Regelmatig is er een stevige regenbui te horen. Het hemelwater klettert op het dak van de sportzaal van activiteitencentrum Het Pleijwerk, waar ASV tegen Caïssa-Eenhoorn vecht voor lijfsbehoud. Het is illustratief voor de Arnhemse eersteklasser die zich in zwaar weer bevindt. De strijdlust levert een 5-5 uitslag op, niet voldoende om ook volgend seizoen op hetzelfde niveau te blijven spelen.

De achtste ronde levert in 1B twee beslissingen op. ASV, een jaar geleden kampioen geworden, degradeert. Aan de andere kant van de ranglijst domineert De Stukkenjagers dat ook zijn achtste wedstrijd wint en zich verzekert van de titel. Caïssa-Eenhoorn blijft bovenin meedraaien. Op 20 april staat in De Kreek het slotduel op het programma, tegen de nummer 2 Vianen/DVP. Die ploeg is niet meer in te halen, maar met een goed resultaat kan ons vlaggeschip zich handhaven op de derde plaats.

Het is aangenaam toeven in de sportzaal, waar liefst zeven wedstrijden worden gespeeld en er daardoor een dikke honderd schakers actief zijn. Ondanks dat Caïssa-Eenhoorn op pad gaat naar een niet zo bekende regio (het treffen met ASV is het vierde in 27 seizoenen landelijke competitie) zijn verschillende bekende verenigingen vertegenwoordigd. Naast ASV – Caïssa-Eenhoorn staan de borden klaar voor ASV 2 en Kennemer Combinatie 2. Bij de Haarlemmers doen onder meer Daan in ’t Veld, Gilian Honkoop en Tyro Bekedam mee en ervaren krachten als Lennart Dek en Benjamin Go. Ze verliezen met het kleinst mogelijke verschil en moeten in de slotronde tegen concurrent Veenendaal aan de bak om het tweedeklasserschap te verlengen.

Aan Arnhemse zijde is Zecha een voor schrijver dezes bekende naam. Het gaat om Oscar, in het bezit van enkele nationale jeugdtitels, en zoon van Espen Zecha, oud-speler van VVV. Het 100-jarig bestaan van de Alkmaarse club – in 2006, kort voor de fusie met ASG en 0-0-0 die tot De Waagtoren leidde – werd onder meer gevierd met een zevenrondig rapidtoernooi en in groep B was Espen een van mijn opponenten. Hij leverde toen een dubbele topprestatie. De VVV’er noteerde al zijn rapidpartijen en pakte de eerste plaats met een score van zeven uit zeven.

Verderop in de Arnhemse sportzaal spelen twee teams van WSG, uit Winterswijk. Caïssa-Eenhoorn is dit bondsseizoen ingedeeld in de voor hem ‘vreemde’ eerste klasse B, maar Caïssa-Eenhoorn 2 heeft dat in 2015-2016 gehad in 3B, met onder meer uitwedstrijden naar Groningen (Staunton), Winterswijk (WSG) en Nijverdal (ENO). Voor een derdeklasser legde het Hoornse achttal toen wel heel veel kilometers af.

Aan het eind van deze schaakmiddag mogen de studenten van Tussen de Torens uit Nijmegen een feestje vieren na de ruime overwinning op ASV 6. De ploeg uit Nijmegen houdt zijn punt voorsprong op stadgenoot SMB vast en kroont zich tot kampioen van de vijfde klasse D. SMB wordt tweede. De Nijmeegse vijfdeklasser kon vijftien jaar geleden feestvieren in De Huesmolen, toen het NSI/De Eenhoorn afhield van promotie naar de meesterklasse.

Af en toe lopend tussen de speelzaal en de barruimte van Het Pleijwerk brengt me in een lange gang, waar aan het begin enkele schilderijen hangen. Tijdens de laatste wandeling toch maar even stoppen. ASV – Caïssa-Eenhoorn heeft verschillende kunstwerkjes te zien gegeven en in de sfeer van de gedachte aan de artistieke kwaliteiten van de mens verdienen ze enige aandacht, Hé, ze zijn gesigneerd met Roos. Onze clubsecretaris zal toch geen geheime hobby hebben?

