Een week na de intocht van de bisschop uit Myra heeft Caïssa-Eenhoorn een bondswedstrijd in Papendorp. Tijdens de regeerperiode van Sint Nicolaas stonden zes pausen (Marcellinus, Marcellus, Eusebius, Miltiades, Silvester en Marcus) aan het hoofd van de Katholieke Kerk, dus de meervoudsvorm is passend. In het dorp van de papen, een Utrechts bedrijvengebied langs de A2, komt alle zegen van boven. Paul Keres 2, met een score van honderd procent koploper in de landelijke eerste klasse A, gaat met grote cijfers onderuit tegen Caïssa-Eenhoorn: 2½-7½.

Op de vaste locatie van Paul Keres (School aan de Singel) is een open dag en voor alle thuisduels van de acht KNSB-teams wijkt de vereniging uit naar de internationale school in Papendorp, waar eind mei het vijftigste Open Kampioenschap van Utrecht werd gehouden. Geen onbekende plek voor de club uit Utrecht en ook niet voor Sinterklaas. Nog voor half vijf kijkt deze zaterdagmiddag een kwintet spelers van Caïssa-Eenhoorn naar het wedstrijdformulier als de jongste jeugd die voor het eerst pepernootstrooiende pieterknechten heeft gezien. Mason Brouwer, Daan Zult, Henk-Jan Visser, Bas de Boer en Misha Dorokhin zien een verbazingwekkende 0-5 tussenstand. Op de overige borden zijn de stellingen dusdanig dat een forse overwinning in het verschiet ligt.

Voor de vierde keer treft de Hoornse ploeg Paul Keres 2 als tegenstander. In het voorjaar van 1997 kreeg het duel in 3C geen winnaar, in de afgelopen twee seizoenen bleven – met beide teams als eersteklassers – de punten in De Kreek. Wel twee keer met gering verschil: 5½-4½ en precies een jaar geleden 6-4. De gemiddelde teamratings liggen niet ver uit elkaar en in deze vierde onderlinge wedstrijd heeft Caïssa-Eenhoorn op vijf borden een betere rating. Niets wijst op een hoge eindstand, te meer daar de Utrechters zeer ervaren KNSB-spelers zijn en met Wouter Terlouw en Lode de Jong over twee grote talenten beschikken.

In de voor schakend Utrecht woelige jaren zeventig maakt Paul Keres 2 zijn opwachting in de KNSB-competitie. Allereerst is er het landskampioenschap voor schaakclub Utrecht in 1971 dat wordt gevolgd door degradatie en het veroveren van de titel in 1B. De qua niveau tweede vereniging in de domstad is Utstud, dat in 1974 kampioen wordt in de tweede klasse A. Omdat er meer dan alleen studenten schaken, wordt niet lang daarna de clubnaam veranderd in schaakvereniging Paul Keres. Op het moment dat dat gebeurt, besluit de Bondsraad van de KNSB om de promotiecompetitie te veranderen. In het oude systeem speelden de kampioenen van de dertien afdelingen om acht promotieplaatsen. Nu komen er vier poules van vier teams; de drie beste promovendi verdienen een extra plaats voor hun ‘onderbond’. Paul Keres 2 en US (Amsterdam) verslaan in groep C allebei DSC (Drachten) en Rijswijk en verzekeren zich van hun entree in de landelijke competitie.

Paul Keres 2 is een uniek team, in de zin dat het als derdeklasser bijna overal in Nederland heeft gespeeld. Door de centrale ligging van Utrecht hebben de verschillende competitieleiders de ploeg in op 3F na (met Zeeuwse schakers) alle derde klassen ingedeeld. Van het uiterste noorden via Twente en De Achterhoek naar het uiterste zuiden en er is naar Noord- en Zuid-Holland en uithoeken in Noord-Brabant gereisd. Caïssa-Eenhoorn 2 heeft dat als derdeklasser eenmaal meegemaakt, in het seizoen 2015-2016. Achtereenvolgens stonden uitwedstrijden tegen Staunton (Groningen), WSG (Winterswijk), ENO (Nijverdal) en Hoogeveen op het programma. Ondanks 650 kilometer zitvlees had Abel Romkes – inmiddels basisspeler op het vlaggeschip – voldoende conditie om 3½ uit vier te scoren en zijn huidige teamgenoot Nick Manshanden deed met 1½ uit twee een weinig onder.

