Schaakpuzzel voor de jeugd (60)

Door het coronavirus hebben de schaakverenigingen geen clubavonden meer. Niet voor de senioren en niet voor de jeugd. Maar dat betekent niet dat meisjes en jongens niet kunnen schaken. Speciaal voor de jeugd plaatst Caïssa-Eenhoorn elke dag een schaakpuzzel op de website. Nu het clubseizoen ten einde is, nadert ook voor deze rubriek het slotakkoord. Vandaag is de laatste aflevering.

We zijn de serie begonnen met een schaakcomponist uit Hoorn (Jac. Haring) en we eindigen ook met een schaakcomponist uit Hoorn: Bartholomeus Markx. In de tussenperiode hebben probleemstellingen van nog drie Hoornse schaakliefhebbers (Evert Jan van den Berg, Julien Karis en M. de Vries) en van de in Zwaag – nu gemeente Hoorn – wonende Pieter Pinxter op deze plaats gestaan.

Bartholomeus Joannes Mattheus Markx (rond 1875 geboren, in 1958 overleden) kwam uit Leiden. Daar volgde hij ook een medische opleiding om eind 1900 te slagen voor het examen apothekersbediende. Markx is diverse keren van woonplaats veranderd en verhuisde in juni 1930 van Delft naar Hoorn. Daar had hij een apotheek aan het Groote Noord. Een aardig detail is dat in hetzelfde pand Theo Taverne, in het seizoen 1927-1928 speler van Caïssa, heeft gewoond. Zijn vader Nicolaas was eveneens apotheker. Markx is nooit lid geweest van Caïssa.

De huidige KNSB-competitie is honderd jaar geleden van start gegaan. Bartholomeus Markx kwam in het seizoen 1920-1921 uit voor DD, in zijn woonplaats Den Haag, en heeft ook deelgenomen aan die eerste competitie. Hij speelde zelfs in de eerste wedstrijd mee, op zondag 29 februari 1920 in café Hollandais in Den Haag. De eerstebordspelers van thuisploeg DD (Te Kolsté) en van NRSV uit Rotterdam (Factor) moesten loten wie van hen wit had. Dat werd laatstgenoemde. Markx zat aan het zevende bord en kreeg evenals Te Kolsté de zwarte stukken. Bij een stand van 3-3 versloeg hij Verveen, terwijl de naast hem zittende Johan Belinfante – voorzitter van de Nederlandsche Schaakbond – remise behaalde. De eindstand werd 6-4.

Bartholomeus Markx heeft gedurende tientallen jaren probleemstellingen gecomponeerd en daar talrijke prijzen mee gewonnen. Zoals, toen hij in Hoorn woonde, bij een wedstrijd van de Nederlandsche Schaakbond met deze laatste schaakpuzzel. Wit geeft mat in twee.

 

De oplossing van gisteren: 1. La7 en zwart moet een koningszet doen: … Ke5. Daarna volgt 2. Lxc5 Kf6 3. Ld4#. In het Algemeen Handelsblad van 12 september 1864 werd de oplossing als volgt geschreven: 1. B6 op A7, 2. A7 op C5, 3. C5 op D4.