Genoeg bijzaken, we zijn natuurlijk aanwezig voor de wedstrijd van Caïssa-Eenhoorn, die nog voor een zet is gedaan een aardig ‘duelletje’ oplevert tussen Tom Balla en Mark van Ojik. De teamleider heeft twee invallers nodig en doet – om de kampioensaspiraties van het tweede niet te verstoren – een beroep op Mark. Beiden hebben de laatste jaren met succes enkele invalbeurten in het topteam gedraaid en de vraag is: wie is het langst ongeslagen in Caïssa-Eenhoorn 1? We halen de boeken erbij en zien dat Marks laatste verliespartij op 11 mei 2019 was (tegen Joost Michielsen, IM-speler van de Delftsche Schaakclub) en die van Tom op 13 april 2019 (tegen Joris Kokje, FM-speler van het Utrechtse Paul Keres). Omdat het om hetzelfde seizoen gaat, houden wij het op een gelijkspel.

Overigens speelde Caïssa-Eenhoorn weer een maand eerder, op 16 maart 2019, thuis tegen ASV. De 5½-4½ zege betekende dat de thuisploeg in de eerste klasse bleef en de Arnhemmers degradeerden. Zes ASV’ers van toen spelen ditmaal weer mee: Peter Boel, Dirk Hoogland, Wouter van Rijn, Jaap Vogel, Eelco de Vries en Otto Wilgenhof. Aan Hoornse zijde gaan Misha Dorokhin, Martijn Monteban en Daan Zult op herhaling.

Na regen komt zonneschijn en dat is deze zaterdagmiddag letterlijk en figuurlijk het geval. Als een plensbui is overgewaaid, tekent Bas de Boer voor een 0-1 voorsprong, nadat hij zijn laatste drie bondspartijen had verloren. Tegen Otto Wilgenhof staat hij een lichtestukkenruil op f6 toe, waardoor hij verder kan gaan met het loperpaar en wit met loper plus paard. De stelling heeft al een enigszins open karakter, als de ASV’er na 10. … b5 voor een keuze wordt gesteld. Hij offert een paard voor twee pionnen. In een interessante fase blijkt dat zwart alles prima berekent en kan zo het actieve spel van zijn opponent passend beantwoorden. Beiden komen in een toreneindspel met een paard extra voor Bas die met een sterke rol voor zijn koning de partij succesvol afrondt.

Is er voor Bas sprake van een thuisvoordeel? Ten tijde van Caïssa-Eenhoorns eerste uitwedstrijd, op 16 september tegen het Nijmeegse UVS, woonde hij in Nijmegen en won. En in de laatste uitwedstrijd van het seizoen, tegen het topteam van de Arnhemse Schaakvereniging, is hij na een verhuizing een Arnhemmer in Hoornse dienst.

Robin Duson is een allround speelster. In de afgelopen zeven ronden nam ze plaats aan zeven verschillende borden  (1, 2, 3, 4, 5, 7 en 10) en scoorde met vijftig procent goed. Haar tweede partij aan het vijfde bord levert echter geen succes op. Tegen de even sterke Eelco de Vries – die welgeteld één ratingpunt meer heeft; in de eerdere duels tegen ons vlaggeschip pakte hij anderhalf bordpunt tegen Mark van Ojik, Martijn Monteban en Henk-Jan Visser – bouwt ze een solide stelling op. Na een pionruil op e5 wordt het een tikkeltje minder. Zwart gaat via de open d-lijn snel op jacht naar kwetsbare pionnen op b4 (indirect ook c5) en e4 en Robin probeert met actief spel controle over de strijd te bewaren. Dat lukt niet. Ze verliest de centrumpion en krijgt na dameruil geen kans om terug in de partij te komen. In een toreneindspel met elk een licht stuk gaat de Arnhemse vrije a-pion lopen en als die de tweede rij haalt, staakt de Caïssa-Eenhoorn-speelster haar verzet.

