Het zijn bijzondere tijden. Ook in 2021 vragen we ons af wanneer het normale schaakleven terugkeert: de clubavonden op dinsdag, de jeugdavonden op vrijdag, de bondswedstrijden op zaterdag, de kampioenschappen en de toernooien. Tot het zover is, ga ik op zoek naar bijzondere schaakgebeurtenissen op normale dagen. In deel 15: Hoorn heeft een grootmeester: Dimitri Reinderman.

In het seizoen 1987-1988 heeft Dimitri Reinderman de overstap van Caïssa naar Het Witte Paard gemaakt. De Zaanse vereniging is duidelijk de sterkste in het gebied van de Noordhollandse Schaakbond en komt met twee tientallen uit in de landelijke eerste klasse. Een niveau lager spelen Bloemendaalse SV, VHS (Haarlem) en Weenink (Beverwijk) en de NHSB telt vijf derdeklassers: Castricum, Pat Mat (Beverwijk), De Uil (Hillegom), VVV (Alkmaar) en ZSC-Saende (Zaandam).

Op 8 april 1989 verslaat Dimitri Reinderman (rating 2172) als derdebordman van Het Witte Paard routinier Lex Jongsma (2135), speler van VHS.

 

Dimitri’s progressie wordt onder meer in Schakend Nederland verwoord door Rob van Aurich, die veel voor het jeugdschaken in Nederland heeft gedaan. Uit zijn verslag van het OHRA-jeugdtoernooi in Amsterdam: ,,Hierna leek het dat Dimitri Reinderman (14 jaar) een goede kans had om het toernooi op zijn naam te schrijven en daarmee een vreselijke sprong te maken: van de jeugd D-groep in 1986 in twee jaar tijd naar de grootmeestergroep.’’ Het Hoornse talent leek te profiteren van een nederlaag van topfavoriet Emile Wüstefeld, maar verloor zelf in de zesde ronde en eindigde op de met Jeroen Bosch gedeelde derde plaats.

Haver is het clubblad van Het Witte Paard en ook de Zaanse redactie krijgt te maken met de schaakjournalist Dimitri Reinderman. In het maartnummer van 1988 staat een Cruyffiaanse uitspraak van de Hoornaar: ,,Hij dacht natuurlijk beter te staan, maar toen het mat in twee was gaf hij toe dat hij slecht stond.’’

Als ‘veulen’ – menig Witte Paard-speler gebruikt deze variant in zijn verslaggeving – breekt Dimitri door. Zijn eerste succes boekt hij op het open kampioenschap van Nederland: het OHRA-toernooi in Arnhem. In een veld van 108 deelnemers verovert de Westfries net als Eelco de Vries (Nijmegen) in negen partijen 7½ punt , maar Dimitri heeft in de zesde ronde van zijn concurrent gewonnen en die uitslag is beslissend. Een week later, op 31 oktober 1987, maakt hij deel uit van de NHSB-ploeg die het Huttontoernooi op zijn naam schrijft. En individueel succes is er weer bij het NHSB-kampioenschap in de oudste leeftijdsgroep. In De Lichtboei in Beverwijk wordt het Hoornse talent op 27 februari 1988 gefeliciteerd als kampioen, met een halfje voorsprong op Peter Alders (Limmen) en Caïssa-speler Niek Narings. De eindstand van het Nederlandse kampioenschap in de A-categorie 1988 geeft de 15-jarige Loek van Wely als winnaar te zien en Dimitri Reinderman als subtopper (gedeeld zesde).

Naast het klassieke schaak is Dimitri ook bedreven in de versies met kortere tijdsduur: snel- en rapidschaak. Op 1 oktober staat hij bovenaan in het Chrysantentoernooi van schaakvereniging Heerhugowaard. Samen met Wim Luberti en in groep 2, maar het is een voorbode van succesvolle optredens in café De Swan. Hij zal het toernooi liefst negen keer winnen. Twee weken later staat het 25^e weekendtoernooi van Het Witte Paard op het programma en vanwege het jubileum wordt dat het eerste active chess-toernooi in Nederland, met een half uur als speeltempo. In het mavo-schoolgebouw in Zaandijk scoort de Australische grootmeester Ian Rogers het hoogst: 9½ uit elf. LSG-speler Tom Wiley wordt met een punt minder tweede, 'terwijl het brons naar de zestienjarige Dimitri Reinderman (Witte Paard) ging die zeer produktief te werk ging door steevast twee minuten minder bedenktijd te gebruiken dan zijn tegenstanders en zo vele partijen op tijd te winnen’, aldus het verslag in Schakend Nederland van december 1988. Dimitri tekende overigens voor acht punten.

