En daar sta je dan, zondagmorgen om tien uur in een Santpoorts café bij de aanmeldtafel voor een kroeglopertoernooi. Moet je in iedere partij openingen met lopers spelen? Het openingswoord is van Bas Kuntz, voorzitter van de plaatselijke harddraverijvereniging. Ach, het gaat om openingen met paarden, denk ik dan.

Geen van beide. Schaakclub Santpoort bestond in 2012 75 jaar. De plaats Santpoort heeft al vele jaren een feestweek met allerlei activiteiten en festiviteiten en daar kon een speciaal schaaktoernooi nog wel bij. Dat werd het Santpoorts Kroeglopertoernooi dat voor de vierde editie liefst 78 duo’s trekt en na Amsterdam de grootste in zijn soort van Nederland is.

Je speelt dus niet alleen, maar je bent de helft van een ploeg. Het is ditmaal een familieploeg, want mijn neef Wilko van der Gracht kwam met het idee om mee te doen. Het komt niet vaak voor dat ik in een sterk team aan het tweede bord zit, maar deze zondag in Santpoort gebeurt dat zeven keer. Voor elke partij, op wisselende locaties, krijg je een kwartier bedenktijd en op elke plek hangt een programma, waarin staat tegen wie je speelt en waar. Je moet dus steeds van kroegie naar kroegie, maar de langste wandeling is (gerekend vanaf café De Wildeman, het centrale punt) zo’n tweehonderd meter.

Wij schakers zijn niet de eersten die dat doen. Bas Kuntz weet te vertellen dat tweeduizend jaar geleden de Romeinen in de buurt waren. Bij opgravingen in 1993 ten oosten van Santpoort zijn bewoningssporen uit de Romeinse tijd gevonden. Daaruit is geconcludeerd dat de soldaten van de tempel naar de taveerne gingen. Dat deden ze overigens niet om te schaken, want ons koninklijk spel was toen in Rome nog niet bekend. Schaken is via de Moren die zevenhonderd jaar later in de Zuid-Europese regio terecht kwamen, bij ons populair geworden.

,,Als je niet één keer aan ons kroeglopertoernooi hebt meegedaan, heb je niet geleefd’’, zegt de paardenvoorzitter nog en wie geeft hem ongelijk. Het is een unieke ervaring die je een keer moet meemaken. En dus lopen Wilko en ik enthousiast naar lunchroom Laantje, in de Hoofdstraat, waar we op een weelderig begroeid achterterras onze eerste zetten doen. Tegen de huisschakers Ton Vis (mijn tegenstander) en Hans Loef gaat dat voorspoedig en met een 2-0 overwinning op zak gaan we op zoek naar de volgende opponenten.

Aj, Peter Holscher en Marc Helder, dat is andere koek. Zij hebben een gemiddelde rating van 2029, wij 1849. In het veld van ruim 150 kroegschakers zie je veel bekende gezichten, maar uit Westfriesland zijn er niet zo veel en uitgerekend wij moeten tegen twee streekgenoten, clubgenoten zelfs. Het worden in Chinees-Indisch restaurant Manor zelfs clubpartijen, want de Aartswoud-spelers Marc en Wilko zitten tegenover elkaar en naast hen twee leden van Caïssa-Eenhoorn: Peter (overigens ook lid van Aartswoud) en ik. De outsiders houden het lang vol, maar de derby krijgt een logische uitslag: 0-2.

Er wordt gespeeld volgens het zogeheten naijlend Zwitsers en hoe dat precies in elkaar steekt weet ik niet, maar het schijnt te maken te hebben met het invoeren van voorspelde uitslagen vanaf de eerste ronde. Alleen voor de laatste ronde gebruiken de organisatoren (Hans Kors, Rob de Roode en Gerard Swier; mannen, hulde) het echte Zwitsers systeem.

De derde partij is tegen spelers van Spijkenisse en we zitten in restaurant Dingespoort. Voor mij is het meer restaurant Dinges Ontspoord, want ik verknal tegen Steven de Wilde een glad gewonnen stelling. Ook Wilko redt het niet: 0-2. Daarna zitten we weer op het weelderig begroeid achterterras van lunchroom Laantje om het tegen vader en zoon Omota op te nemen. Als ik tegen mijn tegenstander (vader Florin) een heel verhaal heb verteld, vraagt hij of ik in het Engels wil praten. En met een glimlach: ,,Maar ik wel verstaan heb wat jij zei.’’ In een aanvallende partij van twee kanten zet hij me één zet eerder mat (met een toren en twee paarden) dan ik hem. Wilko tekent tegen zoon Vlad voor de gelijkmaker.

In de vijfde ronde weer bekende gezichten. Enno Veerman en Luuk van Essen, van Volendam. Voor de meesten in Santpoort, schakers, toeristen en feestweekbezoekers, is de bekendste Volendammer overigens Nick Schilder (inderdaad, van Nick & Simon) die met meesterklassespeler Rob Schoorl een duo vormt. Volendam is onverwachts naar de NHSB-promotieklasse gepromoveerd en dat is het onderwerp van gesprek bij ons aan tafel, buiten voor café De Wildeman.

Luuk is in een paar jaar tijd omhoog geschoten en Enno is al wat langer een gevestigde naam in Volendammer schaakkringen. Terwijl ik – het wordt eentonig – een gelijkwaardig eindspel om zeep help, houdt Wilko Enno keurig op remise. Al schakend hoor ik een vrouwelijke terrasgast zeggen: ,,Als we hier gaan zitten, moeten we meedoen met schaken. Dat ken ik niet, ik kan alleen een beetje dammen.’’ Zij en een andere mevrouw komen uit de kerk en willen op het zonnige terras een roseetje drinken.

Voor de zesde ronde zitten we weer in Chinees-Indisch restaurant Manor, waar ik tegen Ingmar Visser een paard weggeef, terwijl Wilko de kwaliteit verliest en net als ik ook de partij. Teruglopend naar het centrum van de Santpoortse wijk moet ik aan ‘De heilsoldaat’ denken. Veertig jaar geleden had Ad Kraamer onder de artiestennaam Marc Winter er een grote hit mee. Vooral de zin ‘Hij sjouwde van kroegie naar kroegie’ is heel bekend en dat wordt het voor mij, de ene verliespartij na de andere meedragend, ook een beetje.

Maar het eind is in zicht en we sluiten af bij de ‘concurrent’, Chinees-Indisch restaurant Chen Tong Kong, waar Wilko tegen Mark Wesselius en ik tegen Tom Kienhuis niet in de problemen komen. ,,We hebben vanmorgen in de eerste ronde geleerd hoe we moesten schaken’’, zeggen de liefhebbers van de Santpoortse feestweek die tot en met 8 augustus duurt.

Een score van twee uit zeven – wel alle partijen met zwart gespeeld – is geen resultaat om over naar huis te schrijven, maar gelukkig wordt de clubeer van Caïssa-Eenhoorn hoog gehouden door Daan Zult en Gilbert Vrancken die achter de favorieten Hing Ting Lai en Tobias Kabos (Zukertort Amstelveen) op de tweede plaats beslag leggen. En geslaagd is zeker het slotakkoord: een gezamenlijk diner, met Peter en Yvonne Holscher en Marc Helder aan één tafel, in het weelderig begroeid achterterras van lunchroom Laantje.