‘Excelsior’ betekent ‘steeds hoger’. De Heemskerkse schaakvereniging Excelsior ontvangt op de laatste dag van maart alle ploegen van de eerste klasse A. Voor Caïssa-Eenhoorn 3 wordt de slotronde van de competitie een climax. Het verslaat koploper Bergen met 4½-3½ en staat aan het einde van de rit zelf bovenaan.

Eind september opent het derde bondsteam de wedstrijdenreeks met een minimale zege op HWP 3, in Haarlem. Caïssa-Eenhoorn 3 is dan de slechtste winnaar; er zijn twee 5-3 uitslagen en eenmaal 5½-2½. In de tweede ronde verliest het in eigen huis van Excelsior en bezet de ploeg een plaats in de onderste regionen.

Maar vanaf dat moment klimt CE 3 steeds hoger. De combinatieploeg van Magnus en Anna Paulowna krijgt met 4½-3½ klop, Schaakgroep Koedijk moet er met dezelfde cijfers aan geloven. Er is een stunt in Castricum, waar de gelijknamige ploeg de ranglijst aanvoert en van Caïssa-Eenhoorn 3 verliest. Nee, niet met 3½-4½ maar met 3-5. En vervolgens schiet het Hoornse achttal uit zijn slof in de thuiswedstrijd tegen De Waagtoren 4, met twee oud-Caïssa-spelers in de gelederen. Het wordt liefst 6-2.

Steeds hoger gaat het. Vijfde, vierde, derde en bij de aanvang van de slotronde heeft CE 3 de tweede plaats ingenomen. Maar het kan nog hoger. Tegenstander Bergen heeft eveneens tien punten en enkele bordpunten meer. Daardoor telt bij Excelsior, dat deze avond een uitstekende gastheer is, alleen winst.

Het wordt in het fraaie cultureel centrum De Jansheeren een memorabele avond. Dat begint al voor de eerste zet, want een Hoornse supportersschare is meegereisd. Arend Stapel, Robbert van Dijkhuizen, Peter Holscher en Co Buysman willen geen seconde missen van de topper tegen Bergen. Zo gaat Caïssa-Eenhoorn 3 met een voorsprong van start, want de tegenstander heeft rond de klok van acht slechts één supporter: Erik Jostmeijer. Maar ook in dat opzicht wordt het spannend, want even later is Harry Peters aanwezig en weer wat later Jan van Haasteren. Jan is de man van de schitterende cartoons in Bergens jubileumboek ‘Een halve eeuw bedenktijd’. Zo veel hebben de spelers niet nodig, al doen onze voorzitter Fred Avis en zijn opponent Albert Dekker wel hun best. Als 62 schakers lang en breed klaar zijn met hun partijen, puzzelen Fred en Albert nog met het eindspel. Wat blijkt: een van de 32 klokken is niet goed ingesteld en dat is uitgerekend hun klok. Na 36 zetten hebben ze een half uur gekregen in plaats van een kwartier.

Alle zalen in De Jansheeren hebben een naam en die van de schakers heet Rabobank. Dat geeft weinig vertrouwen in een goede afloop. Het openingswoordje van NHSB-arbiter Aart Strik versterkt dat gevoel. Er is een tijd geweest dat voor aanvang van zaterdagse bondswedstrijden Caïssa door de scheidsrechter van dienst De Eenhoorn 3 werd genoemd. Nu is het andersom. Aart verwacht dat Caïssa er alles aan zal doen om te winnen. In de afgelopen twintig seizoenen hebben Caïssa en Bergen tien keer tegen elkaar gespeeld en valt de onderlinge score in Bergens voordeel uit: viermaal winst, drie gelijkspelen, drie nederlagen.

Aart is zelf ook actief, aan het zesde bord bij Magnus Anna Paulowna Combinatie. Hij treft het niet met Gerrit Lemmen als tegenstander. Gerrit heeft een pion verknald. Nico Mak, oud-voorzitter van zijn club De Waagtoren, pept hem op. ,,Je denkt erom, hoor! Als je verliest, mag je lopend naar huis.’’ Dat hoeft de routinier van het vierde achttal niet. Hij staat bekend om zijn vechtlust en zal de partij uiteindeilijk winnen.

Ondertussen zit Peter Holscher op zijn gemak de diverse openingen te bekijken. Even eerder heeft hij penningmeester Arend Stapel geholpen bij het serveren van de koffie. Caïssa-Eenhoorn 3 speelt officieel thuis, waardoor de gastploeg een consumptie krijgt aangeboden. Maar onze eigen mannen hebben natuurlijk ook trek in een bakkie en dat regelt Arend.

