‘The Repair Shop’ bij Caïssa-Eenhoorn

Een van de leukste televisieprogramma’s is ‘The ‘Repair Shop’. In het voorjaar van 2017 was op BBC Two deel 1 van de eerste serie te zien en anno 2022 trekt het een miljoenenpubliek. Een ploeg van tien vakmensen – regelmatig bijgestaan door specialisten – restaureert een oud object dat voor de eigenaar van grote, vaak emotionele en familiaire, waarde is. De opzet van het programma is prachtig en er komen boeiende verhalen naar boven.

Caïssa-Eenhoorns oudste beker is de Cornelis Bosbeker. Gemaakt in 1953 en vlak voor de honderdste verjaardag van onze vereniging bruin en vies uitgeslagen. Een rit naar het Weald and Downland Living Museum in Singleton (graafschap West Sussex), waar de gebouwen van de deskundige Engelse historieherstellers staan, is te ver en daarom komt ‘The Repair Show’ naar Caïssa-Eenhoorn.

Cornelis Bos wordt op 7 november 1869 in Hoorn geboren. Hij trouwt in 1899 met de Groningse Matthea Cornelia van der Woude; ze krijgen drie jaar later een zoon: Cornelis Leonard. De vader geniet bekendheid als fotograaf en maakt begin 1934 zijn entree bij Caïssa. Hij woont slechts enkele honderden meters van de speelzaal (hotel De Valk, aan het West), speelt op 23 april als invaller mee in de bondswedstrijd Caïssa 2 – KTV 2 (3½-6½) en is een van de drie Hoornaren die wint.

Een advertentie van fotograaf Cornelis Bos in Onze Courant van 6 november 1909.

Het bondsdebuut van Cornelis Bos. Hij wint aan het achtste bord van Caïssa 2 in de thuiswedstrijd tegen KTV 2. Het verslag staat in Onze Courant van 24 april 1934.

Bos is dan 64. Hij heeft tien jaar rondgereisd en gewerkt in onder meer Amsterdam, Haarlem, Harderwijk, ’s-Hertogenbosch en Münster (Duitsland) om zich in Hoorn – aan de Gouw – te vestigen. Bij Caïssa ontpopt hij zich als een redelijke schaker die voor de competitie van de Westfriesche Schaakbond en later de Noordhollandse Schaakbond in het tweede en derde tiental wordt opgesteld. Hij mist zelden een clubavond.

In 1953 slaat het noodlot toe. Aan het einde van de clubavond van dinsdag 21 april overspoelt een golf van ontzetting Caïssa en schakers van Schaaklust 2 (Andijk) en VVV 4 (Alkmaar) die in de speelzaal in hotel De Valk in een beslissingswedstrijd om handhaving in de derde klasse strijden. Kort na het einde van zijn partij voor de clubcompetitie wordt Cornelis Bos onwel. De artsen Alfred de Ronde en Hessel Woelinga zijn ook lid van Caïssa en constateren snel dat de bekende Hoornse fotograaf is overleden.

Secretaris Ben Lieshout schrijft in zijn jaarverslag 1952-1953: ,,Nu dit verenigingsjaar weer teneinde is, is het mijn taak om u een resumé te geven van het afgelopen jaar. Allereerst gaan onze gedachten terug naar het plotseling overlijden van ons oudste lid dhr. C. Bos. Een hartstochtelijke schaakspeler, die ondanks zijn leeftijd een trouw lid was en weinig clubavonden oversloeg en het was op de clubavond van 21 april ’53 dat de dood hem trof midden onder het schaakspel. Wij allen waren diep geschokt en vanaf deze plaats willen wij ons overleden lid de verzekering geven dat zijn nagedachtenis en vooral zijn voorbeeld van trouw aan Caïssa steeds bij ons in hoge ere zal worden gehouden.’’

Dat laatste gebeurt in de vorm van de Cornelis Bosbeker. Wedstrijdcommissielid Sicco Hiemstra laat op de bestuursvergadering van 31 augustus 1953 weten dat de zoon van Bos een wisseltrofee beschikbaar heeft gesteld ‘bestemd voor de kampioen van gr. III’. Voor de clubcompetitie heeft Cornelis Bos heel vaak in groep 3 gespeeld. De naam van de winnaar wordt in de beker gegraveerd en hij krijgt een herinneringsmedaille.

Het is niet bekend hoe vaak de Cornelis Bosbeker is uitgereikt. Op de jaarvergadering van 19 september 1961 stelt voorzitter Gerard Haring dat ‘de jaarlijkse Bosbekerprijs wel kan vervallen; velen van de leden hebben dhr. Bos niet of nauwelijks gekend’. Hiemstra en enkele clubgenoten zijn tegen, waarop Wim Helling als winnaar in groep 3 de trofee krijgt overhandigd. In de jaarverslagen en notulen daarna wordt echter niet meer over de Cornelis Bosbeker geschreven.
Winnaars:
1954: J. Wentzel
1955: W. Koomen
1956: T. de Jong
1957: J. Schutte
1958: niet bekend
1959: Gerard Rozemeijer
1960: P. Hartog
1961: Wim Helling

De trofee heeft jarenlang verstopt in een prijzenkast gestaan en na de verhuizing uit De Huesmolen op een zolder in een doos. Het wordt tijd om de glans aan de beker terug te geven. De Hoornse Lucia Scalisi en Brenton West (respectievelijk de schilderconservator en zilversmid/antiekefotografiespecialist in ‘The Repair Shop’) gaan aan het werk. Een doek en een tandenborstel worden gebruikt om met zilverpoets de aanslag te verwijderen en een likje zwarte verf is nodig om de beschadigingen op het houten voetstuk onzichtbaar te maken. Het resultaat mag er, net als in het Engelse televisieprogramma altijd het geval is, zijn. De Cornelis Bosbeker kan weer zeventig jaar mee.

De Cornelis Bosbeker is aangetast door de tand des tijds.

Detailfoto. Niet alle namen van de winnaars zijn gegraveerd.

De Cornelis Bosbeker heeft zijn glans weer terug.

Vier verzilverde hoofdjes rondom (aan de onderkant, in het midden) sieren de trofee.