Een week voor zijn jaarlijkse Chrysantentoernooi heeft Heerhugowaard alvast de bloemetjes buiten gezet. De ploeg boekte zaterdag in een wedstrijd met twee gelijkwaardige ploegen een 5-3 overwinning op Caïssa-Eenhoorn 3 en dat was een uitslag om te vieren.

Heerhugowaard behoort in de promotieklasse tot een solide pelotonnetje (Aalsmeer, Kijk Uit, Het Spaarne, De Waagtoren 3) dat waarschijnlijk een grote middenmoot zal vormen. Resultaten als in het openingsduel kunnen dan net bepalen of een team bovenin zal meedraaien of een bescheiden rol zal spelen.

Caïssa-Eenhoorn 3 heeft andere belangen en probeert zoveel mogelijk punten te pakken om zich te handhaven. De eerste kans deed zich voor in de fraaie speelzaal van café De Swan, waar de ploeg naliet om een 2-3 voorsprong uit te bouwen. Erik Romkes verzuimde de kroon op een goed opgebouwde partij te zetten en Hans de Vries miste remise door zetherhaling.

Een Hoornse teleurstelling dus, na wel een plezierige middag. Want het ritje naar en het verblijf in Heerhugowaard was bijzonder aangenaam. Langs de Braken, vlak voor Obdam, staat het geboortehuis van Arend Stapel. Arend is penningmeester van onze club, deze zaterdag chauffeur en hij maakt na een jarenlange afwezigheid zijn rentree in de promotieklasse. Hij vertelt over het prachtige boek ‘Het snoodste land waar God ooit kwam’,  geschreven door Jan de Bruin en dat gaat over de waterrijke geschiedenis van het gebied waar de wieg van Arend stond.

Hoe zullen de bewoners van dat ‘snoodste land’ zijn? Heeft Arend snode plannen? Dat valt wel mee, maar hij is wel van plan om er een mooie partij van te maken. En dat zal ook lukken, bij een voor hem bekende vereniging. Want als jeugdschaker groeide Arend op bij Heerhugowaard. Hij kreeg les van Jaap Sturm die bij ASC schaakvriend en ploeggenoot van Max Euwe was en na zijn verhuizing naar Heerhugowaard in 1967 een van de mede-oprichters van de schaakvereniging.

In de speelzaal is de Jaap Sturmwisseltrofee te zien, bestemd voor de beste snelschaker van SV Heerhugowaard. Vijf keer gewonnen door Piet de Haas en laat Piet nu de tegenstander van Arend zijn. Voor de eerste zet halen de twee dan ook enkele oude koeien uit de sloot.

Na het welkomstwoord van Piet Konijn en Hans de Jong en het openingswoord van wedstrijdleider Chris Holdorp is er voldoende tijd om de nostalgisch aandoende speelzaal te bekijken. Een toepasselijke speelzaal, een zaal die historie uitademt. Oude schilderijen, oude gereedschappen, oude sporten. De acht tafels staan opgesteld op een voormalige kolfbaan en aan de muur hangt een herinnering aan het leggen van de eerste steen op 15 november 1879. En ondertussen wordt in een doodse stilte door zestien man een andere oude sport beoefend.

De eerste supporters druppelen binnen. Het is altijd leuk als clubgenoten belangstelling tonen in een bondswedstrijd. Maar de eerste is een schaakliefhebber: Jan Barteling, speler van Schaakgroep Koedijk. Later komt Henk de Waal langs, Mats Bakker en de familie Keetman. Moeder Delia was een heel goede damspeelster, vader Stef heeft damcomputerprogramma’s gemaakt en hun kinderen… schaken. Alledrie overigens ook op een behoorlijk niveau. Delia en dochter Sandra zijn benieuwd hoe Dennis het doet aan het eerste bord. De oudste dochter, Maaike, speelt op dat moment met De Waagtoren in Assen. Zij zal later winnen.

