Door het coronavirus hebben de schaakverenigingen geen clubavonden meer. Niet voor de senioren en niet voor de jeugd. Maar dat betekent niet dat meisjes en jongens niet kunnen schaken. Speciaal voor de jeugd zal Caïssa-Eenhoorn de komende tijd elke dag (behalve zaterdag) een schaakpuzzel op de website plaatsen.
Noord-Holland heeft in een kleine tweehonderd jaar (jazeker, al voor 1850 werden er schaakproblemen bedacht) veel componisten gehad. Van Den Helder tot Haarlem, van Medemblik tot Amsterdam. In Haarlem en omgeving werd – en wordt – op schaakgebied veel gedaan en een actieve problemenmaker was Gijsbertus Jordan uit Haarlem. In mijn archief heb ik een stuk of negentig composities van hem.
Gijsbertus Jordan werd op 8 mei 1883 geboren en is op 23 juli 1956 overleden. Hij was timmerman, toen hij in 1907 voor de eerste keer trouwde. Elf jaar later werd de Haarlemmer weduwnaar en hertrouwde in 1919.
De huidige coronacrisis houdt veel mensen thuis en dan is de kans op verveling aanwezig. Maar ook vroeger waren er moeilijke tijden, zo blijkt uit een berichtje in het Tijdschrift van den Koninklijken Nederlandschen Schaakbond van november 1939-11; kort voor het begin van de Tweede Wereldoorlog.
Een sympathieke gedachte
De heer G. Jordan, Trompstraat 31, Haarlem, noodigt componisten die in Haarlem of in omgeving gelegerd zijn, uit hem eens des avonds te bezoeken. Een gezellig praatje over problemen zal welkom zijn. Wie van onze leden volgt dit sympathieke voorbeeld?
Het Algemeen Handelsblad heeft veel ruimte besteed aan het schaken. Naast verslagen en een wekelijkse rubriek was de Amsterdamse krant in 1917 organisator van een internationale probleemwedstrijd. Diverse probleemstellingen van Gijsbertus Jordan verschenen in de schaakrubriek van het Algemeen Handelsblad, zoals onze vijfde schaakpuzzel (in de editie van 1 december 1917). Het was zijn inzending voor de wedstrijd en de Haarlemmer noemde het probleem ‘Rood, wit en blauw’. De – Nederlandse – jury schaarde het in de categorie ‘goede problemen’ en vond de oplossing een ‘tamelijk lastige sleutelzet’. Gijsbertus Jordan, die bij andere probleemoplossingswedstrijden verschillende eervolle vermeldingen kreeg, won er overigens geen prijs mee.
Wit aan zet geeft mat in twee.
De oplossing van gisteren. In veel probleemstellingen kan de zwarte koning niet of nauwelijks bewegen. Dat is in schaakpuzzel 4 ook het geval. De paarden kunnen springen en er is één koningszet en één pionzet mogelijk. Het fraaie dame-offer 1. Dc5 is de sleutelzet. Op … dxc5 volgt 2. Lc7#. Als de zwarte koning het paard op f4 slaat, komt 2. Dxd4#. Na de pionzet … d3 speelt wit 2. De3#. Een sprong van het e1-paard (dat daarmee de verdediging van veld d3 opgeeft) levert 2. Pd3# op en een sprong van het h8-paard (geeft de dekking van veld g6 op) betekent 2. Pg6#.