Als Ronald Ritsema bij het voorstellen van de stukken een paard laat zien, steken alle jeugdige deelnemers aan de schaakcursus op de Sint Lidwinaschool een hand omhoog. Iedereen weet wat hij heeft gepakt.
De Sint Lidwinaschool in Zwaagdijk-West is een roomskatholieke basisschool met iets meer dan veertig leerlingen. En waarschijnlijk de eerste school buiten de gemeente Hoorn, waar Caïssa-Eenhoorn een schaakcursus verzorgt. Clubkampioen Ronald Ritsema is woensdagmiddag begonnen met de eerste van tien lessen en de aangemelde jongens en meisjes zijn er allemaal.
De tien kinderen hebben zelf borden en stukken meegebracht. In de centrale ruimte tussen de klaslokalen staan enkele tafels bij het demonstratiebord waarop Ronald na het voorstellen van de stukken uitlegt naar welke ‘vakjes’ ze mogen. Om beurten komen de jonge schakers naar voren om met magneetjes de betreffende velden aan te geven. De paardsprong is lastig, al hebben ze het na de tip ‘één recht en één schuin’ snel door.
Er worden op de meegebrachte borden enkele spelletjes gedaan om de eerste beginselen van het schaken te leren. Het uur vliegt voorbij. Als de eerste ouders binnenkomen om hun kinderen op te halen, deelt Ronald het Stap 1-leerboek uit. De diagrammen wekken de nieuwsgierigheid van de meesten die meteen beginnen om het eerste huiswerk te maken.
En zo wordt er weer geschaakt in Zwaagdijk. Het lintdorp met de kernen Oost en West heeft namelijk enige schaakhistorie. Die gaat terug naar 1910. Op 24 oktober van dat jaar heeft het bestuur van de Hoornsche Dam- en Schaakclub Willem Muntjewerff (uitgever/directeur van Het Schaakblad) uitgenodigd als simultaangever. De Amsterdammer is een landelijke subtopspeler en neemt het op tegen achttien tegenstanders. Hij komt tot een score van vijf winstpartijen en drie remises. Liefst tien keer verliest Muntjewerff, onder anderen van de Zwaagdijkers H. Karsten en C. Ruiter.
Zeventig jaar geleden had de RK West-Friesche Schaakbond een eigen competitie. In een berichtje in het Nieuw Noordhollandsch Dagblad van 16 december 1946 laat het bestuur van ODI uit Zwaag weten ‘de schaakliefhebbers uit Zwaagdijk noode te missen’. De Sursum Corda van dat jaar – een in katholiek Westfriesland wekelijks verschijnen parochieblad – meldt in een agenda het bestaan van een biljart- en schaakclub in Zwaagdijk die op vrijdag de clubavond heeft.
Tijdens de Westfriese kampioenschappen van 1983 en 1986 wordt de Zwaagdijkse eer hoog gehouden door Rob Laan. Hij is een van de topspelers van de Westwoudse schaakvereniging De Schalmloper. In het sterke deelnemersveld eindigt hij in zijn debuutjaar in de middenmoot en moet bij zijn tweede optreden genoegen nemen met twee winstpartijen in zeven ronden.
Wellicht kunnen de kinderen van de Sint Lidwinaschool een nieuw hoofdstuk toevoegen aan de schaakgeschiedenis van Zwaagdijk. Met de lessen van Ronald Ritsema is daar al een begin mee gemaakt.