Langzamerhand wordt het tijd om het Hoornse verhaal van de eerste competitiewedstrijd te vertellen. Caïssa-Eenhoorn 3 bestaat deze competitie uit tien spelers om het invallen in zaterdagwedstrijden te vergemakkelijken. Het eerste en het tweede hadden vorig seizoen in de negen bondsronden 21 invallers nodig en nu hoeft niet de halve club te worden gebeld om opengevallen plaatsen in te vullen. Desondanks moet teamleider Fred Avis het zaterdagmiddag doen zonder vijf basisspelers en zijn Bert Spil, Hans de Vries en Robbert van Dijkhuizen de oproepkrachten.

Bert heeft in het verleden als bondsspeler vaak goed gepresteerd en hij opent de score door Heerhugowaard-kopman Dennis Keetman op remise te houden. Tegen een opponent met 158 ratingpunten meer een plusje voor de gastploeg. Wit heeft een licht initiatief, maar na een flinke afruil blijven voor elk twee torens en twee lichte stukken over. Na een loperpaardruil komt zwart in het bezit van een isolani op d5. Op de volgende zet wordt de vrede getekend.

Met een invalbeurt in de landelijke derde klasse als ervaring op zak debuteert Nick Manshanden deze zaterdag als promotieklassespeler. Het bijna 16-jarige talent van Caïssa-Eenhoorn behoort nu tot het basisteam van het derde en maakt tegen Hans de Jong zijn plaats waar. Aan het zesde bord bouwt hij een degelijke stelling op, waarin zijn geroutineerde tegenstander geen kansen krijgt. Na een vlotte dameruil heeft wit de partij onder controle, al is tegen een muur van pionnen niet te zien hoe hij verder moet. De remise mag dan ook een goed resultaat worden genoemd.

Als derdebordman speelt Arend Stapel een prima partij tegen Piet de Haas. Na de Réti-opening laat wit toe dat de ervaren Heerhugowaarder een pion op e4 posteert. Maar die wordt voor zwart ook een punt van aandacht. Na een afruil heeft Piet een dubbelpion op de f-lijn en mist hij zijn witveldige loper, terwijl Arend die nog wel heeft. Ondertussen staan alle paarden naast het bord en zal na een ruil van de laatste zware stukken de zwarte e-pion kwetsbaar kunnen worden. Zo ver komt het niet. Met een dame, toren en loper voor beiden wordt in een gelijkwaardige stelling afgesproken het punt te delen.

Dat betekent de derde uitslag voor een Hoornse witspeler en de vraag is hoe het met de ‘zwarte’ clubgenoten gaat. Fred Avis geeft het eerste antwoord met een keurige remise tegen William Thomson. Een klein half jaar geleden zaten de twee, met dezelfde kleuren, tegenover elkaar tijdens de zesde ronde van het NHSB-lenteveteranenkampioenschap. De Heerhugowaarder kon toen toewerken naar een gunstig eindspel en zegevierde ook. Zaterdagmiddag is de middenspelfase belangrijk, waarin zwart een verzwakte pionnenstructuur op de damevleugel heeft. Dat kost hem de randpion. Wit verzuimt een betere stelling te verstevigen en daardoor moet hij een onverdedigde centrumpion inleveren. Het evenwicht is hersteld en dat komt in de uitslag tot uiting.

Niels Out, ook met zwart, brengt in een sensationele partij Caïssa-Eenhoorn 3 op voorsprong. Een lange wandeling van het Heerhugowaardse treinstation naar de schaakzaal zorgt voor een frisse geest. Na vijftien zetten zijn in totaal zes stukken en zes pionnen geslagen en staat Niels de kwaliteit achter. Hij is niet ingegaan op het klassieke loperoffer op f7, maar heeft als compensatie een ijzersterk loperpaar. Met belangrijke open diagonalen wordt de kracht daarvan door Kasper van der Meulen onderschat. Zwart maakt er op formidabele wijze gebruik van. Zijn oprukkende vrijpionnen op de c- en d-lijn en de tijdnood bij wit spelen tevens een rol. De Heerhugowaardse torens staan min of meer klem en kunnen het opkomende gevaar niet afwenden. Niels wint een stuk en er ligt een mat in tien op hem te wachten. Daar hoeft hij niet meer op te spelen, want zijn opponent heeft hem al gefeliciteerd.

