We gaan op deze zonnige zaterdag op pad door Nederland. Het doet denken aan het uitstapje van een Franse componist in 1745. Met een Italiaanse muzikant en zijn dochter en een beroemde Italiaanse violist zou hij op toernee gaan, maar dat ging op het laatste moment niet door. De naam van die componist? Philidor. En hij kon nog schaken ook.

De eerste bondswedstrijd van het seizoen 2021-2022  brengt ons bij KSC Philidor 1847. De Fransman – alleen en zonder een cent op zak – moest schaken om geld te verdienen, Caïssa-Eenhoorn doet dat om punten te verdienen. We, de componist en het tiental, hebben allebei succes. Het wordt in zalencentrum Enzo 4-6. Opmerkelijk is dat de Hoornse ploeg voor de vierde maal de competitiestart in Leeuwarden heeft en alle duels wint. Philidor 1847 verslaan is niet vanzelfsprekend. Wedstrijdleider Hiddo Zuiderweg laat aftrappen voor het tiende onderonsje tussen beide eersteklassers en de bordpuntenscore geeft Fries voordeel te zien: 53-47.

Na een voorspoedige rit naar de koninklijke schaakclub komt bij binnenkomst de geur van een pas geverfde deur je tegemoet. Naast het halletje naar de speelzaal ligt op de grond voor een half geopende deur een bordje met ‘nat’. Alle schakers, het tweede team van de Friese gastheer treft Hardenberg, moeten een eigen naamkaartje maken en dat in een pastic houdertje stoppen dat bij het bord staat. Corona is nog niet voorbij. De gastheer van Zaal Enzo is Jay Z en om het aantal loopbewegingen te beperken komt hij regelmatig langs om bestellingen op te nemen en te brengen. We moeten hem overigens niet verwarren met de Amerikaanse rapper Jay Z die ruim twintig jaar geleden een grote hit had met ‘Hard knock life’.

'Hard knock life' dus. En dat wordt het voor ons: hard knokken. Met vier invallers nemen we plaats voor het duel dat anderhalf jaar geleden het eerste was dat door het bekende virus werd afgelast. Joseph Molenaar, oud-teamleider van het tweede en dit seizoen algemeen invaller, brengt de remiseregen op gang. Tegen Erik Sparenberg zet hij een degelijke partij op en bereikt licht voordeel, dankzij een zwarte dubbelpion op de d-lijn. Na veertien zetten beschikken beide spelers over het zware materiaal en een paard. Joseph heeft de stelling onder controle, maar ook niet meer dan dat en na drie uur spelen kan de eerste uitslag op het wedstrijdformulier: ½-½.

 

Basisspeler Henk-Jan Visser brengt het volgende halfje binnen. Hij kan ondanks initiatief de verdediging van Addy Lont niet kraken. Lont is ook voor ons een bekende naam. Addy is een neef van Dirk Lont die in 1989 clubkampioen van Caìssa werd en in 2015 eindigde Dirk als eerste in het open Hoorns kampioenschap. Een aardig detail is dat Henk-Jan en Addy in 2010 eveneens aan het vierde bord tegenover elkaar zaten en dat die partij hetzelfde resultaat opleverde.

Tom Balla is normaliter teamleider en zit aan het negende bord. Jippe Kamstra, een lastige opponent, stuurt zijn c8-loper in zes etappes naar a6; op de negentiende zet. Tom heeft sinds de beruchte uitbraak amper een speler tegenover zich gezien en kan na die lange stilstand een solide stelling opbouwen. Hij moet wel in de gaten houden dat zwart de controle heeft over enkele diagonalen. Dat gebeurt, waarna zetherhaling (duet van een Hoorns paard op e4/g5 en de Friese dame op f6/f5) voor een goede uitslag zorgt.

 

Leandro Slagboom – Robin Duson is een partij van twee debutanten die allebei in het bezit zijn van nationale jeugdtitels. De witspeler kwam aan het woord in het Friesch Dagblad van 16 september, Robin laat op de wedstrijddag van zich spreken. Vijf jaar geleden nam Leandro deel aan het Westfries jeugdkampioenschap. Met een beetje goede wil kunnen we Leeuwarden zien als een stad in het westen van Friesland en dat deed organisator Caïssa-Eenhoorn toen ook. Er waren twee groepen en bij de ABC-jeugd won Robin alle partijen en het Friese talent deed dat bij de DE-jeugd.

Op het Nova College-toernooi van 2019 in Haarlem won de witspeler, de Hoornse trots neemt deze zaterdagmiddag revanche. Ze krijgt een mooie pion op d4 en brengt met actief spel haar opponent op de damevleugel in grote problemen. Robin domineert na de lange rokade van wit via de open c-lijn en als haar dame erbij komt, heeft Leandro geen houdbare verdediging meer. In de eindstelling staan twee van zijn stukken (Ta8 en Lc8) nog steeds op de beginvelden.

 

Daarna gaat het snel voor de gastploeg. Misha Dorokhin – op weg naar de FM-titel – vecht met internationaal meester Migchiel de Jong in een Franse partij een geweldige slag op de koningsvleugel uit en na een flinke afruil op g6 en h6 komt op laatstgenoemd veld een witte toren die een achtergebleven pion op e6 aankijkt. Een truc in de vorm van een paardoffer mislukt en de Friese kopman verliest het stuk. De Hoornse verdediging zit prima in elkaar en berooft hem van de gedachte dat er nog iets te halen valt.