De centrale ligging van de domstad in schakend Nederland en daarmee de verspreiding van Paul Keres-teams over diverse klassen, blijkt ook op deze novemberzaterdag. In de lokalen tussen PK 1 en PK 2 ontvangen het derde en vierde achttal WSG (Winterswijk) en Souburg (uit het Zeeuwse Oost-Souburg). Caïssa-Eenhoorn is een kleine honderd kilometer onderweg geweest, meesterklasser LSG, Schaakhuis (Den Haag), Wageningen 4 en twee teams van Hoogland hoefden een kortere afstand af te leggen.

In dat bonte gezelschap voelt de Hoornse eersteklasser zich thuis. En zeker Mason Brouwer die in klaslokaal 84 op de stoel achter kopman Arne Moll, de auteur van ‘The Center Game’, zit. Tegen Gerben Veltkamp komt het middengambiet op het bord en het Caïssa-Eenhoorn-talent kiest voor een variant die na pagina 100 in enkele partijen wordt behandeld. Die leidt al snel naar groot voordeel voor de witspeler die een heel actieve stelling heeft opgebouwd. Dat blijkt na de slotzet, nadat Mason met een fraai torenoffer aan de afronding van zijn aanval op de koningsvleugel is begonnen. Zwarts toren op a8 en de loper op c8 zijn niet van de beginvelden af geweest.

Op de dag af precies een jaar geleden ontbrak Daan Zult in de wedstrijd tegen Paul Keres 2. Hij was gepromoveerd op het proefschrift ‘Counting the Uncounted: Methodological Extensions in Multiple Systems Estimation’. Met dr. Daan in de ploeg moet opponent Raymond de Rooij berusten in zijn eerste nederlaag  tegen Caïssa-Eenhoorn. Zwart laat zich niet gek maken door het hoge tempo, waarin de Paul Keres-routinier en teamtopscorer speelt. In een voor hem gedrongen stelling (de eerste pion sneuvelt op de achttiende zet) kan hij een aanval van Daan over de e-lijn nauwelijks pareren. Dameruil brengt geen redding voor wit. De Utrechtse torens kunnen zich amper verroeren en zijn paard is veel zwakker dan de loper van de zwartspeler, die na louter rake zetten op de 41^e zet – met stukwinst in aantocht – de buit binnen heeft.

Voor een mooie overwinning zorgt ook Henk-Jan Visser. Met zwart offert hij twee pionnen om de koningsloper te vangen en aansluitend geeft hij een paard om de koning van Marijn Otte in een onveilige omgeving te houden. Wit verzuimt om de druk op zijn stelling te verlichten en dat kost hem de partij. De voorsprong van twee pionnen wil hij handhaven met 19. Lxa6 (de Utrechtse pion op g4 is niet te redden), maar stelt Henk-Jan in staat om een winnende aanval te starten. Het wordt, dankzij diep doorrekenen van de Caïssa-Eenhoornaar, een spectaculaire finale. Zwart offert de kwaliteit om de b-lijn beschikbaar te maken voor 23. … Lb3+. Op een tweede kwaliteitsoffer kan de Paul Keres-speler niet ingaan op straffe van mat. Het is uitstel van executie, want de dreiging … Dc2# blijft aanwezig en al snel wordt Henk-Jan gefeliciteerd.

