Als de oude regels hadden gegolden, dan had het Hoorns kampioenschap de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. De eerste editie ging immers van start op dinsdag 10 januari 1950.

Hoe zag de wieg eruit? Gymnastiekleraar Sicco Hiemstra komt in 1947 met het plan om in Hoorn een sportweek te organiseren. Caïssa heeft in de strenge winter van 1946-1947 zijn 25-jarig bestaan gevierd met de eigen leden, op tweede paasdag volgt een open toernooi. In de hoogste groepen van vierkampen zijn vooral de Zaandamse deelnemers succesvol. Het eerste bondsteam – een tiental – wordt kampioen van de tweede klasse E en promoveert. Maar al die schaakactiviteiten kunnen er echter niet voor zorgen dat schaken een onderdeel van de sportweek is.

Dat gebeurt een jaar later. Sicco Hiemstra is tot voorzitter van de Sportraad gekozen en een van zijn eerste taken is het uitbreiden van het programma. De Sportweek heeft plaats van 17 tot en met 22 mei, in de pinksterweek. Op 18 mei wordt ’s avonds geschaakt in het clublokaal van Caïssa. Het Nieuw Noordhollands Dagblad van de volgende dag schrijft: ,,In hotel Pijl (v.h. Sopar) organiseerde de Hoornse Schaakclub een simultaanwedstrijd aan 20 borden van haar lid de heer Koster van Groos jr die 18 partijen wist te winnen, er 1 verloor en 1 in remise deed eindigen. Ook hier een prachtige reclame voor de schaaksport.’’

Op de slotdag van de sportweek loopt Hoorn warm voor een boksgala van zeven partijen in het licht- en middengewicht, in Het Park. Leden van de Hoornse boksschool Gons nemen het op tegen pugilisten van SBK uit Amsterdam. Joop Mus, uitkomend in het weltergewicht, zorgt voor de enige overwinning van de thuisclub. Inderdaad, ‘onze’ Joop.

Sicco Hiemstra raakt in de ban van het schaken, want in het najaar van 1949 meldt hij zich aan als lid van Caïssa. ‘Schaaktournooi om kampioenschap van Hoorn’ is de kop boven een aankondiging in het Dagblad voor West-Friesland van maandag 2 januari 1950. ,,Het winterprogramma van de Hoornse Sportraad wordt op 10 Januari a.s. voortgezet met een groot schaaktournooi dat tenminste acht speelavonden in beslag zal nemen. De inzet is het kampioenschap van Hoorn, terwijl er gespeeld wordt volgens afvalsysteem’’, staat in de eerste alinea.

De Hoornse Sportraad is initiatiefnemer, Caïssa de organiserende vereniging. Er wordt gespeeld in De Valk, dan de thuishaven van Caïssa. Deelnemers kunnen zich alleen schriftelijk opgeven. De minimumleeftijd is 18 jaar, meedoen is kosteloos. Ruim dertig man tonen belangstelling, voornamelijk schakers van Caïssa. Overigens melden zich vier nieuwe leden aan. Spelers van het eerste bondsteam komen er pas in de derde ronde bij. De winnaars van die partijen plaatsen zich voor de kwartfinale. Hiemstra zelf verliest dan met wit van Hagenaars.

De finale is een halve competitie tussen de vier overgebleven deelnemers van de knockout-formule. Hagenaars, voorzitter Haring en De Vries zijn spelers van het eerste, Homan van het tweede team. Er wordt op 7 februari begonnen in De Valk, waar op 14 februari ook de slottronde is. De partijen uit de tweede ronde zijn bij de spelers thuis. Freek Homan kroont zich verrassend tot eerste schaakkampioen van Hoorn. Sicco Hiemstra verricht de prijsuitreiking en hoopt dat het kampioenschap een traditie wordt. En dat is, zo blijkt 65 jaar later, gelukt.

