De eerste wisselbeker van Caïssa-Eenhoorn siert een jaar lang het huis van Tom Balla. Op de eerste clubavond van 2013 kroonde hij zich tot snelschaakkampioen van de vereniging. Pas zijn zevende partij tegen Joseph Molenaar zorgde voor de beslissing.

Het scheelde niet veel of de veertig centimeter hoge en enkele kilo’s zware trofee had ergens anders gestaan. Bij de eerste indeling van de finalegroepen ontbrak de naam van Tom in de hoogste poule. Die indeling is gebaseerd op het aantal punten dat de spelers halen in de drie voorronden (met een totaal van negen partijen). Gaandeweg de avond hielden de toppers – en tevens favorieten voor de eindzege – elkaar op de hoogte van hun scores. Zo hoorde een van de deelnemers toevallig dat Tom Balla zeven punten had. Toen bij de indeling werd verteld dat de zespunters in groep B waren geplaatst en Tom een van hen was, riep hij dat de latere snelschaakkampioen zeven punten had. Wat bleek? Op het uitslagenformulier van de tweede voorronde stond bij Ton van Dijk-Tom Balla 1-0 in plaats van 0-1. De wedstrijdleiders Gerard Groot en Johan Paul Hendriks gingen snel aan de slag om de indeling aan te passen; al stond laatstgenoemde niet helemaal te juichen. Want uitgerekend JP was aanvankelijk in groep A terecht gekomen en zakte nu naar de tweede groep.

De halve competitie in de zes man tellende hoogste groep bracht geen beslissing. Joseph Molenaar en Tom Balla hadden allebei 3½ punt verzameld en moesten volgens de reglementen voor een barrage aan de bak. Dat werd een strijd van de lange adem. In de eerste beslissingspartij (Tom-Joseph, weer vijf minuten bedenktijd) offerde zwart een licht stuk voor een paar pionnen en won even later de kwaliteit. Met nog een paar minuten op de klok kwam er een eindspel met voor wit dame en drie lichte stukken en voor zwart dame, twee torens en een licht stuk. De partij kreeg een abrupt einde, toen Tom zijn vorstin liet instaan.

,,Nu ga je toch niet meteen remise aanbieden?’’ vroeg de verliezer lachend bij de start van de tweede beslissingspartij. Dat deed Joseph niet. In een eindspel met een loper meer verslikte hij zich in de kracht van zwarte vrijpionnen op g3 en h2. Na een schaakzet van Tom feliciteerde Joseph zijn opponent, omdat promotie van de h-pion niet tegen te houden was.

De barragestand kwam op 1-1 en beide spelers gingen over op 3-minutenpartijen. Na loting begon Tom met wit. Met twintig man om het bord doorbrak Joseph de doodse stilte na een minuut, toen hij naar de klok keek. ,,Goh, we spelen nu drie minuten?’’ Kort erop won Tom de kwaliteit en bracht een vrijpion op de c-lijn naar de zesde rij. Weer kreeg hij de felicitaties en een daverend applaus volgde. Alle toeschouwers dachten dat het afgelopen was.

Nu zorgde wedstrijdleider Gerard Groot voor een verrassing door te zeggen dat er nog een 3-minutenpartij met Joseph als witspeler moest volgen. Beide toppers hadden daar geen moeite mee. Joseph nam het initiatief en had dit keer een sterke pion op c6, vergezeld van een collega op d6. In de haast werd het nodige afgeruild, maar de winstkansen voor wit daalden. In een eindspel met toren en paard elk en één enkele pion – voor wit – verzuimde zwart zijn schaakstaande koning te verplaatsen. Tussenstand barrage: 2-2.