Bas de Boer ziet veel bekenden, want hij is ook lid van Paul Keres. Op 6 november leed hij zijn eerste nederlaag in de clubcompetitie van de Utrechtse vereniging, tegen Eugene Rebers. De huidige koploper van de ‘interne’ zit tegen Caïssa-Eenhoorn tegenover Misha Dorokhin, waardoor Bas geen revanche kan nemen. Maar winnen doet hij wel en is extern nog steeds ongeslagen bij Caïssa-Eenhoorn. Tegen Frank Lommers wordt eerst het centrum dichtgetimmerd en ook de damevleugel gaat op slot, waardoor voor aanvalskansen alleen de andere flank overblijft. Na een pionoffer van wit komt er toch ruimte in het centrum. De Utrechtse stukken kunnen echter niet goed samenwerken om voor gevaar te zorgen, terwijl Bas beetje bij beetje meer materiaal naar de koningsvleugel transporteert en de druk vergroot. Als zijn opponent de aanvoerlijn naar een eigen paard op e5 blokkeert, slaat zwart meteen toe. In eerste instantie redt de witspeler zich nog aardig uit de precaire situatie, maar het zwakke punt blijft het gebrek aan samenwerking en dat toont Bas met zijn slotzet 30. … Te3 aan. De Utrechtse dame wordt aangevallen alsmede een onverdedigde loper op d3. Frank wacht het stukverlies niet af.

Met een knappe zege op Eugene Rebers – die na drie remises in deze bondscompetitie tegen zijn eerste nul aanloopt – herstelt Misha Dorokhin zich van twee nederlagen op rij. In eerste instantie is het aftasten, maar gaandeweg maakt Misha (wit) duidelijk dat hij een offensief op de koningsvleugel in petto heeft. Op de zestiende zet komt de winst al aardig dichtbij. Een onverdedigd paard op f3 (zonder vluchtvelden) wordt aangevallen, het andere paard op f6 door een pion. Na stukwinst moet de Caïssa-Eenhoorn-speler de kwaliteit geven om de levendigheid in zijn stelling te handhaven en dat betaalt zich snel uit. Met veel actieve stukken forceert hij een aantal gedwongen zetten dat de positie van de Utrechtse FIDE-meester er niet beter op maakt. Een mooie slotstelling toont de kracht van de aanval aan.

En zo leidt het Hoornse tiental na drie uur en een kwartier met 0-5. Nick Manshanden kroont zich met een unicum tot matchwinner. Voor het eerst wint hij in het eerste team drie partijen op rij. Met tegengestelde rokades (Kambiz Sekandar kiest voor de korte variant, Nick speelt kort erop 10. … 0-0-0) valt er aan het tweede bord  veel te beleven. De Caïssa-Eenhoornaar kan eerder een aanval op de koningsvleugel opzetten dan zijn opponent op de andere flank, die daar eigenlijk niet aan toekomt. Hij houdt zich wel staande en na 25 zetten is er nog steeds sprake van evenwicht. Wit kan op dat moment een keuze maken: de a7-pion slaan of die op e5, om zo een aangevallen loper te verdedigen en een paardvork op beide torens uit de stelling te halen. Twee vliegen in één klap slaan en dat wordt ook gedaan, maar na Nicks antwoord (26. … Pc6) kost hem dat de kwaliteit. De a7-pion valt op de 32^e zet, waarna de zwartspeler een afruil op gang brengt die hem een toreneindspel met een loper extra oplevert. Voldoende voor de winst: de beide matchpunten zijn binnen.

Aan de hosannasfeer kan Abel Romkes geen steentje bijdragen. De vice-kampioen van Caïssa-Eenhoorn draait  een bondsseizoen zoals Mason Brouwer en Nick Manshanden die vorig jaar hadden: het scoren verloopt moeizaan. Paul Keres heeft met Wouter Terlouw en Lode de Jong twee veelbelovende talenten in huis en Lode heeft plaatsgenomen tegenover Abel. Een speler in vorm, na een eerdere remise tegen Cor Croese (Caïssa) en een overwinning op internationaal meester Piet Peelen (Zukertort Amstelveen). Wit bouwt een goede stelling op, maar in het middenspel stagneert het. Het is zoeken naar het juiste plan, al komt dat er na verdubbeling van de torens op de half open d-lijn. Abel verovert een centrumpion en zet druk op een isolani op d6. Echter even snel gaat de voordelige stelling in rook op. Lode pakt de pion terug en werkt toe naar een toreneindspel met elk vier pionnen. Nog altijd remise-achtig, maar de Utrechtse meerderheid op de damevleugel schat Abel in als beslissend en hij staakt zijn verzet.

