Het zijn bijzondere tijden. Ook in 2021 vragen we ons af wanneer het normale schaakleven terugkeert: de clubavonden op dinsdag, de jeugdavonden op vrijdag, de bondswedstrijden op zaterdag, de kampioenschappen en de toernooien. Tot het zover is, ga ik op zoek naar bijzondere schaakevenementen op normale dagen. In deel 4: de promotie van GZ/De Eenhoorn in april 1996 naar de landelijke competitie.

Na de oprichting van HSV De Eenhoorn op 29 februari 1988 heeft het bestuur van de nieuwe vereniging enkele maanden de tijd om allerlei zaken te regelen. Een daarvan is deelname aan de bondscompetitie. De club heeft een aantal sterke spelers en een grote groep talenten en starten in de laagste NHSB-klasse is niet wenselijk. In het seizoen 1978-1979 was Koningsclub (Bergen) in 4C begonnen met een stormachtig avontuur in de NHSB-competitie. Grootmeesters en nationale (sub)toppers werden ingezet om zo vaak mogelijk kampioen te worden, waardoor veel wedstrijden geen sportieve waarde hadden. Je wist immers van te voren dat je met 1-7 of 0-8 van Koningsclub ging verliezen. Of het NHSB-bestuur daar wakker van lag is de vraag, maar het Eenhoorn-bestuur heeft geen trek in een herhaling.

De Groene Zes uit Bovenkarspel is in 1988 uit de promotieklasse gedegradeerd en kampt met een tekort aan schakers van het beoogde niveau. Al snel komen er gesprekken met de jonge Hoornse club en dat leidt tot de oprichting van GZ/De Eenhoorn. Het bondsbeleid voorziet niet in een samenwerkingsverband en zegt dat er een derde vereniging moet worden opgericht. HSV De Eenhoorn en De Groene Zes behouden hun eigen clubavonden, op respectievelijk vrijdag en donderdag. Het enige doel van GZ/De Eenhoorn is deelname aan de bondscompetitie.

GZ/De Eenhoorn start met drie teams die op de eerste, tweede en derde plaats eindigen. Groot is het contrast met Caïssa dat alle vijf ploegen in de onderste helft van de ranglijst terugvindt. Overigens wordt op vrijdag 7 april 1889 in 1A GZ/De Eenhoorn – Caïssa gespeeld en met de 3½-4½ uitslag verzekert Caïssa zich van handhaving. Anderhalf jaar later neemt de thuisploeg revanche en begint de competitie 1990-1991 met een 4½-3½ zege op de buurman. GZ/De Eenhoorn eindigt met Aartswoud op de eerste plaats en wint de beslissingswedstrijd met dezelfde cijfers. Het promoveert daarmee naar de promotieklasse.

In de eerste jaren zijn Joop Bührs, Vincent Duin, Adri Haakman en Peter van Waert de ‘Groenen’ in het Westfriese collectief, maar gaandeweg maakt de GZ-inbreng plaats voor talenten als Ron Deen, Peter Doggers, Mark van Ojik en William de Wit. De eerste helft van de jaren negentig staat ook in het teken van ‘die ene rotwedstrijd’. Het begint op vrijdag 14 maart 1992, als GZ/De Eenhoorn als koploper van de promotieklasse thuis in de laatste ronde concurrent Kijk Uit (IJmuiden) treft. Zelfs bij een 3½-4½ nederlaag kan de vlag in de top, maar het wordt een desastreuze ½-7½. Piet Ootes houdt Lourens van Veelen op remise en dat is het.

Het seizoen erop gebeurt hetzelfde, al zijn de cijfers minder fors. Nummer 2 0-0-0 blijft in Alkmaar ranglijstaanvoerder GZ/De Eenhoorn met 4½-3½ de baas en verzekert zich van het kampioenschap.

