In het seizoen, waarin de honderdste verjaardag wordt gevierd, blijkt Caïssa-Eenhoorn over uitstekende sprintcapaciteiten te beschikken. Na de nederlaag in de eerste wedstrijd belandde de Hoornse eersteklasser in de onderste regionen van de ranglijst en heeft daar maandenlang gebivakkeerd. Bij Philidor 1847 wordt de competitie afgesloten met een 4½-5½ overwinning en zie: de ploeg staat in de eindstand op een keurige zesde plaats.

Met zeven punten uit de laatste vier ronden is Caïssa-Eenhoorn in die fase net zo succesvol als de kersverse kampioen De Waagtoren en als we naar het aantal bordpunten kijken staan oôs joôs in de top drie. Teamleider Tom Balla heeft in de negen wedstrijden twaalf spelers en twee speelsters opgesteld (een solide aantal) en ziet in het slotduel de 15-jarige Mason Brouwer een geweldige debuutpartij – goed voor een grootmeesterlijke TPR van 2542 – afleveren. Met ook goede scores van de 20-jarige Robin Duson (vijf uit negen, TPR 2240) em de 24-jarige Nick Manshanden (drieënhalf uit zeven, TPR 2086), die allebei in de landelijke subtop prima basiskrachten zijn, kan Caïssa-Eenhoorn terugblikken op een mooi jubileumseizoen. De routiniers vormen, hand in hand met de jeugd, een ploeg die nog jaren mee kan.

De fraaie prestatie van Mason, die na een enerverende strijd Jan Hania (drie jaar meesterklasse-ervaring) verslaat, krijgt alom bewondering. Na Seréyo Bekkink in 2011 is hij de jongste invaller ooit van het Hoornse tiental. HSV De Eenhoorn maakt in september 2004 zijn entree in de eerste klasse en sindsdien hebben liefst negen Hoornse talenten onder de 20 jaar gedebuteerd op dat niveau. In die eerste ronde al meteen Sjors Broersen (19) die Zukertort Amstelveen 2-speler Martin Bottema op remise houdt. Arjon Buikstra (17) en Niels Out (19) vallen in in de thuiswedstrijd tegen Philidor 1847; Arjon tegen Jan Boersma die deze zaterdagmiddag weer tegenover een invaller zit: Abel Romkes. Op 16 april 2005 wordt een beroep gedaan op Holger Bonte (19). Seréyo (13) is de eerste die in zijn debuutpartij, thuis tegen Utrecht 2, zegeviert. Hij blijft op 14 mei 2011 de ruim een halve eeuw oudere Pieter de Groot de baas.

Vier jaar later sluiten alle promotieklassers van de Noordhollandse Schaakbond hun competitie af in de speelzaal van Caïssa-Eenhoorn, waardoor beide landelijke teams naar de eerste verdieping van De Kreek verhuizen. Daar is Abel Romkes (19) de zesde debutant. Het seizoen erop maakt Nick Manshanden (17) voor de eerste keer zijn opwachting in het eerste en Robin Duson (18) is in de openingswedstrijd van de vorige competitie debutante. Zij klopt Philidor 1847-talent Leandro Slagboom aan het tiende bord. Leandro heeft inmiddels de hoogste rating van het Leeuwarder basistiental en is ditmaal in dezelfde zaal – aan het tweede bord – te sterk voor Martijn Monteban. Met Mason als negende talent op het vlaggeschip, in nog geen twintig seizoenen eerste klasse, mag ook worden gesteld dat de jeugdcommissie door de jaren heen heel goed werk heeft verricht.

De Friese en Westfriese schakers treffen elkaar voor de elfde keer en hebben een bijzondere onderlinge score opgebouwd. HSV De Eenhoorn leed in De Huesmolen louter nederlagen (vier stuks, totaalstand 12½-27½) , maar is aan de andere kant van het IJsselmeer wel succesvol.  De zes wedstrijden in Leeuwarden zijn goed voor negen punten (totaalstand 34½-25½) en daar komt nu weer een overwinning bij.

In zalencentrum Enzo wordt deze zaterdagmiddag het koninklijke spel gespeeld door de Koninklijke Schaakclub Philidor 1847 en de vereniging die enkele maanden geleden met de Koninkelijke Erepenning is verrast. Beide ‘oudjes’ kunnen in goede gezondheid de competitie afronden.