Inmiddels was de tussenwand al dichtgeschoven en in een verkleinde zaal begonnen de twee aan hun vijfde en beslissende barragepartij, opnieuw met drie minuten op de klok. Weer had Joseph de witte stukken. Het voordeel ging echter naar Tom die de kwaliteit won en het na een afruil met twee torens opnam tegen toren met paard. Bovendien had hij twee pionnen meer. Die stelling kon wit niet houden en het handenschudden betekende nu een definitieve beslissing: Tom Balla is de eerste snelschaakkampioen van Caïssa-Eenhoorn. Hij speelde overigens liefst zeven keer tegen Joseph Molenaar, want in de tweede voorronde en in de finalegroep zaten ze ook tegenover elkaar.

Ruim na middernacht kwam er een einde aan een kampioenschap van 277 partijen. Met een opkomst van 41 deelnemers kon de organisatie tevreden zijn. Naast Tom Balla en Joseph Molenaar was Seréyo Bekkink debutant en hij manifesteerde zich eveneens als een goed snelschaker. Arpad Hamaker, dit seizoen nieuw lid bij de vereniging, had zich aangemeld en opvallend was de aanwezigheid van William de Wit. In de jaren negentig een van de topspelers bij HSV De Eenhoorn, maar na zijn verhuizing uit West-Friesland gingen de stukken aan de kant. Dat hij het schaken nog niet is verleerd, bleek vooral in de finaleronde. In een toch aardig sterke groep haalde William vijf uit vijf.

Hij was een van de nieuwe prijswinnaars. Het aardige van de opzet van het snelschaakkampioenschap is dat iedereen kans heeft op een prijs, ook spelers met een lage rating. Op de afgelopen drie evenementen, inclusief gisteravond, kwamen 26 deelnemers naar voren om een prijs uit te kiezen. Slechts vier van hen mochten dat in die drie jaar tweemaal doen.

Het snelschaakkampioenschap is vooral een gezellige avond. Toen Herman Muller bij de indeling ontdekte dat hij in een poule van clubgenoten met honderden ratingpunten meer zat, merkte hij droog op: ,,Ik had graag een wat hoger niveau gehad.’’ Waarop de naast hem staande Roel Ridderikhoff antwoordde: Plateauzolen?’’

Ton van Dijk was, nog voor negen uur, de eerste die met een blad bier rond liep. Bij nadere bestudering bleek de koploper van de clubcompetitie die te hebben besteld voor zijn tegenstanders. Ton zelf hield het bij koffie. En aan het einde van die eerste voorronde schudde Joop Mus opponent Erwin Brouwer tweemaal de hand. De eerste keer om hem te feliciteren met de partijzege. En de tweede keer: ,,Ik ben je nog vergeten het beste voor 2013 toe te wensen.’’

Opvallende zaken in de drie voorronden? Die waren er zeker. Frank Tieken eindigde in de eerste ronde in groep C samen met Bas Dudink en Ton Wessels – die van Frank verloor – op de eerste plaats. Sernin van de Krol begon de avond met een overwinning op Peter Holscher. Robbert van Dijkhuizen versloeg viervoudig snelschaakkampioen Fred Avis en scoorde in groep G honderd procent. Lex Griffioen hield Tom Balla op remise.

In de tweede ronde deed Seréyo Bekkink het uitstekend met drie winstpartijen in de supersterke groep B. Hetzelfde resultaat boekte Frans Kragten in groep E.

De behaalde punten waren van belang bij het indelen voor de volgende ronde. Na zes partijen hadden Seréyo Bekkink en Ronald Ritsema als enigen zes punten en zij werden in de derde ronde bij elkaar ingedeeld in groep A. Fred Avis en Frans Kragten completeerden de poule. Seréyo, Ronald en Fred hielden elkaar in evenwicht met drie onderlinge remises (die tussen beide eerstgenoemden al na één zet) en pakten het hele punt tegen Frans.

Een van de mooiste zetten van de avond deed Jan Haijer in zijn partij tegen Ben Zuurveld (groep D). Ben had een stuk meer, was in de aanval en stond op het punt de strijd te beslissen. Een stil paardzetje van de nestor van de club zorgde voor de ommekeer. Het leek gedaan om zijn verdediging te ondersteunen, maar stiekem had Jan naar voren gekeken. Prachtig samenspel van een toren op de h-lijn, een loper op de diagonaal naar g8 en het schaakgevende paard op g6 (de zwarte koning stond op h8) zorgde voor mat.