 

Naast Misha zadelt Martijn Monteban aan het einde van de opening Amir Nicolai met een dubbelpion (c2, c3) op. Alle paarden zijn van het bord en beetje bij beetje versterkt zwart zijn stelling. De torens worden verdubbeld op de e-lijn, zijn loperpaar is beter dan dat van de witspeler. Martijn bouwt secuur verder aan een prima stelling en legt met een aanval in het centrum de basis van de derde winstpartij. De overgebleven stukken (loper en met name dame en toren) werken prima samen, waardoor de speler van Philidor 1847 wordt teruggedrongen. Zwart combineert de druk over de e-lijn met pressie op de lange witte diagonaal en kan het karwei na loperwinst met het zware materiaal afronden. Caïssa-Eenhoorn loopt in een kort tijdsbestek uit van 1½-1½ naar 1½-4½.

 

Peter van den Brink heeft in een ver verleden bij Purmerend op eersteklasseniveau gespeeld en is toen tweemaal naar Leeuwarden gereisd om het tegen Ruurd Dam en Babak Tondivar op te nemen. Beide partijen – op 1 februari 1992 en op 17 september 1994 – eindigden in remise. Daar komt op deze zaterdag een derde bij, nu voor Caïssa-Eenhoorn. De huidige kampioen van Aruba debuteert met een zwaarbevochten half punt tegen de 1970-kampioen van Nederland, Eddie Scholl. Op de 21^e zet gaat de eerste pion eraf en op een vol bord is het voor beiden zoeken naar mogelijkheden. Witte pionnen op de vierde en vijfde rij houden de damevleugel op slot, waardoor de strijd zich naar de andere flank verplaatst. Daar ontstaat wat ruimte en dat pakt beter uit voor de Friese routinier die naar een goede stelling toewerkt. Hij kan een wellicht beslissende voorsprong nemen (de pion op g4 heeft geen verdediger), maar daar staan witte dreigingen via de diagonaal naar h7 en de open h-lijn tegenover. Zwart speelt 36. … Dg6 om die zorgen in één klap te verlichten, waardoor Peter de kans krijgt de pion alsnog te beschermen. Na een spannende fase ebt het Friese voordeel na dameruil weg. In een toreneindspel met vier pionnen  - de stukken worden vlot geruild – houden de koningen gepaste afstand van een vrijpion om door tempoverlies de eigen vrijpion niet te verspelen.

 

In de afgelopen seizoenen heeft Alexander Geerts zich van invalkracht ontwikkeld tot een eersteklassespeler met vechtlust. Hij lijkt kwetsbaar op de damevleugel, waar Jeroen Weggen alle zware stukken en een paard naar toe stuurt om toe te slaan. Wit lonkt naar de zwakke plekken, met name de pion op c7. Door torenruil ontstaat er iets meer ruimte voor zwart die zich uitstekend verdedigt. Als zijn opponent de pion te pakken krijgt, kan Alexander daardoor het initiatief overnemen. Zijn dame heeft een actieve rol, omdat ze gelijktijdig de defensie op niveau houdt en aanvallende kansen kan creëren. Een dubbele aanval op de f7-pion wordt gepareerd en twee zetten later is een schaakje voldoende om alle Friese hoop op meer dan een halfje te verijdelen.

 

Invaller Sjors Broersen, ook met zwart, speelt een soortgelijke partij. Hij etaleert tegen Jan Hania dezelfde strijdlust. De Hoornse koning geniet een tikkeltje minder bescherming dan de witte monarch die veilig achter een pionnenmuur staat. De Friese teamleider probeert met zijn dame in de zwarte stelling onrust te zaaien, maar Sjors houdt het hoofd koel en geeft geen krimp.

 

Inmiddels is na die drie remises de wedstrijdwinst binnen (3-6) en Caïssa-Eenhoorn hoopt met een ongeslagen team de speelzaal te verlaten. Dat lukt niet. Daan Zult neemt een pion voorsprong en heeft achtergebleven pionnen (b6, d6) van Bas van der Lijn op de korrel. Het felle verzet van de zwartspeler doet de spanning naar een climax stijgen. Daan kijkt na 45. Pxb6 naar een winnende stelling, maar vergooit alles met 46. Lc1 (aangevallen door …g5). Bas offert zijn loper en krijgt op de koningsvleugel de ruimte en de velden voor een mataanval. Ook beide derdebordspelers zijn op herhaling gegaan. De Philidor-favoriet neemt revanche voor zijn verliespartij in 2010 en brengt de eindstand op 4-6.

 

Na het schaken in het zalencentrum wordt het ‘en zo’-gedeelte uitgevoerd in de binnenstad van Leeuwarden, waar het elftal van Caïssa-Eenhoorn een Chinees restaurant bezoekt. Oude koeien en garnalen, anekdotes en babi pangang, analyses en kroepoek komen op tafel. Aan het einde van de zeer gezellige zit schiet kopman Misha Dorokhin me aan. Ik heb voor deze zaterdag een gele broek aangetrokken (voor de kledingspecialisten en dresscode-kenners: met een donkerblauwe sweater erboven) en dat doet hem denken aan de Russische film ‘Кин-дэа- дэа’ – uit te spreken als ‘kin-dza-dza’ – waarin de rolverdeling in een maatschappij op een andere planeet wordt bepaald door de kleur van de broek. Vladimir Fyodorov speelt daarin mister Yellow Pants en heeft daarom een zekere status. Met mijn hoofd in de wolken loop ik, in Leeuwarden actief als invaller-teamleider, naar de auto van de jarige job Peter van den Brink die me na een vlotte rit terug naar huis brengt. Dat van die gele broek houden we er deze bondscompetitie erin.