Wat gebeurt er momenteel in de schaakwereld? Ineens is daar een Netflix-serie (‘The queen’s gambit’), waardoor wereldwijd miljoenen mensen verslingerd raken aan het schaakspel. En ineens is daar een Nederlandse winnaar (Jorden van Foreest) van het Tata Steel-toernooi, voor het eerst sinds 1985. Het kan niet anders dan dat Anish Giri in april tijdens het vervolg van het kandidatentoernooi de sterren van de hemel speelt. Ineens hebben we straks een Nederlandse uitdager voor wereldkampioen Magnus Carlsen.

Wrang is het daarom dat COVID-19 de denksport bijna schaakmat heeft gezet. Nu de belangstelling voor het schaken fors toeneemt, kunnen bond en clubs daar nauwelijks op inspelen. Maar misschien is het wel goed om nu al, voor zover dat niet is gebeurd, na te denken over plannen voor een virusloze periode. Had de KNSB in de jaren zestig ook niet ineens een Ard en Keessie? En kijk wat er daarna is gebeurd met de schaatssport in Nederland. Misschien zorgen Anish en Jorden wel voor hetzelfde effect.

Vaak wordt gezegd dat schaken geen tv-sport is. Klopt die gedachte? Netflix heeft aangetoond dat het anders kan. Op de website van het Tata Steel-toernooi zag je in één beeld de wereldtoppers en hun schaakborden. Ruim zevenhonderdduizend bezoekers volgden in het weekeinde de ontknoping. De afgelopen twee weken kwam er dagelijks een mailtje van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond met daarin een aankondiging van het dagjournaal (met IM-speler Stefan Kuipers als een goede commentator) dat steeds – net als Het Journaal – om acht uur begon. Het was een nieuw initiatief dat zeker als geslaagd mag worden beschouwd.

Kan regionale schaaktelevisie de volgende zet worden? In het kader van de Rabobank Clubkas Campagne van enkele jaren geleden is er voor Caïssa-Eenhoorn een kort en leuk schaakfilmpje gemaakt door leerlingen van het Tabor College in Hoorn. Kunnen we niet tot een samenwerkingsverband komen van Westfriese schaakverenigingen en Westfriese scholen om bij een Westfriese omroep wekelijks een half uurtje schaken uit te zenden? Als grootste schaakclub in de regio lijkt het mij een goede zaak om een balletje in die richting op te gooien.

Nederland heeft momenteel een mooie lichting jonge schakers en schaaksters. In alfabetische volgorde: Thomas Beerdsen, Lucas en Machteld van Foreest, Sopiko Guramishvili, Anne Haast, Hugo ten Hertog, Anna-Maja Kazarian, Maaike Keetman, Robby Kevlishvili, David Klein, Hing Ting Lai, Rosa Ratsma, Eline Roebers, Casper Schoppen, Liam Vrolijk, Max Warmerdam, Nico Zwirs en er zullen er nog wel een aantal zijn die in dit rijtje thuishoren. Met zoveel goede spelers moet het toch mogelijk zijn om schaakactiviteiten als de KNSB-competitie, het landelijk bekertoernooi, de grote evenementen in Wijk aan Zee, Amsterdam, Vlissingen, Groningen, Maastricht, Dieren, enzovoorts en de weekendtoernooien meer in het licht van de schijnwerpers te plaatsen dan nu het geval is. De dagelijkse rubriek van voormalig Caïssa-talent en grootmeester Dimitri Reinderman in het Noordhollands Dagblad (ook een geslaagd initiatief) kan een eerste stap in de goede richting zijn.

Jorden van Foreest staat nu in een Wijk aan Zees overzicht met de wereldkampioenen Magnus Carlsen, Viswanathan Anand, Garri Kasparov, Vladimir Kramnik, Anatoly Karpov en wereldtoppers als Fabiano Caruana, Levon Aronian, John Nunn, Nigel Short, Viktor Kortchnoi en natuurlijk Jan Timman. Jordens triomf  komt op een moment, waarop ik zoveel mogelijk partijen verzamel van Dirk van Foreest. Lodewijk Prins heeft in het najaar van 1945 een boekje over de huisarts uit Oosthuizen geschreven, maar dankzij internet is er veel meer terug te vinden. Arnold van Foreest is een jongere broer van Dirk en beide topschakers van toen zijn ruim een eeuw geleden drie keer officieus Nederlands kampioen geweest. Arnold is de opa van de opa van Jorden van Foreest.

Het eerste grote Van Foreest-succes werd in 1885 geboekt, heel toepasselijk in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen (in Den Haag). In een toernooi met zes spelers die een dubbele competitie draaiden, eindigde  Dirk met 8½ punt op de eerste plaats. Het recentste Van Foreest-succes is van gisteren. Dirk versloeg onder meer de Amsterdammer Content, Jorden de Zweedse grootmeester Nils Grandelius. Tussen beide partijen zit 135 jaar en ook het verschil in niveau is groot.