In groep E snoepte Robbert van Dijkhuizen Ton van Dijk een half punt af en dat deed Gerrit van der Hoff in groep G tegen Bas van den Berg. In zijn slotpartij ging Bas verrassend onderuit tegen Joop Mus en werd Gerrit al even verrassend poulewinnaar. Roel Ridderikhoff kwam in groep H tot één winstpartij, uitgerekend tegen poulefavoriet Aad Laan. Oud-voorzitter Frans Bouwman deed het met drie winstpartijen in groep I prima.

Na negen partijen in de voorronden waren er zes spelers met zeven of meer punten, waardoor de samenstelling van de groep waarin om de snelschaaktitel werd gestreden geen problemen gaf. Opvallend genoeg waren er ook zes man met zes en vijfenhalve punt en zes clubgenoten met vijf punten. De vele vier- en driepunters werden op basis van het SB-systeem ingedeeld.

De finaleronde bestond uit zeskampen. Groep A telde drie oud-kampioenen, van wie er al direct twee tegenover elkaar zaten: Peter Holscher won met zwart van Fred Avis. Tom Balla klopte Ronald Ritsema (goed voor vier snelschaaktitels), Joseph Molenaar was te sterk voor Seréyo Bekkink. Joseph en Tom bleven tegen respectievelijk Peter en Fred ongeslagen en moesten het in de derde ronde regen elkaar opnemen. Zwartspeler Tom won en had met zijn score van honderd procent een punt voorsprong op Ronald en Joseph. In zijn vierde finalepartij moest de koploper genoegen nemen met remise tegen Seréyo en van beide concurrenten won Ronald en remiseerde Joseph. De halve competitie kreeg een verrassende ontknoping. Peter, uitgeschakeld voor de eerste plaats, versloeg Tom. Ronald had een half punt minder dan Tom, maar verloor van Joseph en zo eindigden twee deelnemers met 3½ punt op de eerste plaats. Omdat alleen in groep A bij een gelijk aantal punten een barrage beslist en niet het SB-systeem, kreeg het kampioenschap voor Tom en Joseph nog een staartje.

In finalegroep B hadden Bert Spil en Arend Stapel na twee ronden twee punten. Zij verloren vervolgens van  respectievelijk Ton Wessels en Erwin Brouwer, waardoor halverwege vijf man een half punt van elkaar stonden. Ook Ton (2), Erwin en Bas Dudink (1½) waren kansrijk voor een prijs. Johan Paul Hendriks sloot de rij met drie nederlagen, maar verraste in de vierde ronde Erwin. Ton remiseerde tegen Bas en Bert won de topper tegen Arend. Bert hield zijn half punt voorsprong op Ton vast door in zijn laatste partij Erwin Brouwer te verslaan.

Na twee ronden had finalegroep C twee spelers met twee punten (Lex Griffioen en Ben Zuurveld), twee met één punt (Frans Kragten en Frank Tieken) en twee man puntloos (Frans Bouwman en Kees Wessels). De derde ronde gaf enkele verrassende uitslagen te zien. Lex en Frans Kragten remiseerden, Ben verloor van Frank en Frans Bouwman behaalde zijn eerste finalezege ten koste van Kees. Lex hield zijn voorsprong van een half punt op Frank vast dankzij zijn winstpartijen tegen Ben Zuurveld en daarna Frans Bouwman.

De finalegroep D gaf na twee ronden hetzelfde te zien als C. Twee tweepunters (Bas van den Berg en William de Wit), twee eenpunters (Ton van Dijk en Robbert van Dijkhuizen) en twee nulpunters (Jan Haijer en Gerrit van der Hoff). Bas bleef op remise steken tegen Robbert, waardoor William – winst op Gerrit – alleen aan kop kwam. In de vierde ronde ontdeed Bas zich van concurrent Ton, maar William won opnieuw en zo kreeg deze groep een heuse finalepartij: Bas-William. De zwartspeler zegevierde en werd zo de enige winnaar in een finalegroep met een score van honderd procent.

