Het zijn bijzondere tijden. Ook in 2021 vragen we ons af wanneer het normale schaakleven terugkeert: de clubavonden op dinsdag, de jeugdavonden op vrijdag, de bondswedstrijden op zaterdag, de kampioenschappen en de toernooien. Tot het zover is, ga ik op zoek naar bijzondere schaakevenementen op normale dagen. In deel 8: Caïssa wint de NHSB-bekerfinale, op zaterdag 16 juni 2012.

Is het toeval of is het geluk? Caïssa houdt op 30 juni 2012 op te bestaan en heeft twee weken eerder de grootste prijs uit zijn 89-jarige historie veroverd. In Caïssa’s laatste wedstrijd wordt een unieke prestatie geleverd door de NHSB-bekerfinale te winnen. Peter Holscher, Marten Ploeger, Erik van Tooren en Bart Voorn verslaan Chess Society Zandvoort met 2-2.

Het bekertoernooi van de Noordhollandse Schaakbond in zijn huidige vorm gaat in het seizoen 1988-1989 van start en Caïssa is in al die jaren daarna zelden een cupfighter geweest. Maar in 1994 zit de club opeens bij de laatste vier en haalt, op 28 mei, ook nog eens de eindstrijd. Het wordt zelfs een Hoornse finale, met GZ/De Eenhoorn als tegenstander. De cup belandt in de prijzenkast van de jongste vereniging en blijft daar twee jaar staan, want in 1995 zegeviert GZ/De Eenhoorn opnieuw.

In 2001 kwalificeert Caïssa zich opnieuw voor de halve finale, maar kan op de slotdag geen potten breken en verliest beide wedstrijden. Aan het NHSB-bekertoernooi kunnen alleen teams uit de NHSB-competitie deelnemen. Met één ploeg in de landelijke competitie verdedigen de spelers van HSV De Eenhoorn 2 in 2002-2003 de eer in de Noord-Hollandse knockout-strijd en brengen de cup zonder grote oren voor de derde keer naar De Huesmolen. In 2008 en 2009 wordt het bekerviertal gevormd door spelers uit het derde die de honneurs met de vierde en tweede plaats prima waarnemen.

Caïssa wordt vaak in de eerste of tweede ronde uitgeschakeld en in het seizoen 2011-2012 wijst niets erop dat daar verandering in zal komen. Het eerste bondsteam maakt zijn rentree in de promotieklasse en draait in de eerste maanden goed mee: zes punten uit vier wedstrijden, half december. Er is een mooie mix van routine (Fred Avis, Peter Holscher, Dirk Lont, Erik van Tooren) en jonge spelers (Holger Bonte, Sjoerd Kelder, Marten Ploeger, Bart Voorn) die veel bordpunten binnenhaalt.

Maar bekerschaak is anders dan competitieschaak. Na de jaarwisseling gaat Caïssa’s cupavontuur van start met een 2-2 tegen Heerhugowaard. Bij een gelijkspel treedt de schrapregel in werking: vanaf het laagste bord worden de resultaten geschrapt. Sjoerd Kelder heeft remise gespeeld tegen Karel Keesman en daar valt dus geen beslissing. Aan het derde bord is Ton Wessels (het seizoen ervoor goed voor vijf uit zeven) ten onder gegaan tegen Johan Wester en die nederlaag redt Caïssa. Peter Holscher en Erik van Tooren zijn nog bezig en weten dat ze anderhalf bordpunt moeten pakken om hun ploeg naar de volgende ronde te loodsen. Peter verovert met een actief paard een pion van Gerrit van Oostrum en blijft in de tijdnoodfase rustig. Daardoor kan de Zwaagse kopman nog een pion nemen, beslissend voor de partijwinst. Erik wandelt tegen Jean-Paul Ory langs de afgrond, maar krijgt een plotselinge kans op eeuwig schaak.