Na een periode met een dip weet Mason Brouwer weer wat scoren is. Het gaat weliswaar om halve doelpunten, maar iedere serie heeft een begin en met drie remises op rij is die gemaakt. Tegen Dirk Hoogland komt hij niet in zijn gewenste opening, maar kan toch tevreden het middenspel binnenstappen. De Hoornse zwartspeler kijkt naar een mooie pionnenstructuur met veld d4 als punt van de aanval en zet zijn opponent onder druk. Met snelle en rustige zetten (20. a3, 21. e3, ook 22. h3) tempert wit de aanvalslust van Mason en het wordt lastig om op een vol bord een goed plan te bedenken. Dirk lijkt na het te ambitieuze 23. … b5 een pion te winnen, de praktijk wijst anders uit. De stelling van zwart zit dermate goed in elkaar dat na een massale afruil het extraatje niet te handhaven is. Het eindspel met wederzijds de dame en het loperpaar kan door beiden niet worden gewonnen.

Wouter van Rijn begint zijn derde bondspartij tegen een speler van Caïssa-Eenhoorn met een score van honderd procent. In 2015 had hij Jerrel Thakoerdien verslagen, in 2019 Misha Dorokhin. Jazeker! Maar nu zit hij tegenover Mark van Ojik die al snel probeert zwart uit de tent te lokken door de enige verdediger van zijn e4-pion te verplaatsen. Na de ontwikkelingsfase verliest de ASV’er enige tempi door het noodzakelijke 15. … Kh7 (kort ervoor was … Kh8 gespeeld) en kan wit zijn positie versterken. Een geweldig springend damepaard geeft daar uiting aan en levert kwaliteitswinst op a8 op. Na dameruil heeft Mark de beide torens en een paard en Wouter de paarden en een toren. Hij krijgt geen enkele kans om nog iets van spanning in de partij te brengen en na 41 zetten is een hernieuwde Hoornse voorsprong een feit.

Voor William Shakhverdian is Misha Dorokhin niet de eerste Caïssa-Eenhoorn-speler als opponent. Tijdens zijn deelnames aan het Oscar Romero Open Hoorns van 2020 en 2021 stuitte het talent uit Harderwijk op Robin Duson, Peter Doggers en tweemaal Sjoerd Kelder en hield daar één punt aan over. In dat laatste jaar hield hij overigens wel Eline Roebers op remise en dat resultaat boekt hij ook tegen Misha.

De nu 19-jarige witspeler, die zeven seizoenen geleden seniorenkampioen van het Veluws Schaakgenootschap werd, doet in de eerste helft van de partij niet onder voor de FIDE-meester van Caïssa-Eenhoorn. Misha ruilt een sterke loper om zijn opponent met een isolani op d4 op te zadelen en die wordt ook een prooi voor zwart. Het kost hem een dubbelpion op de a-lijn. Als er veel is geruild, wordt in een toreneindspel het materiële evenwicht hersteld en probeert de zwartspeler met een aanvallende rol voor zijn koning William in de problemen te brengen. Wit geeft echter geen krimp en enkele zetten later volgt de handdruk voor remise.

Bij de stand van 2-3 is de nederlaag voor Daan Zult een tegenvaller. Tegen Bram Klapwijk is er lange tijd niets aan de hand. Beiden zorgen voor druk op het centrum, waar wits paard op d4 en de pion op e4 iets kwetsbaarder lijken dan het Arnhemse materiaal. De slagenwisseling daarna pakt voor de Caïssa-Eenhoorn-speler niet verkeerd uit. Zijn damepaard springt naar d6 en 24. Dc4 is een aantrekkelijke zet om de pressie te verschuiven naar de koningsstelling. Het gespeelde 24. Pc4 zorgt voor een kentering. Zwart heeft een paar passieve stukken op de damevleugel en na … Lf5 komen die tot leven. Er volgt weer een flinke afruil, waaraan Bram een extra pion overhoudt. In lichte tijdnood verdedigt wit zijn op h3 aangevallen pion niet en raakt het zicht op remise vertroebeld. Een uiterste poging voor een mat in één mislukt, omdat de ASV’er aan zet is en een mat in vijf kan uitvoeren.