Het lijkt erop dat Peter een glas oud bruin in zijn hand heeft. Dat is een favoriet drankje van wielrenners en onze clubkampioen van 2008, 2009 en 2011 mag graag de racefiets pakken. Maar hij neemt een slok ijsthee en dat is wel een goede zet. Wij als supporters moeten ontspanning uitstralen.

Dat doet Erik Jostmeijer eveneens. Als Jan Poland – speler van De Waagtoren 4 – langs loopt met consumpties voor zichzelf en zijn opponent, vraagt Erik lachend: ,,En Jan, hoe vind je nou zo’n gezamenlijke slotronde?’’ Hij weet dat de Alkmaarder er een fervent tegenstander van is. Jan laat zich niet uit de tent lokken en loopt met een glimlach naar zijn bord.

Soms moeten schakers een accommodatie delen met biljarters, maar Erik is blij dat dat niet in De Jansheeren het geval is. ,,Een beetje geroezemoes en zelfs muziek vind ik niet erg. Maar dat geluid van die klotsende ballen, nee, dat is niks.’’ In een belendende zaal zijn overigens b-sporters actief. Geen biljarters, wel zo’n tachtig bridgers.

En zo verstrijkt het eerste uur. Niemand van de 64 schakers lijkt als eerste te willen verliezen. Pas om half tien kan de eerste uitslag worden ingevuld: Machiel Nouris-Jan van Dam ½-½. Beiden zitten aan het zevende bord bij respectievelijk Excelsior en Schaakgroep Koedijk.

In de topper Caïssa-Eenhoorn 3-Bergen tekent Ton van Dijk voor de eerste uitslag. Na anderhalf uur krijgt hij een remise-aanbod van Jacob de Boer en denkt daar lang over na. Er valt nog niet veel over de overige stellingen te zeggen, al ziet het er vanuit Hoorns perspectief niet slecht uit. Voor Ton zelf lijkt remise het hoogst haalbare en na ruim twintig minuten – als Bas Dudink prima staat en er muziek zit in de partijen van Fred Avis en Erik van Tooren – accepteert hij het aanbod.

Terwijl in de ruimte, achter een scheidingswand, met tien partijen uit de clubcompetitie van Excelsior de stilte regeert, komt er enige beweging in de speelzaal met de vier bondswedstrijden. Verschillende partijen zijn afgelopen en de spelers veranderen hun rol in die van toeschouwers. Het Hoornse supporterslegioen krijgt speciale aandacht van hoofdarbiter Tom Bleijendaal die erop toeziet dat in het kampioensduel tegen Bergen alles volgens de regels gaat.

Een dag voor de slotronde ben ik bij Gilles Provoost geweest om oude clubbladen van HSV De Eenhoorn op te halen. Die mag ik van onze eminente jeugdtrainer en erelid lenen om de historie van Caïssa-Eenhoorn verder compleet te maken. Het oog valt op een uitslag van precies een kwart eeuw geleden. In de vierde klasse B speelt GZ/De Eenhoorn 3 zijn laatste competitiewedstrijd van het seizoen tegen Revanche. Uitslag 4-4. Een leuker detail is het debuut van Bas Dudink, die overigens zijn partij verliest.

Bas neemt 25 jaar later revanche. Hij is de eerste van CE 3 die tegen Bergen uitstekend komt te staan.  Tegen Antonio Ballesteros – 205 ratingpunten meer – verovert hij een pion en een tweede pion en een derde pion. Ook de stellingen van Johan Paul Hendriks, Fred Avis, Erik van Tooren en Piet Aardenburg zien er goed uit. Een onverwacht grote overwinning lonkt.

Maar we spelen tegen Bergen en hebben nog nooit een forse zege op Bergen behaald. Bij 3½-½ hapert de machine. Erik (die een remise-aanbod heeft afgeslagen) en kopman Ton Wessels verliezen en Fred en Piet zijn een stuk kwijtgeraakt. Meer dan twintig man staan om de laatste twee borden waarop wordt gespeeld. Ze zien dat Piet toch wel aardig tegenspel kan tonen en in een zinderend eindspel verovert hij het stuk terug en wint de partij. Een prachtige ontknoping. Piet Aardenburg is een icoon in de Hoornse schaakgeschiedenis en uitgerekend hij ontpopt zich als matchwinner.

Dit seizoen past de 4½-3½ uitslag bij Caïssa-Eenhoorn 3 en Fred wil daar niet aan tornen. Hij mist een paardvork op koning en toren en staakt de strijd. Voor de vierde keer wint zijn ploeg met het kleinst mogelijke verschil. En belangrijker: de titel is binnen. Caïssa-Eenhoorn 3 wordt de eerste kampioensploeg van de vereniging.