Daan Zult opent de score met een remise tegen Amir Nicolai en de twee maken er een spectaculair gevecht van. De Amsterdammer geeft een pion voor ontwikkelingsvoorsprong in combinatie met aanvalskansen, maar zwart verdedigt zich secuur. Hij kan nog net een paardvork op f7 verhinderen, terwijl na een stukoffer op c6 de witte pressie op de koningsstelling behoorlijk toeneemt. Vervolgens doet Daan ook nog een toren in de aanbieding. Zijn opponent gaat daar niet op in, verstevigt zijn defensie en de witspeler moet aangevallen stukken terughalen. Hij staat een licht stuk achter en beschikt als compensatie over zes pionnen; tegenover twee Friese. Beiden zitten enigszins gevangen in de stelling die geen veelbelovend vervolg biedt. Na zetherhaling kan de uitslag worden opgeschreven.

 

Voor de derde keer dit bondsseizoen is Peter Doggers de kopman. Na halfjes tegen Rudy van Wessel (LSG 2) en Fred Jonker (Wageningen) lijkt hij tegen internationaal meester Migchiel de Jong op weg naar hetzelfde resultaat. Caïssa-Eenhoorns eerstebordspeler pakt de pion op g7 mee en wapent zich goed tegen een aanval via de half open g-lijn. Wit neemt bezit van de open c-lijn en heeft een stevige pionnenstructuur op de lange witte diagonaal. Als die met 21. … f5 wordt aangetast, is de ommekeer van de strijd aanstaande. Peter krijgt een ongedekte isolani op d5 en mist dat zijn dametoren op d1 als indirecte verdediger kan fungeren. Zwart verovert de centrumpiom en kijkt dankzij een sterk loperpaar na de slotzet tegen een prima stelling aan. Kwaliteitswinst is in aantocht, maar zo ver laat zijn opponent het niet komen: 1½-½.

 

Abel Romkes verbetert zich ten opzichte van zijn debuut in 2015. Hij heeft zich voorbereid op een partij tegen Jan Boersma – met 73 partijen in de meesterklasse als bagage – en die krijgt de witspeler. Na de Friese korte rokade liggen er mede door de half open g-lijn kansen op de koningsvleugel. De koploper van Caïssa-Eenhoorns clubcompetitie trekt echter iets te snel ten aanval. Hij heeft niet gerokeerd en dat breekt hem na een zinderend middenspel enigszins op. Abel is een stuk achter geraakt, maar wint die op een handige manier terug. In een toreneindspel met een Hoornse loper contra de ‘zwarte parel van Friesland’ (het paardenras) lijkt hij iets minder te staan. Na 28. Lc3, 30. Kf1 en 32. Kf1 is driemaal dezelfde stelling ontstaan. Wit claimt die en als scheidsrechter Paul Ham op het punt staat het zettenverloop te controleren, worden de handen geschud om de remise te bezegelen.

Robin Duson trekt de stand gelijk. Ze boekt tegen Osama Arabi haar derde zege op rij. De zwartspeelster laat in eerste instantie het initiatief aan haar iets jongere opponent en dat levert na veertien zetten een isolani op c5 op. Robin kan die verdedigen en trekt vervolgens op de koningsvleugel ten aanval. Ze verovert de e-pion en zorgt ervoor dat ze controle over de stelling behoudt. Als het plan van 30. Db4 (matdreiging via f8) door … Pd7 mislukt, gaat wit in de fout en kan de Hoornse toewerken naar een winnend eindspel. Dat wacht Osama niet af: 2-2.

