen. De lijst telt 55 namen en de Amstelvener is met zijn overwinning van twee weken geleden bij Zukertort Amstelveen Arlette van Weersel gepasseerd. De top tien lonkt: nog 2½ punt. Zijn recept is simpel: veel winnen, weinig verliezen. Dat laatste: vijf keer in 51 partijen. Internationaal meester Chiel van Oosterom bezorgt hem de zesde.

Met agressieve pionnen gaat wit de kopman van de Hoornse eersteklasser te lijf. Misha geeft een pion om zijn loper op b7 actief te houden, maar gaandeweg vormen de ‘boertjes’ een solide blok op c5-d4-e5. Passend bij zijn stijl lukt het de zwartspeler om toch terug in de partij te komen. Een paard aan de rand brengt geen schand en zorgt daarvoor. Het evenwicht wordt echter snel verstoord, door een mooie actie van Wageningens eerstebordspeler. Zijn op het oog onschuldige pion op e5 kan veranderen in een gevaarlijke d6-pion die naar promotie lonkt. Dameruil op d5 is daarvoor noodzakelijk en wit kan die forceren. Vervolgens blijkt Chiels loper op f3 een prima positie in te nemen. Beide spelers gaan een eindspel in met kwaliteitsvoorsprong voor de internationaal meester: toren contra paard. Die stelling is niet te keepen.

Aan het einde van de middag verkeert Abel Romkes in problemen en lijkt Henk-Jan Visser niet verder te kunnen komen dan remise. Averij kondigt zich aan. Lange tijd kijkt Abel, tegen David van Eekhout, naar een prettige stelling. Hij heeft voorsprong in ontwikkeling en veel stukken staan gericht op de koningsvleugel, waar de nodige activiteit is. Gaandeweg raakt die flank net als de damevleugel echter aardig dicht. De Hoornaar kan een paard op e7 slaan, maar wil zijn loper op het bord houden. Zeventien zetten na die mogelijkheid springt het Wageningse stuk naar h4, waar het een sterke positie inneemt. Dan is de strijd ondertussen volledig gekanteld. Na dameruil beschikt David over drie dominante stukken, terwijl bij wit een loper op f6 en een toren op h2 nauwelijks mee kunnen doen. De zwartspeler rondt de partij uitstekend af: 4½-4½.

 

Het is aan een jubilaris om de wedstrijd van een eindstand te voorzien. Henk-Jan Visser debuteert op 9 oktober 1999 – als invaller – in het eerste team van HSV De Eenhoorn tegen Weenink-speler Cees Duivenvoorde. Het wordt remise en ook de Noord-Hollandse derby krijgt geen winnaar. Een kwart eeuw later gaan we op herhaling. Henk-Jan stelt met zijn remise tegen Fred Jonker het gelijkspel veilig en dat gebeurt in zijn tweehonderdste partij op het vlaggeschip.

De twee doen niet voor elkaar onder en spelen eigenlijk een model-remisepartij. Alle paarden en de zwartveldige lopers worden geruild en dan heeft Henk-Jan wel de betere loper.  Veel pionnen bezetten velden van de andere kleur en bij Fred is dat net andersom. Maar het is een theoretisch voordeel, mooi in beeld gebracht na een ruil van de laatste torens. Zwart hoeft niets te doen, zijn opponent kan niets doen. Ook een dubbelpion op de f-lijn biedt Henk-Jan geen uitkomst. Lang is hij bezig om meer te bereiken dan een halfje. Het is ijzer breken met handen en klokslag zes uur beseffen  wit en de Hoornse supporters dat Caïssa-Eenhoorn op 5-5 blijft steken.

 

Tegeltjeswijsheid uit de voetbalwereld: elk nadeel heb zijn voordeel. Caïssa-Eenhoorn blijft bovenin meedraaien en de afstand met de gevarenzone is iets groter geworden.

Tenslotte nog wat meer foto's.