De tweede ronde van Caïssa-Eenhoorns clubcompetitie valt gelijk met de dag van de schaakrevolutie. Denk niet meteen dat onze vereniging in opstand komt tegen het schaakbeleid van het extraparlementair kabinet Schoof, maar we schuiven de zetten even weg voor het boek van clubgenoot Peter Doggers, ‘De schaakrevolutie’.

Secretaris Ger Roos maakt melding van het feit dat het ‘sinds vandaag in de verkoop ligt bij de betere boekhandel’. Oud-voorzitter Fred Avis heeft heel snel gehandeld, want als hij aan zijn partij tegen Bas van den Berg begint, ligt het boek naast het bord. Schrijver dezes is het huis niet uit gegaan en bestelt het op de zeventiende september online. Amper twaalf uur na zijn partij tegen Sander Koning wordt het boek bij de voordeur bezorgd.

De eerste recensies zijn lovend. ‘De schaakrevolutie’ verschijnt in acht talen – Duits, Engels, Frans, Italiaans, Nederlands, Portugees, Russisch en Zweeds – en wordt overal als bijzonder beschouwd. Op de website ‘www.schaken.nl’ staat bijvoorbeeld: ,,Het is een fantastisch boek geworden. In 2004 scoorde hij zijn eerste IM-norm achter het bord. Tien jaar later, 2014, behaalde hij zijn tweede IM-norm. We zijn weer tien jaar verder en nu is het geen meesternorm achter het bord, maar is door Doggers wel een meesterwerk van 432 pagina’s afgeleverd. Op z’n minst net zo knap als een IM-norm, of noem het gerust een GM-norm.’’

Peter is niet de enige clubgenoot die over de schaaksport heeft geschreven; en nog steeds schrijft. We hebben natuurlijk Caïssa-Eenhoorns jubileumboek ‘Tot In- en Uitspanning’ en uit de pen van Dirk Beemster kwam ‘Vuurtoren, een schaakrelaas’, waarin de historie van de Hoornse donderdagmiddagschaakvereniging De Vuurtoren duidelijk aanwezig is. Het eerste exemplaar werd overigens op zaterdag 1 april 2017 in De Kreek, na afloop van de gewonnen bondswedstrijden tegen Qonnected/Hardenberg en Paul Keres 2, aan Peter Doggers uitgereikt.

Roel Ridderikhoff schreef een schaaknovelle: ‘Przewalski’. Jan Haijer vertelt in ‘Krijger op 64 velden’ over zijn schakersleven. Dat boek kwam er op initiatief van Johan de Lange, in het najaar van 1980 de drijvende kracht achter het lanceren van het clubblad ‘Caïssa Schaaknieuws’ en een aantal jaren de redacteur. Johan zelf bracht ‘Ik heb nog nooit zó gewonnen gestaan…’ op de markt. De belevenissen van een clubschaker kreeg als ondertitel ‘Wanhoop en verrukking rond het schaakbord’ en die is zeker van toepassing op menig clubavond van Caïssa-Eenhoorn.

Piet Velzeboer en mogelijk Caïssa-secretaris Cornelis Kooij (diamantzetter van beroep) hadden zo’n honderd jaar geleden een schaakrubriek in respectievelijk de Nieuwe Hoornsche Courant en Onze Courant en anno 2024 neemt Dimitri Reinderman de honneurs waar in het Noordhollands Dagblad. De Amsterdamse grootmeester is bovendien heel actief geweest in het bondsblad en is dat nog steeds voor ‘Schaaksite’. En Arne Moll behoorde tot de medewerkersstaf van het befaamde ‘Schaakbulletin’ en zijn opvolger ‘New in Chess’. En ook van het schaaktijdschrift ‘Matten’.

Van drie oud-spelers weet ik dat ze op een heel andere manier hebben geschreven. Hoofdonderwijzer Willie Schraa, woonachtig in Hauwert en de eerste leerkracht in Nederland die poëzieles gaf, bundelde gedichten van kinderen in een boek en schreef over binnen- en buitenspelletjes voor jong en oud. Hij was in de periode 1959-1976 lid van Caïssa. Als auteur van een roman (‘Kinderen uit de rietlanden’) kreeg hij in 2005 een opvolgster: Leni Poeze. Haar roman had als titel ‘Het huis’. Leni is zo’n dertig seizoenen Caïssa-speelster geweest, de eerste drie als clubgenote van Willie Schraa.