In de tweede ronde gebeurt hetzelfde tegen Kijk Uit: weer 2-2. Opnieuw zorgt kopman Peter Holscher voor de enige partijzege. Hij is er half april niet bij in de uitwedstrijd – kwartfinale – tegen Santpoort 2, maar Caïssa boekt met een 1-3 zege (winst voor Fred Avis, Marten Ploeger en Erik van Tooren) een prachtig resultaat. Twee weken later verliest HSV De Eenhoorn 3 met dezelfde cijfers in en van Bergen.

Caïssa zit weer bij de laatste vier en speelt de laatste officiële wedstrijden uit zijn historie in hotel Borst in Bakkum. De organisatie van de slotdag (zaterdag 16 juni) is in handen van Castricum dat echter niet over zijn zaal in dorpshuis De Kern kan beschikken en uitwijkt naar het gezellige familiehotel. Om kwart voor tien wordt geloot. Caïssa ontloopt Bergen en treft Castricum. Peter Holscher, Erik van Tooren, Bart Voorn en Marten Ploeger vormen het Hoornse viertal en nemen in die volgorde plaats aan de borden. Omdat Caïssa een uitwedstrijd heeft geloot, speelt kopman Peter Holscher met wit.

Castricum – Caïssa, een 85-jarige tegen een 89-jarige. Ze zorgen voor spectaculaire partijen. Marten Ploeger tekent voor de openingstreffer. Met zwart laat hij zijn dame van a5 naar h5 switchen. Henk van der Eng gaat à tempo in op een loperoffer op g4 en ziet plotseling – met zijn h-pion in de hand – dat … Dh2 de matzet is. Tegen FIDE-meester Heleen van Arkel-de Greef oefent Peter Holscher druk uit op de stelling (achtergebleven pionnen op c7 en e6) en heeft voor zijn slotoffensief een mooi paardoffer in petto. De zwartspeelster gaat er niet op in, maar verliest dan te veel pionnen en staat verloren.

Al in de opening neemt Bart Voorn een voorsprong van twee pionnen. Het sterke loperpaar van Hans Leeuwerik biedt evenwel pittige tegenstand. Na een ruil van de zwartveldige raadsheren en het wegnemen van de dreiging op veld g2 heeft Bart gewonnen spel. Bij 0-3 krijgt Erik van Tooren een remise-aanbod van Eric van der Klooster. Het materiaal is gelijkwaardig, maar Erik toont zijn gretigheid en komt na een enerverende strijd om de beste velden als winnaar te voorschijn.

Chess Society Zandvoort schakelt Bergen uit en begint de finale met psychologisch voordeel. Het heeft in de laatste twee bekerduels tegen Caïssa gewonnen. Caïssa loot nu thuisvoordeel, waardoor Peter en Bart ditmaal met de zwarte stukken spelen.

Marten Ploeger is weer als eerste klaar, dit keer zonder succes. Hij raakt tegen Jan Vos twee pionnen achter, zonder compensatie. Het is evenwel een nul op het vierde bord, dus bij 2-2 en de schrapregel weet Caïssa zich verzekerd van de NHSB-cup.

Al na een kwartier kijkt Bart Voorn tegen een uitstekende stelling aan. Met een pion meer houdt hij de dreiging van kwaliteitswinst enige tijd vast en kiest uiteindelijk voor het veroveren van een centrumpion. Olaf Cliteur (goed voor een TPR van 2535 in drie eerdere bekerpartijen) kan zich niet aan de druk ontworstelen en met nog één seconde op de klok voor zijn laatste dertien zetten feliciteert hij de derdebordspeler van Caïssa. ,,We staan met 1-1 voor’’, analyseert Fred Avis. De clubvoorzitter heeft namens de NHSB de bondsraadvergadering in Utrecht bijgewoond en arriveert kort na het begin van de finale in hotel Borst.

