Jan Schagen, de stille kracht van Caïssa-Eenhoorn

In de nog redelijk onbezorgde wereld van een kleine vier jaar geleden heeft Caïssa-Eenhoorn in de nacht van 2 op 3 oktober opeens Abraham in zijn midden. Klokslag middernacht zingen we voor Jan Schagen die als cadeau krijgt aangeboden dat hij de loting voor het interne bekertoernooi mag verrichten. Een paar minuten later verschijnt een grote lach op zijn gezicht. De jarige job heeft uit een zak met 56 naamkaartjes dat van zichzelf getrokken. Die lach zullen we niet meer zien. Jan is woensdag na een zwaar ziekbed overleden.

De loting voor de eerste ronde van Caïssa-Eenhoorns bekertoernooi 2018-2019. Jan Schagen heeft zijn eigen naamkaartje getrokken, wedstrijdleider JP Hendriks noteert dat hij wit heeft.

Schaakliefhebber, clubman, gezelligheid. Zo ziet de dinsdagavond er voor Jan jarenlang uit. Hij eindigt vaak in de middenmoot van een clubcompetitie met 63 tot 85 deelnemers, al is hij meer dan een gemiddelde schaker. Westfriese toppers als Adri Haakman (verlies) en Ronald Ritsema (remise) hebben dat ervaren, terwijl Sjoerd Plukkel en Jaap Gorter in hun partijen tegen Jan goed zijn weggekomen. Toch gaat het hem niet om de beste zetten. Na afloop van een partij een praatje maken, aan de bar met een biertje erbij. Sfeer is belangrijk voor een vereniging en daar heeft hij veel aan bijgedragen.

Op 16 december 1997, in de zestiende ronde, maakt Jan zijn debuut in Caïssa’s clubcompetitie. Hij verslaat in wijkcentrum Kersenboogerd Martin van der Graaf, maar het is niet het resultaat dat voor hem telt. Gezelligheid telt ook mee en hij voelt zich snel thuis bij de schaakvereniging. Twee weken later wordt het snelschaakkampioenschap van de club gehouden. Onwennigheid met het speeltempo (vijf minuten) weerhoudt Jan er niet van om mee te doen.

Zijn eerste bondspartij, in het vierde team, staat voor 12 oktober 1999 gepland. Hij klopt Julianadorp-schaker Pols. Het is het begin van een zinderende competitie in de vierde klasse A. De onderlinge verschillen zijn niet groot en liefst vijf achttallen komen in aanmerking voor twee promotieplaatsen. Caïssa 4 boekt in de zesde ronde een belangrijke zege op Heerhugowaard 3: 5½-2½. Jan krijgt van teamleider Erik Heibloem een plaats aan het vierde bord, maar ploeggenoot Lex Griffioen – die op ‘3’ zit – heeft een voorkeur voor de witte stukken. Voor Jan geen probleem om van stoel te ruilen. De Heerhugowaarders arriveren door een wegafzetting bij het stadhuis van Hoorn te laat en zijn met zeven man gekomen. Uitgerekend Lex blijkt dan geen tegenstander te hebben. Met zwart boekt Jan een eenvoudige overwinning en zegeviert bovendien in de slotronde. Hij kroont zich met vier winstpartijen en twee remises tot topscorer van Caïssa 4 dat op het nippertje de tweede plaats pakt en promoveert.

Jan is een schaakliefhebber. Twee seizoenen later introduceert de club de zogeheten grand prix-avonden. Drie avonden worden vrijgemaakt voor een andere vorm van schaken. Op de eerste staan zeven ronden met 12-minutenpartijen op het programma, op de tweede het snelschaakkampioenschap van Caïssa en de derde is een thema-avond. Het seizoen krijgt wat meer variatie en van die drie avonden wordt een overkoepelend klassement opgemaakt. Jan is actief bij alle onderdelen.

Gaandeweg leert de vereniging hem kennen als een rustige clubgenoot die in de discussies over allerlei onderwerpen altijd naar mogelijkheden en oplossingen zoekt. Ook als het om schaken gaat. De bondswedstrijd Caïssa 3 – Het Witte Paard 3 is voor 17 februari 2004 vastgesteld, maar drie Zaankanters kunnen die dinsdag niet. Vooruitspelen levert geen probleem op. Teamleider Gerard Groot zoekt twee ploeggenoten en Jan is de eerste die zich beschikbaar stelt. Jan Haijer completeert het trio.

In het seizoen 2006-2007 lijkt Jan in de vierde ronde van de clubcompetitie voor een grote verrassing te zorgen. Titelverdediger Sjoerd Plukkel komt met een onverwacht dame-offer dat niet correct is. Het lukt de zwartspeler echter niet daarvan te profiteren. Een paar maanden later staat hij weer in de belangstelling, maar dan van alle clubgenoten. Caïssa viert zijn 85e verjaardag en Jan vormt met Aad Laan, Arend Stapel en Hans de Vries de jubileumcommissie die voor een schitterend feestprogramma zorgt. De vier krijgen daar unaniem lof voor. Oud-Caïssa-talent Dimitri Reinderman, Tea Lanchava – topspeler en topspeelster in Nederland – alsmede een mystery guest voor de jeugd treden in de Regenboogzaal van cultureel centrum De Huesmolen als simultaangevers op.