En tenslotte hebben we ‘Amazing journey’, van Co Pater. Zijn boek over persoonlijke gedachten en ervaringen ‘is een reis via de uitzonderlijke krochten van de innerlijke mens, door de spelonken van de geest, de uithoeken van de emotionele gemoedstoestanden’, zo is in het voorwoord te lezen. Co heeft in drie periodes tussen 1987 en 2008 bij Caïssa geschaakt. Als hij en ik deel uitmaakten van hetzelfde bondsteam en we zaten naast elkaar, dan stelden we ons aan de opponenten voor als CO2.

Op de clubavonden wordt eveneens geschreven, maar dan uiteraard vooral zetten. We nemen een aantal partijen uit de tweede ronde door. Voorzitter Robbert van Dijkhuizen heeft Kai Spaans welkom geheten alsmede Ardjan Langedijk en Daan Zult, maar zij zijn ‘geen nieuwe gezichten’. Kai maakt zijn debuut bij Caïssa-Eenhoorn tegen Jamal Zyat. Met een geschatte rating van 1300 begint hij veelbelovend. De witspeler mist echter nog ervaring, zoals blijkt na 12. … Da5. Met 13. Pxc4 kan hij de dame aanvallen en tegelijkertijd een pion winnen, want na … dxc4 is de verdediger van een paard op e4 verdwenen. Later in de partij blijkt dat zijn stukken niet goed samenwerken en met een actieve dame verovert Jamal in een kort tijdsbestek drie pionnen. Voldoende voor de winst.

Nizar Alayoubi heeft het Midzomertoernooi in Bovenkarspel gebruikt om zich op de clubcompetitie voor te bereiden. Hij heeft zijn manier van spelen enigszins veranderd en tegen Boris de Best kiest hij voor het Morra-gambiet. Wordt Nizar de opvolger van Arnold van der Wolff? Wit geeft twee pionnen voor ontwikkelingsvoorsprong, maar het effect wordt via ruil afgezwakt. Wat later kan Nizar wel toewerken naar een gelijkwaardige stelling; met het kwaliteitsoffer 30. Txh6+. Hij speelt de toren echter naar h5 en staat een paardloperruil op e5 toe. Vanaf dat moment speelt Boris een gewonnen wedstrijd. In een eindspel met alle torens en lopers van gelijke kleur beschikt zwart over een geweldig pionnenblok op de d-, e- en f-lijn. Onder grote druk verspeelt zijn opponent het lichte stuk en staakt zijn verzet.

Er worden de nodige verrassingen genoteerd, maar niet bij de partij Ger Roos – Daan Haver. Tot de vijftiende zet is er niets aan de hand. Ger beantwoordt 14. … Tc8 met 15. Tc1, waar de korte rokade de beste voortzetting is. Hij moet de helft van een goed loperpaar inleveren (tegen een paard) en wint een pion, maar erger voor wit is 17. … Lc4. Ger kan niet rokeren en zijn koning staat op de open e-lijn erg onveilig. Daan schakelt alle stukken in om van die zwakke positie te profiteren. De eerste winst is de kwaliteit en na de slotzet zal ook een Hoorns paard verloren gaan.

 

Soms denk je tevreden over een partij te zijn en als de zetten in de computer zijn geplaatst, blijkt het allemaal tegen te vallen. Het kan ook andersom. Schrijver dezes heeft het tegen Sander Koning niet gemakkelijk en vermoedt dat er veel betere zetten zijn. Fritz16 biedt troost. Tot de 25^e zet is sprake van een gelijkwaardige stelling. Sanders 6. … f5 brengt de 86 miljard hersencellen in beweging. Ze adviseren om niet te rokeren en dat gebeurt daarom niet. De witte koning wandelt naar b2 en met 25. Pa5 wordt het initiatief op gang gebracht. Ik mis wel een mooie combinatie ingeleid door Pb7, maar die zet volgt even later alsnog. Met pionwinst en vanaf 34. c5 een winnend eindspel.

