In het in mei j.l. uitgebrachte ‘Jaarverslag 2024’ van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond staan veel interessante gegevens. Zo zijn door de FIDE aan verschillende deelnemers van het Oscar Romero Open Hoorns meestertitels verleend (Saša Albers, Sascha Kurt, Kobe Smeets; Khoi Pham heeft zelfs IM achter zijn naam), hebben 636 spelers aan de competitie van de Noordhollandse Schaakbond meegedaan en 362 aan de KNSB-competitie (ten opzicht van 2019-2020 een achteruitgang van 9,1 procent) en is de schaakclub De Strandloper uit Petten opgeheven.
Eline Kuin dwingt André Mantel tot oplettendheid. Met een toren op g2 en een witte loper die naar de pion op f7 kijkt, moet hij zijn koning uit de penning halen.
Een van de mooie aspecten in de Noord-Hollandse schaakwereld vindt schrijver dezes de namen van de verenigingen. Opvallend is dat door de jaren heen niet zo veel NHSB-clubs naar hun dorp of stad zijn vernoemd. De Strandloper is er een van. De schaakliefhebbers uit Petten maakten in het najaar van 1971 hun debuut in de regionale competitie en werden meteen, met twaalf uit zes, kampioen in de vierde klasse B. Bij aanvang van het seizoen 1972-1973 begroette competitieleider Hans Nuijen liefst vijf nieuwe clubs: DDM (’t Veld), Van Ewijcksluis (het latere Anna Paulowna), Gambiet (Zwanenburg), SSCH (Haarlem) en En Passant (Den Burg). De Beverwijker liet voorts in het mededelingenblad van de NHSB weten: ,,We zijn nu nog in gesprek met of hopen dat lid zullen worden: Hoogkarspel, Hem (Degona) en St. Pancras.’’
NHSB-verenigingen met het aantal teams in achtereenvolgens promotie- tot en met vierde klasse, competitie 1972-1973: Aalsmeer...................................................1 0 0 2 1 Aartswoud..................................................0 1 0 1 2 Aris de Heer (Middenbeemster)..............................0 0 0 0 2 Assendelft.................................................0 0 1 1 0 Bergen.....................................................0 0 0 1 0 Bloemendaalse SV...........................................0 1 1 0 2 Caïssa (Hoorn).............................................0 1 0 1 1 Castricum..................................................1 0 3 2 3 DDM (’t Veld)..............................................0 0 0 0 1 DOS (Alkmaar)..............................................0 0 0 1 0 En Passant (Den Burg)......................................0 0 0 0 1 Van Ewijcksluis............................................0 0 0 0 1 Excelsior (Heemskerk)......................................0 0 1 1 2 Gambiet (Halfweg-Zwanenburg)...............................0 0 0 0 2 Heemsteedse SC.............................................1 0 1 1 0 Heerhugowaard..............................................0 0 0 1 1 Hoofddorp..................................................0 1 0 0 1 HWP (Haarlem)..............................................0 1 0 0 2 Jacob de Weijze (Monnickendam).............................0 0 1 0 0 KTV (Enkhuizen)............................................1 0 1 0 1 Kijk Uit (IJmuiden)........................................1 1 0 2 0 Lasker (Uitgeest)..........................................0 0 0 1 1 Magnus (Schagen)...........................................0 0 1 0 0 MSC (Den Helder)...........................................0 0 2 1 1 Het Oosten (Haarlem).......................................0 1 1 1 3 Oppositie (Heiloo).........................................0 1 0 1 0 Parkwijk (Haarlem).........................................0 0 0 0 1 Pat Mat (Beverwijk)........................................1 1 1 0 1 Purmerend..................................................0 1 0 2 1 Rolland (Overveen).........................................0 1 1 1 1 Santpoort..................................................0 1 1 0 1 Schaaklust (Andijk)........................................0 1 1 1 0 Schaakmat (Noord-Scharwoude)...............................0 0 1 0 1 SSCH (Haarlem).............................................0 0 0 0 1 De Strandloper (Petten)....................................0 0 0 1 1 SVS (Haarlem)..............................................0 0 1 2 3 De Uil (Hillegom)..........................................0 0 1 1 1 De Vennep (Nieuw-Vennep)...................................0 0 0 1 1 VHS (Haarlem)..............................................0 1 1 1 2 VVV (Alkmaar...............................................0 0 2 0 2 Weenink (Beverwijk)........................................0 2 1 1 1 Westzaan...................................................0 0 0 1 0 Wieringermeer (Wieringerwerf)..............................0 0 1 0 1 Het Witte Paard (Koog aan de Zaan).........................1 0 1 1 1 WSC De Pion (Wormerveer)...................................0 0 1 1 2 Zaanstreek-Noord (Krommenie)...............................0 0 1 0 2 Zandvoortse Schaakclub.....................................0 0 1 0 1 ZSC-Saende (Zaandam).......................................1 0 2 1 3
U leest het: veertien van de 48 clubs hebben een plaatsnaam als eigennaam. Als we kijken naar het betaalde voetbal, dan hadden afgelopen seizoen negen van de achttien eredivisionisten hun plaatsnaam in de clubnaam en in de eerste divisie zelfs dertien van de twintig. Wat namen betreft: op de website van schaakvereniging Heerhugowaard staan nog een nieuwtje. De club heet met ingang van komend seizoen HHW Pietbulls. Als eerbetoon aan de onlangs overleden clubicoon Piet Konijn, die jarenlang onder het pseudoniem Pietbull heel veel over het wel en wee van Heerhugowaard heeft geschreven.
