Halverwege het boek ‘The battle of minds that shook the chess world’ staat Frans Vlugt centraal op een foto. Hij houdt in de gaten of alles tijdens de partij Miroslav Filip – Viktor Kortchnoi goed verloopt. De schaker uit Edam heeft een rol in het meest memorabele kandidatentoernooi uit de internationale schaakgeschiedenis. Dinsdag is hij na een kortstondig verblijf in het ziekenhuis in Hoorn overleden.

Frans Vlugt (links) tijdens zijn laatste partij tegen Caïssa-Eenhoorn, op 7 oktober 2023.

De in 1941 geboren Frans was als marinier in 1962 gelegerd op Curaçao. De schaakfederatie van de Nederlandse Antillen, de organisator, had veel vrijwilligers nodig. Iedere partij werd bemand door een zogeheten bordassistent die elke zet opschreef. Een andere vrijwilliger haalde die op, waardoor de zet kon worden gespeeld op een demonstratiebord in de toernooihal. Bovendien moest die zet ook worden doorgegeven aan een telefonist die in contact stond met de persruimte, zodat de verslaggevers op de hoogte waren van de actuele situatie in de partij. Het zal duidelijk zijn dat Frans Vlugt en de overige bordassistenten goede schakers moesten zijn en nauwkeurig moesten werken.

De foto in het boek 'The battle of minds that shook the chess world'.

Als talent van de Edamse schaakclub De Pion had Frans vijf jaar eerder al de aandacht getrokken op het kampioenschap van Waterland, georganiseerd door zijn vereniging. In de laatste van de acht ronden van de titelstrijd in 1957 was zijn partij tegen Purmerend-routinier Pieter Pronk beslissend voor de ontknoping. Frans, met zijn 15 jaar de jongste deelnemer, had een half punt minder dan zijn bijna 68-jarige opponent, de oudste deelnemer. Ditmaal zegevierde de ervaring en eindigde de jonge Edammer op de vierde plaats.

Dat talent kwam er zeker uit. In de jaren zeventig speelde Frans voor schaakclub Purmerend. In de hoogste klasse van de Noordhollandse Schaakbond stonden regelmatig wedstrijden tegen Caïssa op het programma. Als debutant in de promotieklasse verloor het Hoornse tiental in december 1974 met 2½-7½ van de Purmerenders. Voor de enige partijzege van de gastploeg zorgde Karel Pieters; tegen… Frans Vlugt. Een kleine vier jaar later nam hij een halve revanche en in die periode pakte de Edammer anderhalf uit twee tegen een andere Caïssa-crack: Joop Bührs.

Schaakclub Volendam werd in 1980 opgericht. Daar zou Frans zich kronen tot beste schaker aller tijden van de vereniging. In de jaren erna nam hij regelmatig plaats tegenover een speler van Caïssa en ook van De Eenhoorn. Met succes. Wilko van der Gracht, Gerard Groot, Sjoerd Kelder, Jan Schagen, Jasper Seelemeijer en Bert Spil, ze beten allemaal in het stof. Alleen Fred Avis bleek een te lastige opponent voor hem. Een ruim jaar geleden was in De Kreek Alex Swart de laatste die Frans Vlugt feliciteerde met zijn partijzege.

Als veteraan was de Edammer een van de toppers van de Noordhollandse Schaakbond. Hij veroverde drie titels. In 2004 (het eerste veteranenkampioenschap dat in Hoorn werd gehouden), in de herfst van 2010 en in de lente van 2015. In totaal nam de sympathieke vijfvoudig clubkampioen van Volendam tien keer plaats op het denkbeeldige erepodium.

Frans Vlugt zal niet meer aanwezig zijn in de top van de uitslagen. Maar zijn bijdrage aan ‘het geheugengevecht dat de schaakwereld schokte’, waar hij tussen acht wereldtoppers vertoefde, zorgt voor een blijvende herinnering.