Met GZ/De Eenhoorn 2 ook in de promotieklasse gaat het voor het eerste team in 1993-1994 in de vijfde ronde mis. De ploeg staat bovenaan en verliest in De Huesmolen met 1-7 van het op de derde plaats staande Purmerend 2. VVV (Alkmaar) pakt de titel. In de volgende competitie verslaat nummer 7 Heerhugowaard in de zevende ronde koploper GZ/De Eenhoorn met 5-3. De twee teams van de Bovenkarspels/Hoornse combinatie leggen achter Purmerend 2 beslag op de tweede en derde plaats, waarbij GZ/De Eenhoorn 2 met een half bordpunt meer dan het vlaggeschip tweede wordt. Weer is het niet gelukt naar de KNSB-competitie te promoveren.

Zal het dat halve bordpunt zijn geweest? Een half jaar later is er iets opvallends gebeurd. De spelers van GZ/De Eenhoorn 1 vormen in de promotieklassecompetitie 1995-1996 het team van GZ/De Eenhoorn 2 en omgekeerd. Op papier zijn de beste spelers niet meer de beste spelers. Er zit vooral een psychologische gedachte achter. Schakend in het tweede achttal zorgt voor minder druk.

De competitie begint, op zaterdag 23 september, met de derby GZ/De Eenhoorn – GZ/De Eenhoorn 2. Uitslag 2-6, waarbij de thuisploeg door Jasper Seelemeijer (winst), Nam Kyoo Boots en Alexander Geerts (beiden remise) aan zijn bordpunten komt en de gasten via winstpartijen van Wilko van der Gracht, Bert Meester, Jerrel Thakoerdien, William de Wit en Daan Zult en halfjes voor Ardjan Langedijk en Mark van Ojik scoren.

Ook Castricum, HWP (Haarlem) en VVV (Alkmaar) worden met grote cijfers verslagen, maar 0-0-0 2 zegeviert ook gemakkelijk. Na vier ronden hebben beide teams acht punten en respectievelijk 25½ en 23½ bordpunt, waarmee ze per wedstrijd gemiddeld net boven en net onder 6-2 zitten.

Op de eerste zaterdag van 1996 wordt GZ/De Eenhoorn 2 de enige koploper. Het laat zich in een koud Saenredam College – tegenwoordig aan de Elvis Presleystraat in Zaandijk – niet verrassen door nummer 3 Het Witte Paard 2 (5-3), maar de Alkmaarse concurrent delft met dezelfde cijfers het onderspit tegen HWP. In de zesde ronde houdt Het Witte Paard 2 0-0-0 2 op 4-4 en scoort GZ/De Eenhoorn 2 thuis tegen VHS 2 weer volgens het gemiddelde: 6-2. De voorsprong groeit naar drie punten en zes bordpunten, met nog drie duels te gaan. Zal het dan nu wel lukken?

De spanning keert op 2 maart terug in Alkmaar, als 0-0-0 2 met 5½-2½ zegeviert. GZ/De Eenhoorn 2 verliest liefst vijf partijen, terwijl in de vorige zes ronden slechts drie nullen zijn geïncasseerd. Hoewel de uitslag geflatteerd is (Wilko van der Gracht en Jochem Woestenburg hadden moeten winnen), blijven de punten in de kaasstad.

Maar als dat ‘die ene rotwedstrijd’ is geweest, ziet het er goed uit voor GZ/De Eenhoorn 2. Er is immers nog steeds een voorsprong. Op 30 maart schiet het in De Huesmolen weer ouderwets uit de slof (6½-1½ tegen Kijk Uit) en Heerhugowaard maakt het de Alkmaarse reserves flink lastig en pakt daar drie bordpunten. Het gevolg is dat teamleider William de Wit en zijn ploeggenoten in de laatste wedstrijd aan vier bordpunten genoeg hebben om kampioen te worden.

Het worden er veel meer. Heerhugowaard (de ploeg die een seizoen eerder roet in het eten gooide) is op 20 april 1996 gastheer. Ten opzichte van 4 maart 1995 is er qua teamsamenstellingen weinig veranderd – aan Hoornse zijde hebben Jochem Woestenburg en Daan Zult de plaatsen ingenomen van Peter Doggers en Nico Hauwert – aan beide kanten, maar aan de uitslag des te meer. Toen 5-3, nu in de beslissende wedstrijd 1½-6½. Het sportieve gebaar van de thuisclub die bloemen heeft voor de kersverse kampioen, wordt zeer gewaardeerd. Met dank aan Piet Konijn (bestuurslid van schaakvereniging Heerhugowaard) hierbij alle partijuitslagen:

