In de zomer van 2012 zijn de Hoornse schaakverenigingen Caïssa en De Eenhoorn samengegaan. Kort voor de fusie vroegen beide besturen aan de leden een naam voor de ‘nieuwe’ club te bedenken. De mooiste vondst kwam van Frank Tieken: Hoorenaissance. Bij de stemming haalde zijn inzending het niet; het werd een anagram: Caïssa-Eenhoorn. Frank is gisteren op 48-jarige leeftijd overleden aan de verwondingen, veroorzaakt door een brand in zorgcentrum Betsy Perk waar hij woonde.

Frank Tieken in zijn element: achter het schaakbord. In de barruimte van De Kreek speelt hij vriendschappelijk tegen het grote talent Nick Manshanden.

We verliezen in hem een kleurrijke en sympathieke clubgenoot, een verenigingsman ook. Zittend in zijn rolstoel was Frank duidelijk aanwezig in de speelzaal (hij had een vaste plaats, dat typeerde eveneens zijn unieke rol binnen Caïssa en Caïssa-Eenhoorn) en in de derde helft kon niemand om hem heen. Hij was een gezellige en goede prater. De ene keer trok hij de aandacht door een mop te vertellen, de andere keer ging het over zijn schaakpartij en het derde onderwerp was van algemene aard, bijvoorbeeld over taal. Frank was ook aardig eigenwijs. Je kon zijn mening, variërend van schaakzetten tot wereldse problemen, niet snel veranderen.

Kort na zijn entree bij Caïssa, in september 1996, was hij al snel ingeburgerd en de jeugdcommissie deed geen vergeefs beroep op hem, toen zij een trainer voor de Hoornse schaaktalenten zocht. Later nam Frank plaats in de materiaalcommissie. Hij bekommerde zich vooral om de houten klokken, waarmee werd gespeeld. De kapotte exemplaren gingen op dinsdagavond mee, want Frank had een handige vader die daar wel raad mee wist en een paar weken later kreeg de club perfect lopende klokken terug.

Iedereen mocht Frank en Frank mocht iedereen. Hij is enkele keren voor langere tijd afwezig geweest, maar altijd keerde hij terug achter het schaakbord. Met mooi en goed weer ging hij per rolstoel naar De Huesmolen en De Kreek; drie kwartier heen en drie kwartier terug. Diverse keren heb ik op de terugweg met hem meegefietst en vooral in het voorjaar gebeurde het dat we bij een kruispunt, waar onze wegen scheidden, nog een klein uur verder praatten over van alles en nog wat. Ruim na middernacht.

Caïssa zat enkele jaren in wijkcentrum Kersenboogerd, op een steenworp afstand van zijn stek in woonzorgcentrum Betsy Perk. Later werden de stukken opgesteld in cultureel centrum De Huesmolen, maar op 12 februari 2002 kon dat niet vanwege carnavalsactiviteiten. De club week uit naar de vroegere speelzaal. Zo dicht bij huis leek Frank echter niet te kunnen meedoen aan de clubcompetitie, omdat de beide liften in Betsy Perk niet werkten en hij niet van de tweede verdieping op de begane grond kon komen. Hij wilde zich telefonisch afmelden, maar dat pikten vier Caïssa-leden niet. Ze gingen naar Frank toe en tilden hem met rolstoel en al via het trappenhuis naar beneden. Een operatie van een uur. Het was lastig manoeuvreren met een totaalgewicht van meer dan honderd kilo, maar het lukte en we hadden een geweldige avond. Uiteraard werd dat na de klok van twaalf herhaald, want samen uit samen thuis.

Frank heeft in de periode 1996-2019 meer dan vijfhonderd partijen gespeeld. In de clubcompetitie van Caïssa en Caïssa-Eenhoorn en in bondswedstrijden. Hij versloeg sterke clubgenoten en af en toe ging het mis tegen een opponent met een lagere rating. Vaak eindigde hij in de bovenste helft van de ranglijst met de achtste plaats in het seizoen 2003-2004 als topprestatie. Bij het Open Hoorns is Frank vier keer in de prijzen gevallen. En eind vorig jaar had hij zich, net als Caïssa-Eenhoorn-speler Aad Laan, voor de finale van het Nederlands kampioenschap correspondentieschaken gekwalificeerd.

Daarnaast was Frank actief op diverse kampioenschappen van de Noordhollandse Schaakbond: klassiek, rapid- en snelschaak. Hij nam deel aan toernooien bij Aartswoud, De Pionier (Abbekerk), Schaakgroep Koedijk, Schaaklust (Andijk) en ook in Amsterdam (Kattenburg Open, SPA) en Wijk aan Zee (IJmond-vierkampen). Het was handig dat hij in een eigen auto kon rijden. Toen die wegens onderdom van de weg moest, werd de schaakwereld voor onze clubgenoot een stuk kleiner en het is jammer dat de samenleving daar geen oplossing voor kon bieden.

Postzegels, muziek en schaken streden bij Frank – die ruim tien jaar bij Op/maat (het huidige WerkSaam Westfriesland; een organisatie die mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt op weg naar werk helpt) heeft gewerkt – om voorrang. Over postzegels praatte hij met veel enthousiasme en nam de tijd om uit te leggen dat ze door bijvoorbeeld een beschadiging of een mindere vormgeving van de gekartelde randjes (‘tanden’ zeggen de specialisten) minder waardevol waren. En pakte vervolgens uit het wandmeubel een van de vele banden met zorgvuldig gesorteerde zegels om dat te laten zien.

Hij was een groot fan van de Nederlandse muzikant/componist Spinvis en bezocht talrijke malen, verschillende keren met oud-clubgenoot Erik Heibloem, optredens. Thuis luisterde hij vaak naar steviger werk, van Metallica bijvoorbeeld. Ondanks zijn muziekkennis kende hij Nick Schilder, de helft van Nick & Simon, niet. Op 12 maart 2013 had Caïssa-Eenhoorn 5 een thuiswedstrijd tegen Volendam en daarin maakte Nick Schilder zijn debuut als bondsschaker. Op het vijfde bord was de Volendamse zanger invaller. Kort voor een partij praten spelers, nadat ze hebben kennisgemaakt, regelmatig even met elkaar en Frank stelde zijn opponent de vraag: ,,Ben jij soms familie van Annie Schilder?’’ Nicks antwoord: ,,Misschien in de verte.’’

Jaren geleden arriveerde Frank eens na middernacht in De Huesmolen, waar Caïssa toen schaakte. Hij had een belangrijke rol gespeeld in een bondswedstrijd en rolstoelde heel enthousiast naar binnen. Na uitvoerig zijn partij te hebben besproken, gooide hij er een hem karakteriserende grap tussendoor.  ,,Het is blauw en het weegt niet veel.’’ Antwoord: lichtblauw. Deze dagen zit de wereld er donkerzwart uit.