In groep 1 treffen de twee hoogst geplaatste spelers elkaar al in de eerste ronde. Titelverdediger Peter van Waert neemt het op tegen Bert Spil. Bij toeval bladerde ik enkele dagen eerder door het augustusclubblad van Caïssa uit 2005. In de slotronde van het seizoen 2004-2005 is de wedstrijd De Groene Zes – Caïssa 2 in 4-4 geëindigd. Aan het eerste bord, dus met wit, speelde Bert tegen Peter. ,,Vooraf was door de teamleden al een verliespunt ingecalculeerd’’, staat in het verslag.

De eerste vier zetten van tien jaar geleden zijn dezelfde als op deze dinsdagavond. Het eerste verschil is dat de routinier van Caïssa-Eenhoorn nu eerder rokeert (op de vijfde in plaats van op de negende zet), het tweede – en belangrijker – verschil is dat zwart helemaal niet rokeert. Na een Hoornse torenschaak speelt hij zijn koning naar f8, waardoor de toren op h8 lange tijd niet meedoet. Toch wordt Bert in eerste instantie tot verdedigen gedwongen. Peters dame gaat voorop in een aanval met lichte stukken.

Na een afruil verdubbelt wit zijn torens op de open e-lijn en is de druk op zijn stelling verdwenen. Met actieve paarden zorgt hij in deze fase voor pressie. Zijn eerste succes is het veroveren van de c7-pion. Na dameruil wint de Caïssa-Eenhoorn-speler ook de kwaliteit. Een eindspel van toren tegen loper bouwt hij op degelijke wijze uit naar een gewonnen slotstelling.

Veertien man van Caïssa-Eenhoorn nemen het in de hoogste groep op tegen zes schakers van buiten Hoorn. Erik Steur is na Peter van Waert de sterkste concurrent. De Volendammer legde een jaar geleden in groep 2 beslag op de tweede plaats, achter Arnold van der Wolff.

In een Konings-Indische partij staan aanvankelijk de witte stukken iets beter ontwikkeld. Op een vol bord komt er wat meer lucht, als Dirk beide paarden geeft voor een toren. Maar de zogeheten kleine kwaliteit is in het voordeel van zwart. Wit offert de kwaliteit en gaat op weg naar het eindspel met dame, toren, loper verder met twee pionnen meer tegen een paard minder.

Erik heeft niet lang plezier van zijn voorsprong, omdat de samenwerking tussen zijn stukken niet optimaal is. Hij heeft een pionnenminderheid op de damevleugel en breekt ten koste van een loper de structuur. Na torenruil beschikt wit over een plus van twee pionnen. Hij verspeelt er een, maar wanneer ook de dames langs de kant staan, krijgen de koningen een belangrijke rol. Bovendien is de Hoornse loper dominanter dan het Volendammer paard. De laatst overgebleven stukken verdwijnen en heeft wit met een koning in de oppositie en de extra pion gewonnen spel.

Ook Andrew Weltevreden maakt de overstap van groep 2 (zesde vorig jaar) naar groep 1 en treft in Fred Avis een oude bekende. Tegen de voorzitter van de organiserende schaakvereniging Caïssa-Eenhoorn heeft hij in 2013 en 2014 op het Westfries kampioenschap remise gespeeld.

Wit geeft in de opening zijn c4-pion voor ontwikkeling. Als hij die terugwint, is zijn positionele voorsprong behoorlijk. Na beider rokades staan bij zwart de toren, loper (weer teruggekeerd) en het paard op hun beginvelden. Op zijn beurt offert Andrew: een loper voor drie pionnen. Hij gaat echter te voorzichtig verder en heeft een veel te passieve stelling om een Hoornse aanval af te kunnen weren.

Gerard Groot en Robert van Dijkhuizen zijn de nummers negen en elf uit groep 2 van 2014. Mede door de gewijzigde opzet – twee grote poules in plaats van drie kleine, zoals vorig jaar – strijden ze nu op het hoogste niveau. Ook hun gestegen rating speelt een rol.