 

Jelle de Jong zette na de coronaperiode zijn progressie voort in de clubcompetitie: 24^e in 2019, dertiende in 2022, negende in 2023. Vorig seizoen werd de reeks afgebroken (dertigste), zijn remise tegen Ardjan Langedijk is een mooie start om de vooruitgang te hervatten. Er komt een koningsgambiet op het bord, waarin zwart zich thuisvoelt. Hij heeft lang gerokeerd, maar in de attractieve partij is de damevleugel een kale flank geworden en Jelle laat de monarch naar f8 wandelen. In een eindspel met toren, paard en lopers van gelijke kleur krijgt Ardjan vrijpionnen op a4 en b4 en na paardruil geeft Jelle de loper om dat gevaar in te dammen. Hij heeft drie verbonden pionnen op de andere vleugel om het de zaterdagse tweedeteamspeler lastig te maken. Dat lukt. De torens worden geruild en met een sterke positie van de koning voor en tussen die pionnen kan wit niets bereiken.

In de afgelopen kwart eeuw zaten Bas van den Berg en Fred Avis dertien keer tegenover elkaar. Liefst acht partijen kregen een 0-1 uitslag en dat is in deze tweede ronde wederom het geval. Bas heeft wit en de onderlinge tussenstand is nu 7-7. Fred trekt het initiatief naar zich toe en heeft na twintig zetten alle zware stukken op de centrale lijnen staan. Als het lichte materiaal zich ook daarop richt, wordt de druk op de witte verdediging vergroot. De oud-voorzitter geeft de kwaliteit om vrijpionnen op d4 en e4 te krijgen en dan beseft zijn opponent dat het heel lastig wordt om de aanval te stuiten.

 

Alex Swart ontpopt zich steeds meer tot een outsider van formaat. Om half twaalf zijn er nog vijf partijen aan de gang: David Verweij – Bert Spil, Sernin van de Krol – Daan Zult, Roy Kerkhoven – Robin Duson, Nick Manshanden – Sjoerd Kelder en Lex Griffioen – Alex Swart. De vorig clubcompetitie beëindigde Alex met een score van 4½ uit vijf; in de laatste ronde hield Gerard Groot hem af van een perfecte eindsprint. Hij viel in de prijzen bij het NHSB-rapidkampioenschap en de dagvierkampen van het Tata Steel-toernooi en viel op in de zaterdagse en doordeweekse bondswedstrijden. Lex komt in de problemen, als zwart zijn c-pion doorschuift naar de vierde rij. Door verlies van de a-pion moet hij oppassen voor een doorbraak op die flank. De witte b2-pion is kwetsbaar en Lex besluit om tegengas te geven op de koningsvleugel. De f-lijn valt open, maar de verdediging van zwart steekt goed in elkaar. Alex heeft dan al veel materiaal gemobiliseerd voor een aanval op de b-pion en hij kijkt met een schuin oog naar andere zwakke punten in de defensie van Lex (pion op d4, ongemakkelijke positie van de dame). De pion valt, de c-pion promoveert en in de eindstelling staat wit een dame achter.

Spectaculair is de strijd van Sernin van de Krol en Daan Zult die zijn debuut maakt op dinsdagavond. Daan behoort tot de sterkste spelers uit de lange historie van onze vereniging en maakt al vele jaren deel uit van het eerste KNSB-bondsteam. Hij heeft het niet eenvoudig tegen de clubcompetitieleider. Sernin wint de kwaliteit en zijn opponent is verre van tevreden over zijn stelling. Toch lukt het zwart om voor een kentering te zorgen, mede door de tijdnood van Sernin. Op het juiste moment pakt hij de kwaliteit terug en met een pion op a3 (wit heeft de opstelling a2-b3-c2) hangt de dreiging van mat op de eerste rij in de lucht. En die slotzet komt er uiteindelijk, waarna de analyse aan de bar veel belangstelling trekt.