Twee seizoenen geleden bleef Joseph Molenaar als supersub in drie partijen ongeslagen (en ook in twee voor het tweede), ditmaal is er voor hem geen succes weggelegd. Tegen Vadim van Kuijk kan hij in het middenspel met een loper zwarts b5-pion winnen ten koste van een centrumpion, maar de Caïssa-Eenhoorn-routinier houdt die liever op het bord. Wit raakt de bewuste loper kwijt via een ruil met een paard. Er ontstaat veel ruimte en de ASV’er gebruikt die om een pion – komend vanaf e5 – op d4 te plaatsen. Met een slimme dameruil kruist de vrijpion naar c3 en wordt daar een vervelend obstakel voor Joseph. Zijn toren op a1 en loper op c1 zijn niet ontwikkeld en kunnen na 24. … Td1+ geen kant op. Vadims pion is doorgeschoven naar c2 en met name zijn loper op a6 is goud waard. De enige actieve stukken van wit (de koning en een paard) worden zo ingesnoerd en een zevental zetten later beseft hij dat er geen eer meer te behalen is. ASV neemt voor het eerst een voorsprong die in de strijd om handhaving zo belangrijk is.

De thuisploeg heeft daar een kwartier plezierig van. Aan het eerste bord wordt de partij Martijn Monteban – Saša Albers een waar spektakelstuk. De kopman van de Arnhemmers is niet onbekend met onze vereniging en ook niet met zijn opponent. Hij heeft in 2020 en 2021 meegedaan aan het Oscar Romero Open Hoorns en stuitte in beide evenementen op onder meer de Caïssa-Eenhoorn-spelers Peter van den Brink (remise), Ardjan Langedijk (die won) en… Martijn Monteban. In die partij, van tweeënhalf jaar geleden, had Saša een rating van 2101. Zijn recente maartrating is 2311.

Het werd in de Oscar Romeroschool remise, de strijd in de Arnhemse sportzaal krijgt wel een winnaar. Zwart geeft zijn c-pion en de kampioen van de Noordhollandse Schaakbond wil zijn voorsprong verdedigen. Beiden hebben nog niet gerokeerd, als de witspeler op de koningsvleugel ten aanval trekt en zich niet bekommert om het teruggeven van de pion. Het vervolg is sensationeel. Saša komt twee pionnen voor te staan, maar zijn opponent valt met zijn e6-pion een paard aan. Er zitten veel dreigingen in de stelling en er gebeurt van alles. Als de kruitdampen zijn opgetrokken, is het Arnhemse voordeel verdampt.

De twee blijven op de aanval spelen. Martijn heeft een stuk meer, de betere stelling is toch weer voor de ASV-kopman. In een eindspel voor dame en toren plus een wit paard tegenover vijf pionnen  - en natuurlijk niet zo veel tijd – werken de zware stukken van Martijn beter samen. Hij kan ze handig plaatsen op de open e-lijn, maar slaat toe door een geweldige paardzet: 41. Pe7. Een dameschaak op d5 wordt verhinderd en mat met Dg8 dreigt. Drie zetten later verlengt de FIDE-meester van Caïssa-Eenhoorn een mooie serie en brengt die op 5½ punt uit de laatste zes partijen.