Martijn Monteban moet drie kwartier wachten op de eerste zet van Mark Smits. Het adres van de internationale school heeft verschillende postcodes en zijn reisplanner stuurt de Paul Keres-speler naar de verkeerde locatie: ergens in De Meern. Na een stevige wandeling van 51 minuten arriveert hij in Papendorp op tijd om een reglementair verlies te voorkomen. Geen ideale aanloop naar een schaakpartij, al is daar op het bord weinig van te merken. Martijn heeft het initiatief, maar ook niet meer dan dat. De zwartspeler denkt de gelijkwaardigheid te handhaven met 27. … Td8 en mist dat Caïssa-Eenhoorns FIDE-meester een pion kan winnen. Dat voordeel is nog niet doorslaggevend, wel de activiteit van Martijns torens. In een eindspel met het zware materiaal en lopers van ongelijke kleur is zwart te passief en dat zal hem na torenruil het lichte stuk kosten. Dat wacht Mark niet af.

De kopmannen Evert Rademakers (Paul Keres) en Arne Moll beginnen met een score van 2½ uit drie aan hun vierde bondspartij van het seizoen. Een topper en voor Arne een jubileum, want hij speelt voor de honderdste keer in Caïssa-Eenhoorn 1. Na een voor wit veelbelovende eerste fase die naar een wat passieve Utrechtse stelling leidt, krijgt de strijd na ruil van de dames en de meeste lichte stukken een open karakter. Beiden belanden in een toreneindspel met witveldige lopers en als die van het bord gaan, lijkt er een remise aan te komen. De zwarte koning kan een aanvallende rol spelen en uiteindelijk houden ze naast de toren twee pionnen over. Evert heeft evenwel een vrije c-pion die voor Arnes monarch moeilijk is tegen te houden. Als die de derde rij haalt, worden de zorgen groot. Promotie gaat ten koste van de toren, maar de Paul Keres-routinier heeft voldoende ervaring om het dame-contra-toren-gevecht naar winst af te ronden.

Arlette van Weersel maakt een prima rentree bij de Hoornse eersteklasser. Na een invalbeurt in het tweede team (remise) houdt ze in haar eerste partij op het vlaggeschip sinds 2 maart 2024 Wouter Terlouw in bedwang. Het talent van Paul Keres is door zijn recente resultaten (2-2 in de KNSB-competitie, 7-5 in Leuven, 5-4 in het FIDE-weekendtoernooi in Rotterdam) de 2300-grens gepasseerd en kan de FM-titel aanvragen. Na zestien zetten zijn de Alkmaarse paarden geruild tegen de lopers van wit. Wouter heeft een pionnenmeerderheid op de damevleugel, maar verslikt zich in de afwikkeling van zijn eerste aanval en stelt de zwartspeelster in staat een pion achterstand weg te werken. Als het materiaal is uitgedund, heeft Arlette in een toreneindspel een sterke loper contra een paard dat wat beperkt is in zijn sprongen. Wit lonkt naar een achtergebleven pion op a6, maar zet zijn toren klem en moet alle zeilen bijzetten om die niet te verliezen. Het stelt de Caïssa-Eenhoorn-speelster in staat om met haar toren in de Utrechtse verdediging te komen. Door een grote achterstand op de klok (een half uur) ontbreekt de tijd om de winnende voortzetting – die er is – te vinden. Wouter moet een stuk geven om promotie van de e-pion ongedaan te maken. Van zijn drie vrijpionnen op de damevleugel blijft er één over en die haalt de zevende rij. Het bindt Arlettes toren aan de a-lijn, waardoor na een kleine honderd zetten de partij met zetherhaling wordt beëindigd.

Met de overwinning op de ranglijstaanvoerder brengt Caïssa-Eenhoorn de spanning in de eerste klasse A terug. VAS (Amsterdam) en Paul Keres 2 hebben zes uit vier, het Hoornse tiental en Magnus (Schagen) een puntje minder. Half december treft de top vier elkaar, met de Noord-Hollandse derby in de Copernicus Scholengemeenschap.