Het open jeugdkampioenschap van Nederland heeft eveneens plaats in een school, de Streekschool in Arnhem. Bij de talenten tot en met 20 jaar krijgt het erepodium ook een open karakter. De Nederlander Dimitri Reinderman staat op de hoogste tree en wordt geflankeerd door de Deen Mikkel Antonsen en de West-Duitser Stefan Sievers. In de tweede helft van oktober gaat de strijd tussen Mikkel Antonsen en de Hoornaar die na zeven ronden tegen een halfje achterstand aankijkt. De Nederlandse troef verslaat de koploper in een toreneindspel, nadat hij op de 37^e zet een pion heeft gewonnen. Als op de slotdag het gevecht tussen Antonsen en Sievers geen winnaar krijgt, kan Dimitri tegen Jock Geselschap (die een pion verliest) met remise genoegen nemen voor zijn tweede landstitel.

 

Op het ‘echte’ NK in het voorjaar van 1990 is er weer een prijs voor de Witte Paard-speler, alleen niet de gehoopte. Martin Martens verovert de titel – voor de huidige KNSB-directeur Dharma Tjiam – en Dimitri mag naar voor komen om de J.H. Donnerprijs voor de meest ondernemende speler in ontvangst te nemen. ,,Terecht, want naast een aantal fraaie overwinningen was hij ook in zijn verliespartijen duidelijk aanwezig’’, kan men in het meinummer van Schakend Nederland lezen.

In 1990 gaat de Hoornse schaker op de internationale toer. Dimitri maakt zijn WK-debuut in Singapore, waar in de periode 2-14 juni de jeugd tot 18 en tot 16 jaar in het Nanyang Technological Institute speelt. Het veld in de oudste categorie geeft veel exotische namen ten zien (Guruswamy Balagurunathan Prakash om er één te noemen), maar ook toppers. In de vijfde ronde houdt Dimitri Vladimir Kramnik op remise, in de zevende verliest hij van Sergej Tiviakov. De latere wereldkampioen wordt tweede, de huidige Groningse grootmeester verovert de wereldtitel en de Nederlander legt beslag op de zevende plaats, op weerstandspunten net boven het talent uit India met de lange naam.

 

 

Goed en wel terug in eigen land kan Dimitri aan de bak op het open NK in Dieren, waar hij tegen een aantal titelhouders goed presteert. Zo worden Janos Rigo (Hongarije, 2400, IM) en Vaidyanathan Ravikumar (India, 2355, IM) verslagen en Nenad Ristić (Joegoslavië, 2385, IM), Rob Hartoch (Nederland, 2375, IM) en Gert Jan de Boer (Nederland, 2400, IM) op remise gehouden. Dimitri eindigt in de middenmoot. Het lijkt erop dat de schaakacademie – een jaar eerder tot stand gekomen op initiatief van het Max Euwe Centrum – vruchten afwerpt. Die richt zich in 1990 met speciale trainingen op de nationale topjeugd, met Cor van Wijgerden als hoofddocent en Genna Sosonko als vaste trainer. Tijdens de eerste training op 27 april, in het Amsterdamse Crest-hotel, is Jan Timman gastdocent. Bij de deelnemers zitten onder meer Dimitri Reinderman, Jeroen Bosch, Renate Limbach en Loek van Wely.

Kort na het open NK is de Witte Paard-speler kopman in het Nederlandse team dat in Arnhem het toernooi om de Glorney Cup wint en scoort bijna honderd procent: 4½ uit vijf. De meisjes spelen om de Faber Cup. Een partij van Marleen van Amerongen – de vorige KNSB-voorzitter – wordt tot twee keer toe afgebroken en het is Dimitri die een sluitende winstweg vindt. Ook de schaaksters eindigen op de eerste plaats.

Het Europees jeugdkampioenschap heeft van 19 december 1990 tot en met 2 januari 1991 plaats in het ‘restohrant’ van het OHRA-hoofdkantoor in Arnhem. Loek van Wely en Martin Martens zijn de Nederlandse vertegenwoordigers, maar als blijkt dat er een oneven aantal spelers zijn wordt Dimitri Reinderman opgeroepen. Spectaculairder is de entree van Eelco de Vries. De Luxemburger Laurent Castellano speelt in de eerste ronde tegen Nikola Mitkov uit Joegoslavië, maar krijgt zo veel last van zijn gebroken been dat hij naar een ziekenhuis moet en de partij opgeeft. Zo krijgt het EK een plaatselijk favoriet, want de vierde Nederlander woont in Arnhem.