Sernin van de Krol was de sensatie in finalegroep E. Het begon al meteen met een winstpartij tegen Aad Laan. Na twee partijen had Sernin een punt meer dan de favoriet, Arpad Hamaker, Jan Kuin en Jan Tuinstra, terwijl Willem van der Veen de rij sloot. De spanning kwam in de vierde ronde terug, toen de jonge koploper van concurrent Jan Kuin verloor en beide spelers op drie punten kwamen. Daar had Jan Tuinstra bij kunnen komen, maar de routinier kwam niet verder dan remise tegen de nog puntloze Willem. De twee Jannen deelden in de vijfde ronde het punt, waardoor Sernin (winst tegen Arpad) weer alleen bovenaan stond.

 

Goed voorbeeld doet goed volgen, zo bleek in finalegroep F. Een poule met vijf deelnemers, waarin Rinus van de Krol net als zijn zoon Sernin na twee ronden de maximale score had. Jan Smink volgde na zijn remise tegen Gerard Groot op een half punt. Net als Sernin verloor ook Rinus zijn voorlaatste partij van de avond, tegen Gerard. Jan Schagen klopte Joop Mus. Meteen waren er vier kandidaten voor de eerste plaats: Rinus met 3 (partijen)-2 (punten), Gerard en Jan Schagen met 2-1½ en Jan Schagen met 2-1. Alle favorieten speelden in de vierde ronde tegen elkaar en Rinus, succesvol tegen Jan Smink, werd de grote winnaar. Jan Schagen versloeg Gerard en klom naar de tweede plaats. Ondanks zijn winstpartij tegen Jan Smink in de slotronde bleef Jan Schagen tweede. Op basis van het onderlinge resultaat – in de eerste ronde – legde Rinus beslag op de eerste plaats.

In de finalegroep F leken de beste papieren voor Herman Muller. Hij zette poulefavoriet Co Buysman in de derde ronde pardoes mat midden op het bord en leidde met tweeënhalve punt en nog één partij te gaan. Die kostte Herman echter de eindzege. Frits Bouwman, ook kansrijk voor de eerste plaats, zegevierde en bij het ingaan van de slotronde waren er vier kanshebbers voor de groepswinst. Herman was echter uitgespeeld, Frits en Co hadden een half punt minder en Roel Ridderikhoff stond weer een half punt achter beide achtervolgers. Roel schakelde Frits uit voor de eerste plaats, Co klopte Kees Overboom en werd op de valreep eerste.

 

Eerste voorronde:

Groep A: Ton van Dijk 2½, Frans Kragten 2, Bert Spil 1½, Arie Bruidegom 0.

Groep B: Ronald Ritsema 3, William de Wit 2, Jan Haijer ½, Jan Tuinstra ½.

Groep C: Bas Dudink 2, Frank Tieken 2, Ton Wessels 2, Jan Kuin 0.

Groep D: Bas van den Berg 2, Peter Holscher 2, Gerard Groot 1, Sernin van de Krol 1.

Groep E: Joseph Molenaar 3, Jan Schagen 2, Ben Zuurveld 1, Herman Muller 0.

Groep F: Johan Paul Hendriks 3, Gerrit van der Hoff 2, Jan Smink 1, Frans Bouwman 0.

Groep G: Robbert van Dijkhuizen 3, Fred Avis 2, Arpad Hamaker 1, Roel Ridderikhoff 0.

Groep H: Tom Balla 2½, Lex Griffioen 2½, Kees Overboom 1, Frits Bouwman 0.

Groep I: Erwin Brouwer 3, Arend Stapel 2, Kees Wessels 1, Joop Mus 0.

Groep J: Seréyo Bekkink 3, Aad Laan 2, Willem van der Veen 1, Rinus van de Krol 0.

 

Tweede voorronde:

Groep A: Ronald Ritsema 3, Johan Paul Hendriks 2, Erwin Brouwer 1, Robbert van Dijkhuizen 0.