Met een goed opgebouwde stelling controleert Erik Romkes de strijd tegen Piet Konijn. Twee Hoornse centrumpionnen bezetten de vijfde rij en hebben geen zwarte collega’s tegenover zich. Toch heeft de Heerhugowaardse verdediging ondanks veel passief opgestelde stukken een degelijke structuur en het is niet eenvoudig haar te kraken. Op de dertigste zet gaat zwart echter in de fout door de dekking van f6 op te geven, maar het loopt voor hem goed af. Wit mist een schaakvork met kwaliteitswinst en aansluitend groot voordeel. De dreiging wordt afgewend en even later slaat de Heerhugowaardse routinier toe door naar stukwinst toe te werken. In plaats van 2-4 verschijnt er op het fraaie scorebord een 3-3 tussenstand.

Op de resterende twee borden is een half punt het hoogst haalbare. Dat moet komen van Hans de Vries die er met Gerrit van Oostrum een marathonzitting van maakt. Na dameruil forceert zwart een Heerhugowaardse dubbelpion op de g-lijn, maar daardoor ontstaat ook een half open h-lijn die een belangrijke rol zal spelen. Wit verdubbelt zijn torens daarop en haalt op de 25^e zet pionwinst binnen. Meteen daarna belanden de twee in een eindspel van twee torens en een paard elk. De dubbelpion is ondertussen weggewerkt en na torenruil moet wit een plan bedenken hoe zijn materiële voorsprong te verzilveren. Dat kost veel tijd en veel zetten. Hoewel Hans niet de verkorte maar volledige notatie opschrijft, heeft hij aan het eind van de middag bijna een uur meer op de klok. Hij laat zijn paard op d6 vooral pendelen tussen c4 (aanval op b2-pion) en later f5 en Gerrit komt ondertussen geen centimeter vooruit. Sterker, op de 62^e zet is voor de derde keer dezelfde stelling zichtbaar en het woord ‘zetherhaling’ valt ook een keer, maar die remisemogelijkheid wordt niet geclaimd. Nadat een Sarah-pop voor een 50-jarige Yvon is binnengebracht en er spontaan een ballon ontploft, lijkt wit wakker te schieten. Het doorschuiven van de g-pion is zijn sleutel naar het succes. Twee pionnen en het paard worden geruild, een Heerhugowaardse vrijpion op de e-lijn, ondersteund door de koning, blijft over. En die is niet meer te stuiten.

Vrijwel gelijktijdig feliciteert Robbert van Dijkhuizen Karel Keesman met de winst. Robbert is basisspeler van Caïssa-Eenhoorn 4 en maakt zaterdag zijn debuut in de promotieklasse. Hij kijkt lange tijd tegen een slechte stelling aan, veroorzaakt door het te vroeg opspelen van zijn pionnen naar g5 en c5. Bovendien zijn de toren op a8 en de loper op c8 lang passief. De materiële schade blijft beperkt tot een pion achterstand, maar wit kan in eindspel met vier torens eerder op de aanval spelen. Ondertussen snoept Karel een tweede pion en de Heerhugowaarder is te ervaren om een dergelijk voordelig eindspel uit handen te geven.

Verlies dus voor Caïssa-Eenhoorn 3 bij zijn rentree in de hoogste NHSB-klasse en daarmee voldoet de ploeg eigenlijk aan de verwachtingen. Want in de laatste zeven wedstrijden tegen Heerhugowaard – op eersteklasse- en promotieklasseniveau – bleef het team vijf keer met lege handen staan. De Heerhugowaarders wonnen al hun thuisduels. Opvallend is wel dat bij de laatste confrontatie, op 24 november 2012, aan beide zijden slechts twee spelers meededen die zaterdag weer achter het bord zaten. Veel nieuwe gezichten dus in de achttallen, maar het resultaat blijft hetzelfde.