Dimitri heeft een wat tegenvallend NK-plaatsingstoernooi achter de rug (een score van vijftig procent in negen ronden; Loek van Wely, Gert Pieterse, Johan van Mil en Erik Hoeksema pakken de vier tickets) en begint het jeugd-EK met verlies tegen de Roemeen Daniel Moldovan. Daarna gaat het prima en blijft het bij die ene nederlaag. In de slotronde speelt de Hoornaar weer remise tegen Vladimir Kramnik, waardoor beiden net naast het erepodium belanden. Met zeven punten worden ze met László Somlai (Hongarije) en Aleksander Delchev (Bulgarije) gedeeld vierde. De titel gaat verrassend naar de Noor Rune Djurhuus die na vijf ronden slechts twee punten heeft en daarna alles wint.

De vorm van Arnhem neemt Dimitri mee naar Leiden, waar op 8, 9 en 10 februari het 51^e Daniël Noteboom-toernooi wordt gehouden. Negen titelhouders melden zich in de Rembrandt-scholengemeenschap aan en met 240 deelnemers boekt de organisatie een record. Na vijf van de zes ronden leiden Pavel Blatný, de Bulgaarse grootmeester Evgenij Ermenkov en Dimitri Reinderman met een score van honderd procent. Ermenkov verslaat met wit zijn concurrent uit Tsjechoslowakije, onze plaatsgenoot kan de verdediging van landgenoot Helmut Cardon niet kraken en moet genoegen nemen met remise en de tweede plaats.

De 18-jarige Westfries heeft na zijn middelbare school het begin van zijn studie met een jaar uitgesteld om zich volledig op het schaken te storten. In het Leidsch Dagblad van 11 februari 1991 zegt hij: ,,Mijn score loopt regelmatig op. Iedere keer dat ik in Leiden meedoe, haal ik een halfje meer. Volgend jaar win ik dus alles.’’

Het NK voor de A-jeugd (28 maart-6 april 1991) brengt hem op de gedeelde eerste plaats. Er is evenwel een nieuw KNSB-reglement, waarin staat dat de speler met de sterkste tegenstand – gemeten in rating – in dat geval hoger eindigt. Daardoor krijgt het evenement in Nijmegen een Nijmeegse winnaar: Stan van Gisbergen.

Toch sluit hij zijn jeugdperiode met succes af. Hij begint zijn laatste NK in de A-categorie overdonderend: vier uit vier. In de twee conferentiezalen van het hoofdkantoor van sponsor Haskoning in Nijmegen, met een fraai uitzicht, verslaat Dimitri concurrent Jaap de Jager, maar het talent uit Leusden zet daarna een indrukwekkende winstserie neer en komt met nog één ronde te gaan langszij: zeven uit acht. Het is dan mogelijk om met acht punt toch geen kampioen te worden, omdat de Hoornse schaker weer minder zware tegenstand heeft gehad. Beide titelkandidaten zitten aanvankelijk goed in de partij, maar Jaap de Jager tast mis tegen Henk Vedder en kan meteen opgeven. Dimitri zet de kroon op het werk door van Vincent Diepeveen te winnen en is dan eindelijk landskampioen.

 

 

Het betekent ook dat hij Nederland zal vertegenwoordigen op de internationale podia. Inmiddels is hij FIDE-meester, als hij op 17 augustus 1992 in Sas van Gent van start gaat op het EK voor de oudste jeugd. Om het niveau te illustreren: zes spelers uit de top acht van de eindstand worden later tot grootmeester benoemd. Met een score van acht uit elf eindigt hij met Vladislav Borovikov (Oekraïne) op de tweede plaats en wordt op weerstandspunten derde. Aleksej Aleksandrov (Wit-Rusland) verovert de Europese titel.

 

 

Een paar maanden later speelt Dimitri op het WK voor de jeugd tot en met 20 jaar. Dat is gepland in Ushuaia, op Vuurland. Er ontstaat echter 48 uur voor de officiële opening een arbeidsconflict in de stad, waardoor het organisatiecomité besluit het WK te verhuizen naar de hoofdstad van Argentinië. Er wordt geschaakt in de Leopoldo Marechal-salon van het Ministerie van Onderwijs.

In het Noordhollands Dagblad heeft Dimitri een schaakrubriek en in de aflevering van afgelopen zaterdag haalt hij herinneringen op, waarbij zijn gewonnen tweederondepartij tegen Marko Tratar (Slovenië) is geplaatst. Op de tweede rustdag hoort hij dat er op 30 oktober 1992 in het Estadio Velez Sarsfield een optreden is van de rockband Nirvana en daar moet de schaker als muziekliefhebber naar toe. Hij komt binnen, met nog 50.000 fans, en iedereen wil vooraan staan. Dimitri kan zich met een uiterste krachtsinspanning op de been houden en overleeft de hysterische massa. Hij heeft die dag in de slotronde gewonnen van de Argentijn Marcelo Playa en klasseert zich op de gedeelde derde plaats. De wereldtitel gaat naar een andere Argentijn: Pablo Zarnicki.