Heerhugowaard – GZ/De Eenhoorn 2 1½-6½:
Luis Carrión Lara – Mark van Ojik....................................0-1
Wim Driessen – Jochem Woestenburg....................................0-1
Gerrit van Oostrum – Daan Zult.......................................0-1
Willy Sekano – William de Wit........................................0-1
Nico Duin – Jerrel Thakoerdien.......................................0-1
Joop van Vuure – Ardjan Langedijk....................................½-½
Alex Albrecht – Wilko van der Gracht.................................1-0
Maarten de Haas – Bert Meester.......................................0-1

In negen wedstrijden is slechts tweemaal een beroep gedaan op een invaller; dat is vaak een graadmeter voor succes. De tien spelers die een bijdrage aan de promotie naar de KNSB-competitie hebben geleverd, zijn: Vincent Duin, Wilko van der Gracht, Ardjan Langedijk, Bert Meester, Mark van Ojik, Jerrel Thakoerdien, Peter van Waert, William de Wit, Jochem Woestenburg en Daan Zult. Met een score van 8½ bordpunt is Daan teamtopscorer.

In de loop der jaren is de landelijke competitie flink uitgebreid. Caïssa zat kort na de oprichting en kort na de Tweede Wereldoorlog dicht bij het nationale subtopniveau, maar toen was de omvang van de competitie aanzienlijk kleiner. In 1996 is er een meesterklasse, twee eerste, drie tweede en zes derde klassen. Daarin hoort een stad als Hoorn eigenlijk vertegenwoordigd te zijn en dankzij GZ/De Eenhoorn lukt dat. Nu, een kwart eeuw later, is het Hoornse topschaak niet meer weg te denken uit de top 30 van Nederland.

April 1996: voor GZ/De Eenhoorn een bijzondere maand.

Het partijenoverzicht begint met de eindfase van William de Wit - Jasper Vrugt, uit de wedstrijd GZ/De Eenhoorn - GZ/De Eenhoorn 2 (2-6, 23 september 1995). De witspeler maakt deel uit van het tweede team en mede door een fraai paardoffer verslaat hij met een mooie slotaanval zijn clubgenoot.

 

In de tweede ronde speelt GZ/De Eenhoorn 2 thuis tegen Castricum (6-2, 21 oktober 1995). Jerrel Thakoerdien is tegen Wim Pool jr oppermachtig. Hij verzekert zich van kwaliteitswinst en rondt de partij af met een geweldige aanval.

 

Uit hetzelfde duel het eindspel van de partij Michael van Gelderen - Ardjan Langedijk. Dat begint met vier torens en elk een licht stuk, waarbij het zwarte paard veel sterker is dan de witte loper. Ardjan laat dat prima zien.

 

De tweede thuiswedstrijd, tegen VVV, levert eveneens een forse overwinning op: 7-1 (16 december 1995). De eerste verrassing is dat de openingstreffer van Vincent Duin komt. Ondanks paardverlies zorgt hij toch voor een 1-0 voorsprong. De witte koning wint op veld c6 op de 28e zet het stuk terug en daarna stoomt Vincent door naar partijwinst.

 

Ook uit die wedstrijd de partij van Bert Meester. In een eindspel met alle zware stukken offert hij op de 35e zet een volle toren om tegen Dirk Appel remise veilig te stellen. De witspeler wil echter meer en moet dat bekopen met een mataanval.

 

Tenslotte uit de topper tegen 0-0-0 2, dat in Alkmaar met 5½-2½ zegeviert (2 maart 1996), de winstpartij van teamtopscorer Daan Zult. Ik werkte toen op de sportredactie van de Alkmaarsche Courant, waar iedere maand 'Hoornse Paard' (het schitterende clubblad van 0-0-0 en verwijzend naar sportcentrum Hoornse Vaart, waar de vereniging zijn speelzaal had) werd bezorgd. Het nummer van april 1996 bevatte alle acht partijen van de topwedstrijd. Met fraai aanvalsspel klopt Daan aan het tweede bord Siem Roet.