 

Dezelfde kleuren, maar niet dezelfde uitslag. Aan het achtste bord neemt super-invaller Gilbert Vrancken revanche op Erik Sparenberg voor zijn nederlaag van 27 september 2014. Weer houden beiden alle pionnen lang op het bord. Acht seizoenen geleden 35 zetten, ditmaal wordt met 25. exf5 de eerste pion geslagen. Even later leidt 27. f4 tot een enerverend vervolg. Opeens is er met de open f- en g-lijn een zee van ruimte op de koningsvleugel en daar maakt Gilbert goed gebruik van. Er zitten wat zwaktes in de Friese verdediging. Zo kan het paard op g1 naar weinig goede velden springen. De actieve zet 33. Pf3 kost hem het stuk, omdat zwart met het doorschuiven van de vrijpion op e5 een vork creëert. Hij staat toe dat de Philidor 1847-routinier het stuk (paard op a6) terugwint. De overgebleven witte stukken zijn immers te ver verwijderd van het slagveld: de Hoornse vrijpion op f2. Na Gilberts slotzet kan de koning zich wegens een naderend schaak niet handhaven op het promotieveld.

Caïssa-Eenhoorn loopt uit naar een 2-4 voorsprong en daar is Mason Brouwer verantwoordelijk voor. Met zwart bouwt hij een gezonde stelling tegen Jan Hania, met vijf uit acht teamtopscorer van de Leeuwarder eersteklasser, op. De strijd speelt zich voornamelijk af op de damevleugel. Van alle lichte stukken blijven alleen de witveldige lopers op het bord. Het Hoornse talent gooit na 31. … Db6 alle schroom van zich af en gaat voor de volle winst. Er dreigt het gevaarlijke … Txc3 – met damewinst – en na het antwoord (32. Kh2) komt zijn eigen dame dominant in de Friese stelling. Het levert de jonge zwartspeler twee pionnen op, maar dan is hij er nog niet. De clubkampioen van Philidor 1847 posteert een vrijpion op b6 en wint de pion op a4 terug. Met secuur spel verdedigt Mason en valt tegelijkertijd aan. Zijn loper krijgt een cruciale positie op de diagonaal naar zijn koning op h2 (het stuk kijkt naar zowel veld b7 als veld g2) en daarnaast pareert hij alle mogelijke tegenkansen. De afronding is fraai. Met de slotzet 54. … Td1 dwingt zwart dameruil af, waarna de vrijpion op b6 zal sneuvelen. Zijn ervaren opponent heeft geen serieus tegenspel meer.

Even vlot komt de thuisploeg langszij. Peter van den Brink stuit op FIDE-meester Addy Lont die lange tijd iets prettiger staat. Wit plaatst alle zware stukken op de c-lijn om de pion op de zesde rij te belagen. Een grote afruil levert meer evenwicht op, maar de zorgen voor Peter zijn nog niet voorbij. Met name zijn b-pion is zwak en op de 41^e zet raakt hij een pion achter. Met veel pionnen op de andere flank heeft de Friese eersteklassespeler makkelijker spel dan de nog regerend clubkampioen van Caïssa-Eenhoorn. Aan beide kanten wordt flink gemanoeuvreerd. In een eindspel met twee Westfriese paarden contra een loper met paard voor wit vecht zwart voor behoud van zijn isolani op d5 en een achtergebleven pion op g6. Ze staan op witte velden en zijn een doelwit voor de witveldige loper van zijn opponent. Addy kan een ruil van de lichte stukken afdwingen en dan neemt zijn koning de beslissende rol over. Een mat in ruim twintig zetten lonkt.

 

Voor Martijn Monteban is de tweede competitiehelft minder succesvol dan de eerste. Op de drieënhalf uit vijf volgt één punt in de overige vier partijen. Leandro Slagboom werkt gaandeweg toe naar een stelling met meer activiteit voor hem. Hij neemt bezit van de half open c- en de open e-lijn en ook het loperpaar staat goed opgesteld te wachten op mogelijke combinaties. Die komen er niet, waarop zwart besluit het vuurtje op de koningsvleugel op te stoken. Na dameruil blust de jonge Fries het gevaar en profiteert van de verzwakte pionnenstructuur. Hij gaat het eindspel in met twee pionnen meer: de vrijpionnen op d4 en f2. Martijn verzet zich twintig zetten lang tegen het naderend onheil. Er worden stukken geruild, maar de f-pion bereikt de zesde rij en promotie is aanstaande.

