Nu de donkere dagen voor de kerst door de vergrendeling (‘lockdown’ is geen Nederlands) en de vele gedwongen winkelsluitingen echte donkere dagen voor de kerst zijn geworden, is ieder lichtpuntje welkom. En dat is er, dankzij Arnold van der Wolff en Dick Wulf.

Arnold heeft zeer waarschijnlijk de meeste dienstjaren bij Caïssa en Caïssa-Eenhoorn. Hij is eind 1969 lid geworden en speelt zonder onderbreking nog steeds bij onze vereniging. Begonnen als jeugdig talent, nu een zeer ervaren clubgenoot met een schat aan partijen in zijn schaakcarrière.

Drie ervan hebben een verhaal. Op dinsdag 11 september 2001 staat de tweede ronde van Caïssa’s clubcompetitie op het programma. Het is tevens de eerste dag van een vakantie die Margreet en ik naar Nieuw-Zeeland brengt. Ik heb me voor een maand afgemeld voor de schaakavonden en ben ’s middags aan het inpakken. Als twee volle koffers klaar staan en de vakantielijst (niets vergeten?) is afgewerkt, zetten we de tv aan en kijken meteen naar een Amerikaanse rampenfilm: een Boeing 767 is een wolkenkrabber binnengevlogen.

Maar al snel beseffen we dat we een bijzondere dag in de wereldgeschiedenis meemaken. Terroristen hebben de piloten van twee Amerikaanse passagiersvliegtuigen overmeesterd en laten de toestellen in de Twin Towers in New York vliegen. Ook het Pentagon wordt gebruikt voor een aanslag met een vliegtuig. In een vierde toestel grijpen passagiers tijdens de vlucht in, waardoor dat niet als bom kan worden gebruikt. Het stort neer in een bos; er zijn geen overlevenden. Alle aanslagen maken meer dan drieduizend slachtoffers.

Omdat het hele Amerikaanse luchtruim wordt gesloten, kan de reis naar Nieuw-Zeeland – met een tussenlanding in Los Angeles – niet doorgaan. Aan het eind van de dinsdagmiddag bel ik competitieleider Jan Smink om te vragen of ik alsnog in de tweede ronde kan spelen. Dat is geen probleem. Arnold van der Wolff wordt op die gedenkwaardige dag mijn opponent.

Bijna zeven jaar later, op 9 september 2008 en weer in de tweede ronde van de clubcompetitie, treffen Arnold en ik elkaar voor onze negende onderlinge partij. Het is tevens de duizendste van Arnold als speler van Caïssa, bondswedstrijden meegerekend. Na de Engelse opening bied ik de zwartspeler als cadeau een isolani op d4 aan. Arnold pakt dat keurig uit en trekt met verdubbelde torens ten aanval. Na een grote ruil raak ik een tweede pion achter en verlies het toreneindspel. De jubileumpartij krijgt een passende uitslag.

We spelen zelden in de slotfase van een seizoen tegen elkaar, maar op 25 april 2017 is het zover: in de 32^e ronde, in de langste clubcompetitie uit de historie. Het Open Hoorns is naar het najaar verplaatst, waardoor we in het voorjaar een aantal extra dinsdagavonden hebben en de clubcompetitie liefst 36 ronden telt. We zijn allebei middenmoters en het heilige moeten is weggeëbd. De avondzon schijnt nog en rond de klok van acht uur hangt er een jolige sfeer in de speelzaal in De Kreek. Grapje hier, grapje daar en van het ene op het andere moment besluiten Arnold en ik tot een nieuwe vorm van een schaakpartij spelen. Tegenstanders zitten tegenover elkaar, schaakvrienden zitten naast elkaar. En dat doen we dan ook. We zitten aan de witte kant en daardoor heb ik het als witspeler niet moeilijk. Arnold moet al bij zijn vierde zet (na 1. c4 e6 2. Pc3 d5 3. cxd5 exd5 4. d4) diep nadenken. Na 26 zetten maken we er remise van.

Schaakvrienden zitten naast elkaar, tegenstanders zitten tegenover elkaar.

Het in de inleiding genoemde lichtpuntje betreft overigens andere partijen. Ik ben al jaren bezig om zoveel mogelijk namen van spelers en speelsters van onze bijna 100-jarige club te achterhalen. Vooral in de eerste helft van de historie was het schrijven van voornamen ongebruikelijk, maar een letter heeft iets onpersoonlijks. W. Tensen is een naam, Willem Tensen is een schaker. Daar komt bij dat een voorletter niet altijd correspondeert met de roepnaam. De voornamen van mr. H.M. Fruin (voorzitter van Caïssa in de periode 1925-1928, gemeenteraadslid en wethouder in Hoorn, rechter in Alkmaar) zijn Henry Mary, maar zijn roepnaam is Han. Van veel oud-schakers heb ik alleen een voorletter of meerdere en op internet (Westfries Archief, genealogiewebsites, websites van begraafplaatsen en kranten) is via wat uitzoekerij wel het een en ander op te sporen. En soms moet je de stoute schoenen aantrekken en gewoon iemand mailen.

Zo kwam ik bij Dick Wulf terecht. Van G.A. Wulf had ik een adres in Berkhout, dat nu op naam van zijn dochter Samantha staat. Via haar raakte ik in contact met Dick die in de seizoenen 1977-1978 en 1978-1979 bij Caïssa heeft geschaakt en na zijn verhuizing naar Nieuwe Niedorp lid is geworden van Aartswoud. Bij beide verenigingen behoorde Dick tot de sterkere spelers. Zo maakte hij op vrijdag 13 februari 1981 deel uit van het eerste achttal van Aartswoud dat gastheer was voor Caïssa 2. Een topper, want de thuisploeg leidde in de tweede klasse A met negen punten, terwijl Caïssa 2 met acht punten op de tweede plaats stond. Mede door de Hoornse zege (3-5) kon een maand later de vlag omhoog in Het Kontaktcentrum. Dick speelde tegen Caïssa 2 tegen Leni van den Berg. Hij ‘ruilde’ twee lichte stukken voor een toren en twee pionnen, maar verloor later de dame en de partij.

Ik spaar ook partijen van spelers van Caïssa, De Eenhoorn en Caïssa-Eenhoorn en dankzij Arnold heb ik er drie van Dick Wulf die het schaken heeft geleerd van een schoolvriend. ,,We speelden toen om vijf cent per partij en hij won steeds. Het viel me wel op dat hij steeds de regels veranderde en dat ik de logica daarvan niet zag.’’ Nadat Dick het boek ‘Oom Jan leert zijn neefje schaken’ had verslonden, was het voor de schoolvriend over met de pret en verdiende Dick zijn geld terug. Wat later heeft hij als 16-jarige in een simultaanwedstrijd Lodewijk Prins op remise gehouden.

Op de eerste rapidavond van dit seizoen raakte ik met Arnold in gesprek over Dick Wulf en een paar dagen later kreeg ik die drie partijen. Zo zie je dat het één tot het ander kan leiden. En is de historie van onze vereniging weer iets rijker geworden.

Deze partij is gespeeld op 17 januari 1978 (19e ronde clubcompetitie Caïssa).

Deze partij is gespeeld op 8 mei 1979 (3e ronde Open Hoorns).