Er lijkt weinig onderling verschil te zijn en daarom duurt de partij opvallend kort. Wit heeft in het vroege middenspel zijn pionnen wat meer naar voren geposteerd. Bij zwart staan zes van de zeven pionnen op de zesde en zevende rij en daar tussen en achter hebben de meeste stukken een afwachtende positie ingenomen. Als Gerard een achtergebleven pion op d6 krijgt, wordt die een doelwit voor zijn clubgenoot. Het doorschuiven breekt hem op. Robbert verovert in een afruil een stuk en kan snel erop met een paardvork de kwaliteit winnen. Dan weet de zwartspeler dat het over en uit is.

KTV wordt op het Open Hoorns door twee spelers vertegenwoordigd. Namens de Enkhuizer vereniging komt Jeroen Graaf in groep 1 uit en Sido Quarré in groep 2.

Co Buysman, liefhebber van de Engelse opening, krijgt die nu tegen zich. Beide spelers geven elkaar lange tijd weinig toe. Er zijn twee lichte stukken geruild, als pas op de 27^e zet de eerste pion van het bord gaat. Daarmee ontstaat er ruimte op de damevleugel en ontbrandt de strijd min of meer. Wit heeft daar een pionnenmeerderheid en probeert er zijn voordeel mee te verkrijgen. Jeroen verslikt zich echter in de ongedekte zwarte pion op a7. Het nemen kost hem zijn loper op a3.

Twee pionnen meer  vormen een aardige compensatie, vooral de vrijpion op b5. De KTV’er wil die doorschuiven, zijn opponent tegenhouden. Met dat plan in zijn hoofd mist Co toren- en partijwinst. De pion bereikt vervolgens b7, maar zwart heeft voldoende stukken in de buurt om promotie te verhinderen, waarna de vrede wordt getekend.

In groep 2 zijn de Caïssa-Eenhoorn-spelers Sernin van de Krol en Frank Tieken als eerste en tweede geplaatst.

Sernin is op de eerste dinsdagavond van september de clubcompetitie begonnen met een witoverwinning tegen Frank en dat was het beginsignaal voor zijn beste prestatie ooit. Hij blijft nu in zijn eerste partij van het Open Hoornse op remise steken.

Het bestuurslid komt met lichte ontwikkelingsvoorsprong uit de opening. Na zeven zetten zijn van elk al twee lichte stukken geruild. Ook de dames doen even later niet meer mee en dan is het evenwicht hersteld. Uiteindelijk blijven een toren en paard over. Frank heeft een pionnenmeerderheid op de damevleugel, maar de witte koning kan eventueel snel assisteren. Kort nadat de torens in de doos zijn beland, beseffen beide clubgenoten dat er niet meer dan remise in zit.

Michel Vercoelen is een van de deelnemers aan de beginnerscursus die Caïssa-Eenhoorns clubkampioen Ronald Ritsema in januari en februari heeft gehouden. Na de zeven lessen konden de cursisten meedoen aan de clubcompetitie en ook aan het Open Hoorns. In korte tijd blijkt Michel een aanwinst op het schaakbord te zijn. Hij komt in zes ronden clubcompetitie tot twee winstpartijen, drie remises (tegen Kees Wessels, Gerrit van der Hoff en Wim Prins; drie gelouterde en goede spelers) en verliest alleen van Tom Snoeij Kiewit die zijn rentree bij de Hoornse schaakvereniging maakt.

De progressie wordt voortgezet in de eerste ronde van het Hoorns kampioenschap. In een Pirc bouwt Michel tegen Thomas Zomerdijk een goede stelling op. Hij ontwikkelt sneller en ziet dat de zwartspeler op de twaalfde zet dameruil uit de weg gaat. Daardoor blijft een paard op f6 in de penning staan. Wit wint niet alleen het stuk, maar even later ook de kwaliteit. Thomas sputtert nog even tegen en dat kan succesvolle cursist niet verontrusten. Na 35 zetten heeft Michel de buit binnen.