Het jaar erop verlengt Jan zijn rol als clubman. Hij wordt teamleider van Caïssa 4 en neemt plaats in de kascommissie, zodat hij inzicht krijgt in de financiële kant van het verenigingsleven. Sportief gezien zorgt hij voor een unieke prestatie in de Hoornse schaakhistorie: acht remises op rij. Van 18 december tot en met 11 maart noteert Jan onder zijn partijen tegen Henk Sijm, Frank Tieken, Ko van Gent, Ton van Dijk, Gerard van de Cuylenborg, Rens van der Klei, Lex Griffioen en Ruud Velthuis ‘½-½’. Dat record staat nog steeds.

Hij heeft 23 seizoenen bij onze schaakvereniging gespeeld, goed voor 457 clubpartijen (230 punten) en 79 partijen in de bondscompetitie (39½ punt). Teamleiders krijgen een positief antwoord, als ze bij Jan aankloppen met de vraag of hij wil invallen. Tot tweemaal toe is hij in één jaar bij twee promoties van Caïssa-teams betrokken. Op 16 december 2003 reist hij met het eerste mee naar Middenbeemster, waar Aris de Heer wordt verslagen. Jan komt aan het zevende bord remise overeen met Martin Zwaneveld. Caïssa zal via de tweede plaats promoveren, terwijl hij als basisspeler van Caïssa 3 het kampioenschap viert. In 2008-2009 volgt een herhaling. Hij pakt als invaller een remise mee voor Caïssa 3 dat als nummer 2 promoveert en met Caïssa 4 wordt ongeslagen de titel veroverd.

Op de jaarvergadering van 2008 treedt hij toe tot het bestuur: als secretaris. Jan houdt het bij één zittingstermijn van vier jaar, maar daarin wordt wel een historische stap gezet. De besturen van Caïssa en HSV De Eenhoorn komen regelmatig bij elkaar om een fusie te bespreken en die bijeenkomsten verlopen voorspoedig. Jan zelf heeft, in het algemeen gesproken, een voorkeur voor een rustige aanpak. Wat kan kan, wat niet kan kan niet. Bij grootse plannen waakt hij voor overdaad. Hoog van de toren blazen is niet zijn filosofie. Hij is een voorstander van kleine stappen, in overleg met betrokken partijen. Luisteren naar elkaar, begrip hebben voor elkaar. Zo functioneert Jan in het bestuur en zo probeert hij op de dinsdagavonden menig clubgenoot te overtuigen.

Jan is in al die jaren bij onze schaakclub een stille kracht geweest. Op de achtergrond heeft hij een bijdrage geleverd aan een gezond verenigingsleven. Op zijn eigen manier, waarbij humor een rol speelt. Het is dinsdag 20 september 2011, als hij als secretaris een rondje door de speelzaal maakt. Menig clubgenoot verbaast zich over de indeling. Er zijn liefst zeventien partijen gepland, waarin het onderlinge ratingverschil meer dan driehonderd punten bedraagt. ,,Hoe komt het dat zoveel sterke spelers het opnemen tegen zoveel wat minder sterke spelers? De bedoeling is toch om zoveel mogelijk gelijkwaardige spelers tegen elkaar te laten schaken’’, vraagt een clublid. ,,Geaccelereerd Zwitsers’’, antwoordt de secretaris, daarbij doelend op een bepaalde vorm van het competitiesysteem. Als hij in de ogen van dat clublid een groot vraagteken ziet, zegt Jan: ,,Dan mag je twee zetten achter elkaar doen.’’ En met een grote lach loopt hij verder.

3 thoughts on “Jan Schagen, de stille kracht van Caïssa-Eenhoorn

  1. Co zet op een aantal punten Jan heel precies neer. Inderdaad was hij een realist en inderdaad vond hij de derde helft minstens net zo belangrijk dan de partijen zelf. In heel wat derde helften heb ik met hem aan de bar gezeten, en zeker in de tijd dat we beide in het bestuur zaten letterlijk onder het genot van een biertje/cola light op een ontspannen manier het wel en wee van de club besproken.
    Jan is natuurlijk veel te vroeg gestorven. Hij had nog best dertig jaar mogen voortbestaan. Voor de club was dat prima geweest. Rust zacht Jan.

  2. Heftig om te lezen , sterkte aan allen die hem dierbaar zijn en dierbaar waren, we zullen weer een fijn mens gaan missen.

  3. Wat ontzettend jammer dat we hem nu moeten missen,heb altijd goed contact gehad met Jan.
    Helaas moeten we het verder doen met de mooie herinneringen die we aan Jan hebben overgehouden. R.I.P Jan

Reacties zijn gesloten.