Net als in de eerste bekerwedstrijd van het seizoen moeten Peter Holscher en Erik van Tooren succes veiligstellen. Twee remises zijn voldoende. Er volgt een zinderende periode van anderhalf uur. Tegen respectievelijk Ramon van Beemdelust en Stephan Geuljans zoeken de twee Caïssa-routiniers naar initiatief en aanvalskansen en moeten secuur spelen. Peter zet na dameruil zijn stukken prima neer, waardoor de met een pionnenopmars bezig zijnde witspeler geen doorbraak kan creëren. De partij krijgt overigens nog een ludieke verhuizing. Beide kopmannen zitten namelijk bij het raam, waar rond kwart over vier de zon naar binnen komt. Het wordt daar dermate warm dat ze de vrijgekomen tafel van het vierde bord opzoeken om in de schaduw de strijd voort te zetten.

In een toreneindspel met een Hoornse loper contra een Zandvoorts paard kan Peter zetherhaling afdwingen. Erik speelt opnieuw een partij van de lange adem en belandt in een toreneindspel met lopers van gelijke kleur. Ook hij speelt, in een gelijkwaardige stelling, succesvol op zetherhaling. De twee remises worden op het wedstrijdformulier geschreven, de hoofdprijs is binnen.

In zijn eerste bondscompetitie – seizoen 1924-1925 – wint Caïssa alle wedstrijden en promoveert het meteen naar het hoogste niveau in schakend Noord-Holland. En na het laatste optreden staat de club in het bekertoernooi aan de top. Zo begint en eindigt Caïssa met succes.

Juni 2012: een bijzondere maand voor Caïssa.

Overzicht van de top vier in het NHSB-bekertoernooi:
1988-1989: Purmerend     Kijk Uit      Magnus of VVV
1989-1990: niet bekend
1990-1991: Bergen        Castricum     MSC               Weenink
1991-1992: 0-0-0         Bergen        Magnus            KTV
1992-1993: Purmerend     Castricum     De Eenhoorn       VHS 3
1993-1994: De Eenhoorn   Caïssa        Purmerend         VHS 2
1994-1995: De Eenhoorn   VVV           Bloemendaalse SV of Weenink
1995-1996: Witte Paard 2 ASG           KTV               VHS 2
1996-1997: HWP           Kijk Uit      0-0-0 2           Aartswoud
1997-1998: niet bekend
1998-1999: niet bekend
1999-2000: niet bekend
2000-2001: KTV           Heerhugowaard MSC               Caïssa
2001-2002: KTV           Aartswoud     De Uil            Pat Mat
2002-2003: De Eenhoorn 2 Aartswoud     ASG               Bergen
2003-2004: ASG           0-0-0         Castricum         KTV
2004-2005: ZSC-Saende 2  ASG           Heemsteedse SC    MSC
2005-2006: ASG           Witte Paard   CS Zandvoort      Heemsteedse SC
2006-2007: Witte Paard   Waagtoren 2   Aartswoud         Schaakmat
2007-2008: Kijk Uit      Witte Paard   Aalsmeer          De Eenhoorn 3
2008-2009: Santpoort     De Eenhoorn 3 KTV               Het Spaarne
2009-2010: Santpoort     Aartswoud     Purmerend 2       Kijk Uit
2010-2011: Aartswoud     HWP           Krommenie         De Waagtoren 3
2011-2012: Caïssa        CS Zandvoort  Bergen            Castricum
2012-2013: Witte Paard   Santpoort 2   Krommenie         Aartswoud
2013-2014: Het Spaarne   MSC           Krommenie         Castricum
2014-2015: ZSC-Saende 2  Kennemer C 3  De Waagtoren 3    Witte Paard
2015-2016: De Uil        De Vennep     Santpoort 2       Bergen
2016-2017: Magnus        Heerhugowaard Krommenie         De Uil
2017-2018: De Uil        ZSC-Saende 2  Witte Paard       Heerhugowaard
Met ingang van het seizoen 2018-2019 zijn de KNSB- en de NHSB-competitie
gesplitst. In het NHSB-bekertoernooi doen alleen eerste teams (N1) mee.
2018-2019: De Uil        Kennemer C    Opening’64        De Waagtoren

En dan nu alle Caïssa-partijen van die memorabele slotdag. Allereerst de halvefinalewedstrijd Castricum - Caïssa.

 

 

 

 

En de vier partijen van de NHSB-bekerfinale Caïssa - Chess Society Zandvoort.