 

 

 

Er is nog een afscheid: 1992-1993 is zijn laatste seizoen bij Het Witte Paard. Het sterkste bondstiental is teruggekeerd in de hoofdklasse, maar eindigt op de negende plaats en degradeert. Dimitri scoort met een winstpartij en een remise, op een totaal van zes zaterdagen, mager. Die winstpartij boekt hij wel tegen een grootmeester: HSG’er Friso Nijboer. Na dameruil heeft de met wit spelende favoriet van het Hilversums Schaakgenootgenootschap nog maar twee minuten bedenktijd, zijn opponent drie kwartier. Een paardvork op koning en toren is de slotzet.

In 1993 reist hij voor de eerste keer af naar Wijk aan Zee. De organisatie van het Hoogoven-toernooi experimenteert: er wordt volgens het knockout-systeem gespeeld. Anatoly Karpov wint de vier partijen tellende finale van Miguel Illescas Córdoba. Daarnaast is er een open toernooi voor de afvallers en nog een aantal sterke schakers. Met zes punten eindigt Dimitri in de middenmoot van het 38 man tellende deelnemersveld, waar 5½ voldoende is voor een meesternorm. Zijn eerste. In een zeeslang speelt hij gelijk tegen Loek van Wely.

 

Een kleine drie maanden later schaakt de Westfries in Brussel op het zonetoernooi 1.1b van de FIDE. Het is de eerste etappe op weg naar het uitdagen van de wereldkampioen. Nederland wordt vertegenwoordigd door negen man, van wie Albert Blees, Manuel Bosboom, Rob Hartoch en Dimitri Reinderman zichzelf aanmelden. Het betekent wel dat de vier inschrijfgeld betalen en de overige onkosten voor eigen rekening zijn. FIDE-bestuurslid Icklicki laat weten dat dat nodig is om nog een beetje uit de kosten te komen. Zo zou je kunnen stellen dat Dimitri niet alleen deelnemer, maar ook sponsor van het zonetoernooi is. Met zes uit elf wordt hij gedeeld twaalfde, goed voor zijn tweede meesternorm. Hij verslaat onder meer grootmeester Genna Sosonko. De twee tickets voor het interzonale toernooi, de tweede etappe, gaan naar Loek van Wely en Paul van der Sterren.

 

In de nazomer van 1993 ziet het er zonnig uit voor Dimitri. Hij doet mee aan het tweede VB Accountants-toernooi in Leeuwarden en behaalt in de Frieslandhal zijn derde meesternorm. Met vijf punten begint hij aan de negende en laatste ronde, met zwart tegen de Engelse grootmeester Julian Hodgson. Een halfje is voldoende. Als na 22. … Ke8 driemaal dezelfde stelling is ontstaan, claimt de Nederlander meteen remise en gaat daarna als internationaal meester door het schaakleven.

 

In het bondsseizoen 1993-1994 komt Dimitri uit voor Philidor 1847, uit Leeuwarden. Hij gedijt goed op Friese grond en blijft met drie hele en vier halve punten ongeslagen in de hoofdklassecompetitie, al degradeert het team wel. Philidor 1847 haalt, met Dimitri als kopman, de bekerfinale en verliest daarin met 1-3 van uittredend landskampioen Cap Volmac.

‘Hoogovens’ heeft weer grootmeestergroepen en in de B-poule – met vijf GM’ers – wordt de Nederlandse IM’er zesde. De hoofdstad van Friesland is in april de locatie voor het NK studenten. Een van de deelnemers is Stefan Löffler, een in Nederland studerende Duitse schaker. Voorafgaand aan het NK doet hij mee aan de Amstelveense Meesters, waar op hij de laatste plaats eindigt. Reden om zich voor de studentenstrijd af te melden. Omdat er geen reserve is, accepteert de organisatie dat niet en doet Löffler gewoon mee. Hij verslaat Dimitri Reinderman en dat succes beslist over de titel. De Duitser wordt met 5½ punt (uit zeven) studentenkampioen van Nederland, de Nederlander wordt met een punt minder gedeeld derde.