Rond de klok van vijf uur barst een noodweer los boven Leeuwarden en het is de vraag wie de bui voelt hangen. Het scoreverloop waggelt alle kanten op (1½-½, 2-4, 4-4) en het is niet te zeggen hoe de wedstrijd zal eindigen. Alexander Geerts en Nick Manshanden zijn namens de gastploeg nog bezig. Misschien zijn hun partijen wel typerend voor de schaakmiddag. Alexander heeft een pionnenminderheid op de damevleugel en Jeroen Weggen probeert alles in het werk te stellen om daarvan te profiteren. Dat lukt niet erg. Hij moet een witte vrijpion op d5 in de gaten houden en schakelt over naar een ander plan. Het fraaie 26. … Txf5 lijkt op een kwaliteitsoffer, maar de Philidoriaan lonkt naar damewinst. Wits antwoord is even fraai: 27. Da7, met twee ongedekte zwarte stukken op de zevende rij. Het wordt uiteindelijk een gewone ruil, waarna een torens-eindspel met een Fries paard tegen een loper voor de witspeler ontstaat. De lichte stukken verdwijnen van het bord alsmede een stel torens en dan mag de Hoornse ploeg aan partijwinst gaan denken. Alexander heeft drie verbonden pionnen op de koningsvleugel, zijn opponent pionnen op f7 en h7. De zwarte vrijpion op b5 lijkt kansloos. Die wordt overigens makkelijk verspeeld, waarna de Caïssa-Eenhoorn-speler verrassend vlot het eindspel naar zich toe trekt. Zijn opponent verzuimt om gedwongen zetten (onder meer veel schaakjes) uit te lokken en vervolgens maoeuvreert wit hem met twee f-pionnen in een kansloze positie. Alexander houdt een toren over, Jeroen een vrijpion op h5, maar daar kan zijn koning na 62. Tb5 nooit meer bij komen. Met vijf uit acht is Alexander – die zijn beste score ooit in het eerste team realiseert – na Misha Dorokhin dit seizoen de succesvolste speler.

Ondertussen vecht Nick Manshanden voor remise en dat doet hij bewonderenswaardig. Tegen Jippe Kamstra moet hij na 16. … Lg4 een keuze maken: de aangevallen c2-pion opschuiven of een stukkenruil op f3 afsluiten met gxf3.  Het wordt het laatste met een ‘lelijke’ verdediging als resultaat. Het levert wit ook pionwinst op, al is die van tijdelijke aard. Nick blijft naar aanvalskansen zoeken, maar zwart geeft geen krimp. Na 33. Pxd8 zijn een Friese loper en een Hoorns paard de enige stukken. Wit beschikt over pionnen op b2 en c3 contra een zwarte op a6, terwijl op de andere flank een witte dubbelpion (f2, f3) de muur op f7, g6 en h7 moet slopen. Het leidt tot een periode van opletten (36. Pxa6 is verliezend) en wikken en wegen. Bijvoorbeeld na 41. … axb4. Nick kan met schaak de loper slaan, maar kan hij daarna twee verre vrijpionnen afstoppen? Hij kiest voor het nemen van de b-pion. Zijn dubbelpion vormt in combinatie met het geringe aantal velden voor zijn koning en het paard een moeizame defensie. Het stuk springt zich suf van g1 naar h3 en omgekeerd. Zwart kan evenwel de winstweg niet vinden en na bijna zeventig zetten is een remisestelling bereikt.

In de zaal met 36 tafels voor viertallen, waar bridgeposters, bridgecartoons en bridgegedichten de muren sieren, domineren de schakers. Ze analyseren hun partijen en er valt heel wat te bepraten. Nick heeft zich met zijn resultaat tot matchwinner gekroond en mag aan veel teamgenoten uitleggen wat zijn plannen tijdens de strijd tegen Jippe zijn geweest. Door de zege stijgt Caïssa-Eenhoorn naar de zesde plaats. Geen prijs, wel een goede klassering.

Toch verlaat menig speler Leeuwarden met een trofee: de eenhoornbeker. De hele ploeg en de begeleidingsstaf sluiten het bondsseizoen af op ’t Pannekoekschip dat ligt afgemeerd aan de Willemskade. Bovendeks wordt een spectaculaire ontdekking gedaan: op de desertkaart staat een eenhoornbeker. Die wordt, met ijs, besteld en, zonder ijs, na een sfeervol en gezellig verblijf mee naar huis genomen. Het is een leuke prijs voor de kampioen van de derde helft.