Groep B: Seréyo Bekkink 3, Tom Balla 1½, Joseph Molenaar 1½, Ton van Dijk 0.

Groep C: Fred Avis 3, Lex Griffioen 2, Bas van den Berg 1, Aad Laan 0.

Groep D: Peter Holscher 3, Arend Stapel 2, Frank Tieken 1, Jan Schagen 0.

Groep E: Frans Kragten 3, William de Wit 2, Ton Wessels 1, Gerrit van der Hoff 0.

Groep F: Bas Dudink 2½, Bert Spil 2, Co Buysman 1½, Willem van der Veen 0.

Groep G: Ben Zuurveld 3, Sernin van de Krol 2, Arpad Hamaker 1, Kees Overboom 0.

Groep H: Kees Wessels 3, Gerard Groot 1, Jan Smink 1, Jan Tuinstra 1.

Groep I: Jan Haijer 3, Herman Muller 2, Arie Bruidegom 1.

Groep J: Frans Bouwman 2, Jan Kuin 2, Joop Mus 2.

Groep K: Rinus van de Krol 3, Roel Ridderikhoff 2, Frits Bouwman 1.

 

Derde voorronde:

Groep A: Fred Avis 2, Seréyo Bekkink 2, Ronald Ritsema 2, Frans Kragten 0.

Groep B: Peter Holscher 3, Bas Dudink 1½, Johan Paul Hendriks 1, Lex Griffioen ½.

Groep C: Joseph Molenaar 3, Erwin Brouwer 2, Kees Wessels 1, William de Wit 0.

Groep D: Bert Spil 2, Arend Stapel 2, Jan Haijer 1, Ben Zuurveld 1.

Groep E: Ton Wessels 3, Ton van Dijk 1½, Robbert van Dijkhuizen 1½, Rinus van de Krol 0.

Groep F: Tom Balla 3, Frank Tieken 2, Sernin van de Krol 1, Co Buysman 0.

Groep G: Gerrit van der Hoff  2½, Bas van den Berg 1½, Joop Mus 1, Jan Schagen 1.

Groep H: Jan Kuin 2, Aad Laan 2, Roel Ridderikhoff 1, Jan Smink 1.

Groep I: Frans Bouwman 3, Arpad Hamaker 2, Gerard Groot 1, Herman Muller 0.

Groep J: Willem van der Veen 3, Jan Tuinstra 2, Frits Bouwman 1, Kees Overboom 0.

 

Finaleronde:

Groep A: 1. Tom Balla en Joseph Molenaar 3½, 3. Ronald Ritsema 3, 4. Peter Holscher 2½, 5. Seréyo Bekkink 2, 6. Fred Avis ½.

Groep B: 1. Bert Spil 4, 2. Ton Wessels 3½, 3. Bas Dudink 3, 4. Arend Stapel 2, 5. Erwin Brouwer 1½, 6. Johan Paul Hendriks 1.

Groep C: 1. Lex Griffioen 4½, 2. Frank Tieken 4, 3. Frans Kragten 3½, 4. Ben Zuurveld 2, 5. Frans Bouwman 1, 6. Kees Wessels 0.

Groep D: 1. William de Wit 5, 2. Bas van den Berg 3½, 3. Ton van Dijk 3, 4. Robbert van Dijkhuizen 2½, 5. Jan Haijer 1, 6. Gerrit van der Hoff 0.

Groep E: 1. Sernin van de Krol 4, 2. Jan Kuin 3½, 3. Jan Tuinstra 3, 4. Aad Laan 2, 5. Willem van der Veen 1½, 6. Arpad Hamaker 1.

Groep F: 1. Rinus van de Krol 3, 2. Jan Schagen 3, 3. Gerard Groot 2½, 4. Jan Smink 1½, 5. Joop Mus 0.

Groep F: 1. Co Buysman 3, 2. Herman Muller 2½, 3. Roel Ridderikhoff 2½, 4. Frits Bouwman 2, 5. Kees Overboom 0.