In de laatste week van elke maand staan op de website van Caïssa-Eenhoorn de ‘Overdenkingen van een schaakliefhebber’. Geen wedstrijdverslag of partijanalyse, maar een verschuiving van het nadenken boven het bord naar het nadenken over andere onderwerpen.

Onder de titel ‘Schoolstrijd’ is de redactie van het Noordhollands Dagblad een discussie begonnen over het vakkenpakket op de middelbare school. Bij de start van het nieuwe schooljaar vraagt zij zich af of de vertrouwde vakken nog wel zo nuttig zijn en of er geen nieuwe voor in de plaats moeten komen.

Zogeheten ambassadeurs pleiten voor hun favoriete vakken en ook NHD-lezers kunnen reageren. Dat heb ik gedaan en in een zeskolommer met de kop ‘Weg met Chinees en filosofie, aan schaken heb je je hele leven wat’ zijn mijn reactie en die van een mevrouw uit IJmuiden vermeld.

Mijn gedachte heb ik als volgt verwoord en vrijwel de complete tekst is in de krant geplaatst. ,,Waar is een school voor? Daar word je opgeleid voor de toekomst. Kinderen van nu moeten zich als volwassenen staande houden in een steeds veranderende maatschappij. Het onderwijs moet daar op inspelen en het vakkenaanbod aanpassen. De ene jongen of meisje is goed in techniek of IT, de ander is schrijfvaardig, de derde heeft commercieel talent en de vierde kan alles goed verwoorden. Die vakken moeten blijven. Maar er zijn ook grote lijnen. Engels is een wereldtaal, dus Engelse lessen zijn van groot belang. Politieke en maatschappelijke ontwikkelingen kunnen plaatsen vereist les geven in historie. Laat bijvoorbeeld jongeren kijken naar de prachtige documentaire van Kefah Allush (‘Van Ninevé naar Nazareth’). Persoonlijke gezondheid is een groot goed en daarom is het belangrijk om sport – zeker zwemmen – als vak te handhaven voor de lichamelijke conditie en schaken als vak te introduceren om de geestelijke conditie op niveau te houden. Dus geen Chinees, Duits, Frans, Spaans of filosofie, maar schaken op het lesrooster. Kinderen en jeugd leren veel vaardigheden, maar leren ze nadenken? Tegenwoordig is er erg veel onnadenkend gedrag. Een schaker weet wat eigen verantwoordelijkheid is, wat logica is, hij speelt in op toekomstige ontwikkelingen. Eerst nadenken, dan doen. En als je ouder bent geworden, kun je in de strijd tegen eenzaamheid en dementie terugvallen op de schaaksport.’’

De ‘schoolstrijd’ is een week lang in het Noordhollands Dagblad gevoerd en met belangstelling heb ik de meningen van de ambassadeurs en abonnees gelezen. Soms verzwakten ze mijn pro’s en versterkten ze mijn contra’s, maar dat is een van de leuke aspecten van op een gezonde manier discussiëren. Het is niet verkeerd om open te staan voor een andere opinie.

Ik ben benieuwd wat de Noord-Hollandse scholen met de resultaten van de discussie en de aansluitende enquête - op de website van het NHD kan men zestien vragen beantwoorden - doen. Weten de leerkrachten dat schaken een bundeling is van een aantal traditionele vakken? Tijdens officiële schaakpartijen worden de zetten genoteerd (schaken is schrijven). In eindspelen moet je kunnen zien welke pion het eerste promoveert (schaken is rekenen). Heel veel schakers hebben thuis schaakboeken (schaken is lezen). De Siciliaan is de meest gespeelde schaakopening (schaken is aardrijkskunde). Wie zich verdiept in de schaaksport, krijgt te maken met de leer van Steinitz (schaken is geschiedenis). Als schaker kun je investeren voor ontwikkeling (schaken is economie). En de weg naar succes loopt via het bedenken van een plan (schaken is maatschappijleer).

Zal er één school zijn die het aandurft om schaken in het lespakket op te nemen?