Gilbert Vrancken vecht ondertussen ook voor het volle punt, al moet hij genoegen nemen met de helft. De eerste schermutselingen zorgen ervoor dat de centrumpionnen van het bord verdwijnen en Peter Boel, met wit, wat meer gedrongen staat. Tweemaal worden lichte stukken geruild, waarna Gilbert met prachtig samenspel van zijn overige stukken de ASV’er onder druk zet. Het lukt hem echter niet die pressie vast te houden. Met het zware materiaal en de lichtveldige loper blijft de schakende schrijver/schrijvende schaker Peter Boel (hij is oud-Nederlands schaakjournalistenkampioen en mede-auteur van Manuel Bosbooms boek ‘Chess buccaneer’) overeind.

Na een ruil van de laatste lichte stukken en twee torens krijgt zwart, aangekomen in een dame-met-toren-eindspel toch weer de overhand. Gilbert heeft een pion veroverd en de verbonden pionnen op f5 en g5 lijken klaar voor een opmars. Zo ver komt het niet. Te laat schakelt zwart zijn koning als verdediger in en de witspeler kan de g-pion elimineren. Peter probeert zijn vrijpion op de h-lijn in te zetten voor een beslissend slotakkoord, maar ook dit doel wordt niet gehaald: de Caïssa-Eenhoorn-speler kan schaak geven. Zijn opponent moet de monarch bij veld h3 houden om te verhinderen dat daar de zwarte toren naar toe gaat. En die schaakjes hebben dan een eeuwigheidswaarde.

Voor Abel Romkes lijkt deze bondscompetitie op een toernooi met de toppers van toen. Hij treft voor de derde maal een speler die in de jaren zeventig, tachtig en negentig in de nationale topklasse actief was. Na Christofoor Baljon (goed voor zo’n honderdveertig partijen bij Groningen en Philidor 1847) en Maarten Etmans (een kleine honderd voor Utrecht en Philidor uit Leiden) zit hij nu tegenover Jaap Vogel. De FIDE-meester heeft bij Watergraafsmeer (Amsterdam), Philidor 1847 (Leeuwarden), De Variant (Breda), Groningen en ESGOO (Enschede) een grote staat van dienst opgebouwd, resulterend in ruim honderdzeventig partijen in de hoofd- en later meesterklasse.

Caïssa-Eenhoorns clubkampioen stuit daarom weer op een schat aan ervaring. Met zwart geeft hij zijn c5-pion om een pionnenmeerderheid in het centrum te krijgen. Als de achterstand op de vijftiende zet wordt weggewerkt, komt er een half open c-lijn bij. De geroutineerde ASV-speler heeft lang gerokeerd en moet, tijdens een flinke afruil, beetje bij beetje terrein prijsgeven. Met alle torens op het bord en een Hoornse loper contra een Arnhems paard beschikt Abel over een betere pionnenstructuur.

Wit besluit tot een pionnenoffensief op de damevleugel, eventueel te ondersteunen door iets actievere zware stukken. De Caïssa-Eenhoorn staat heel lang in de plus, maar komt niet veel verder. Het lichte materiaal verdwijnt en na langdurig gemanoeuvreer lijken er toch weer kansen te ontstaan, als zwart een vrijpion op e3 krijgt en ASV’s FIDE-meester met een toren in de Hoornse stelling opduikt. Na een ruil op e8 kan wit de vrijpion oppeuzelen. Abel beantwoordt 61. Txe2 met … Txh4, waar …. Tb4 wellicht de mogelijkheid op meer dan remise vergroot. Jaap gaat op jacht naar de Hoornse g-pion om zo op twee flanken een vrijpion te creëren. Als die op b6 onschadelijk wordt gemaakt, kan die op g5 worden tegengehouden. Uiteindelijk mag het laatste materiaal de doos in en blijven de koningen over.

Zo komt de eindstand op 5-5 en handhaaft Caïssa-Eenhoorn zich op het erepodium van de eerste klasse B. Het zal nog wel een klus worden om die positie te behouden, maar ongeacht de uitslag van 20 april is er volop reden om te spreken van een geslaagd bondsseizoen. Vijftien clubgenoten – het basistiental en vijf invallers – hebben het gewoon goed gedaan.