Via voorwedstrijden heeft Dimitri enkele keren geprobeerd zich te plaatsen voor het ‘echte’ NK. In 1995 krijgt hij een uitnodiging. De deelnemerslijst met twaalf namen telt acht grootmeesters en de inmiddels in Amsterdam wonende schaker is met zijn rating van 2440 als tiende geplaatst. Hij gaat voorzichtig van start, maar na overwinningen op Friso Nijboer, Roberto Cifuentes Parada en Paul van der Sterren telt Dimitri mee in de race om de topklasseringen. In de tweede helft van het nationaal kampioenschap houdt hij onder meer titelverdediger Jeroen Piket (tweede) en ook Loek van Wely (vierde) op remise en legt uiteindelijk beslag op de derde plaats die hem zijn eerste grootmeesternorm oplevert. De uit Bosnië en Herzegovina afkomstige Ivan Sokolov verovert de Nederlandse titel.

 

Een andere derde plaats, eind 1996 op het Koop Tjuchem-toernooi in Groningen (met ook onze clubgenoot Peter Doggers in het 164 man tellende deelnemersveld), is goed voor de tweede grootmeesternorm. Alleen de grootmeesters Alex Yermolinsky en Jiangchuan Ye scoren met respectievelijk negen punten en 8½ iets beter dan de Westfries die op acht punten eindigt.

 

Een van de hoogtepunten in de carrière van Dimitri Reinderman is zijn Hoogoven-toernooi van 1998. Hij speelt in de grootmeestergroep B, met onder meer John van der Wiel, Manuel Bosboom en Erik van den Doel. Op dinsdag 20 januari gaat hij van start met remise tegen Aleksandr Tsjernjaev (Rusland). Ook Albert Blees en de Israëlische grootmeester Boris Alterman delen het punt met de oud-Hoornaar. Roestam Kasimzjanov leidt dan met drie uit drie. Overwinningen op Rini Kuijf en de Amerikaanse grootmeester Tal Shaked en de remise tegen Manuel Bosboom brengen hem geen stap dichterbij. Na zes ronden heeft de Oezbeekse koploper nog steeds honderd procent en deelt Dimitri met Erik van den Doel de tweede plaats, met twee punten achterstand.

 

Tegen zijn concurrent begint hij zijn inhaalrace. John van der Wiel wordt eveneens verslagen alsmede Michail Kobalija (Rusland) en de oud- en aanstaande wereldkampioene Jun Xie (China). In de tiende ronde komt Roestam Kasimzjanov niet langs John van der Wiel, waardoor hij de dag erop in de slotronde met een punt voorsprong aan de topper tegen Dimitri begint. ,,Mijn tegenstander stond onder grote druk, omdat een nederlaag zijn hele toernooi zou verpesten. Ik was zelf vrij ontspannen. Mijn strategie voor de partij was om niet direct complicaties op te zoeken, maar daarmee te wachten tot het laatste speeluur, in de hoop dat hij dan onder de spanning zou bezwijken’’, schrijft de Amsterdammer bij zijn analyse in Schaakmagazine van maart 1998.

Na een ruil van alle paarden heeft Dimitri, met zwart, een vrijpion op a4. En na 21. … a2: ,,Zo, bijna aan de overkant en hij kan nog niet geslagen worden. Natuurlijk is de pion behalve sterk ook zwak en wit dacht dat hij ‘m eenvoudig kon winnen.’’ Dat valt tegen voor de witspeler. Dimitri staat inmiddels iets beter (25. g3 is niet sterk) en wordt na loperruil met een toren en de dame op de koningsvleugel actief. Roestam Kasimzjanov verovert toch de a2-pion, maar geeft daarmee de verdediging van zijn d3-pion prijs en dan zijn alle Nederlandse stukken – dame, toren en witveldige loper – bij de aanval betrokken. Met zorgvuldig spel rondt het oud-Caïssa-talent de partij bijna af met mat. Als die zet dreigt, geeft wit op. Dimitri nestelt zich op de gedeelde eerste plaats en wint de door zijn betere SB-score de grootmeestergroep B. Hij heeft zijn derde GM-norm te pakken en wordt na Max Euwe, Lodewijk Prins, Hein Donner, Jan Timman, Hans Ree, Paul van der Sterren, John van der Wiel, Jeroen Piket, Loek van Wely en Friso Nijboer de elfde Nederlandse grootmeester.

 

TIP: Voor de website ‘www.schaaksite.nl’ heeft Johan Hut in 2013 de vierdelige serie ‘Het leven van Dimitri Reinderman’ geschreven, naar aanleiding van de nationale titel die de oud-Caïssa-speler dat jaar heeft gewonnen. Google ‘Het leven van Dimitri Reinderman (1)’ en je kunt het eerste deel lezen en met (2), (3) en (4) ook de overige delen. Het is zeer de moeite waard.