Maar we hadden het over De Strandloper. Als kersvers derdeklasser ontmoette het voor het eerst ploegen uit Westfriesland en dat beviel prima. De Pettense ploeg speelde zijn eerste vier wedstrijden gelijk om van Aartswoud 2 (5½-2½), Caïssa 2 (5-3) en Schaaklust 3 (8-0; zonder midzomerschaker Dirk Mantel, die twee klassen hoger zijn beste krachten gaf in het eerste achttal) te winnen. Caïssa 2 ging overigens met zeven man, inclusief vijf invallers, naar de kustplaats; basiskracht Willie Schraa ontbrak door een misverstand.
Niet alle Strandlopers waren succesvolle schakers. In het seizoen 1974-1975 had de club een derde team ingeschreven en dat verloor in de vierde klasse B – met De Groene Zes (kampioen), Aartswoud 3, Caïssa 4, KTV 3, Schaaklust 3, De Schalmloper en Van Ewijcksluis 2 – alle wedstrijden.
De Strandloper was de vereniging van Martin en Simon Duinmaijer, Willem de Beurs, Joop Levendig, Jan Barsingerhorn, terwijl ook Gerard de Geus en Siem van der Vliet in Petten hebben geschaakt. Verschillende spelers zochten hun heil elders, anderen stopten en het aantal leden nam fors af. De Strandloper, dat pas in zijn twintigste NHSB-wedstrijd voor de eerste keer verloor (op 5 april 1974 met 3½-4½ van Heerhugowaard; een beslissingsduel in Sint-Pancras om het kampioenschap van de derde klasse A), daalde af naar de viertallencompetitie en nam daarin voor het laatst deel in het seizoen 2023-2024. De club leeft nu alleen nog voort in de archieven.
We hebben de deksel van de oude doos gelicht en kwamen tot een opvallende ontdekking. Het huidige Midzomertoernooi telt dertien deelnemers met Strandloper-ervaring. Samen hebben ze 27 partijen gespeeld tegen een ploeg uit Petten: veertien keer winst, zes keer remise en zeven nullen. Het gaat om de volgende spelers: Nizar Alayoubi (0-1-0), Co Buysman (2-0-0), Ed Hornick (0-0-2), Eugène Koomen (1-0-0), Dirk Mantel (1-0-3), Hans Morsink (0-1-0), Jan Olthof (0-0-1), Rik Slaman (0-1-0), Bert Spil (2-1-0), Henri Stouten (1-0-0), Peter van Waert (2-1-0), Nico Weel (4-0-1), Arnold van der Wolff (1-1-0).
Bert Spil (met wit in actie tegen Jim Wittebol) is een van de Midzomer-deelnemers met Strandloper-ervaring.
Ook Henri Stouten heeft tegen De Strandloper gespeeld (en gewonnen).
Acht uit dit gezelschap komen in actie tijdens de vijfde ronde van het Midzomertoernooi. Nizar Alayoubi is een van hen en hij zorgt met Remco Bravenboer voor een spektakelstuk. Nizar steekt met 18. … f5 het vuur aan. Die pion speelt meteen een dubbelrol. Als verdediger van een pion op e4 en hij staat in de penning van een toren op c8. Remco besluit het een en ander te combineren, maar daardoor raakt hij de kleine kwaliteit achter. Een voordeel voor de Wervershover is dat hij over het loperpaar beschikt, terwijl er steeds meer ruimte komt. Het bord staat in brand. Het fraaie 27. … Lh1 (matdreiging op g2) wordt kundig gepareerd met 28. e4. Beiden hebben een vrijpion: wit op b5, zwart op c5. Nizars 30. … Da7 lijkt een mindere zet, maar de gedachte er achter is interessant: zijn vrijpion kan twee velden opschuiven. In tijdnood van met name Remco blijft de amusementswaarde hoog en in een duidelijk mindere stelling is zijn 41. Df3 van hoog niveau. Zijn opponent is bezig om de slotaanval in te zetten en moet plotseling opletten dat hij niet mat gaat. Zwart houdt het hoofd koel en met minder dan een minuut op de klok voor de witspeler pakt Remco’s kwaliteitsoffer verkeerd uit. Hij verliest zijn laatste toren en het is uit.
Met de nodige publieke belangstelling om hem heen is Remco Bravenboer aan zet, terwijl opponent Nizar Alayoubi (rechts) alles van een afstandje bekijkt.
De rollen zijn omgedraaid. Remco, op enige afstand, laat het denkwerk aan Nizar over.
Luchtfoto van Remco Bravenboer - Nizar Alayoubi., na 32. Db8
De stelling een paar minuten later. Remco heeft 34. Kh2 gespeeld, Nizar zal zijn vrije c-pion een veld opschuiven.
De ontknoping nadert. Wit zal met 43. Texc3 de kwaliteit offeren.
Remco en Nizar hebben allebei 0:21 op de klok, maar het is een wereld van verschil. Voor wit zijn het seconden, voor zwart minuten.
De beslissing is gevallen. Met het dameschaak op b2 sneuvelt de toren op c3.
Het tweede spektakelstuk van de avond wordt gespeeld door beider clubgenoot Boris de Best en Lode Broekman, routinier van onder meer de Muider Schaakkring (MSK). Wit heeft een betere pionnenstructuur, omdat de Caïssa-Eenhoorn-speler tegen drie eilandjes van twee pionnen aankijkt. Een achtergebleven centrumpion sneuvelt. Lode wil de stelling scherp houden, maar verzwakt daarmee zijn superieure positie en ook hij raakt de kleine kwaliteit achter. In tegenstelling tot Remco Bravenboer – Nizar Alayoubi is de materiële plus twee paarden. Met 27. … Dd5 lonkt Boris naar een aftrekschaak met grote winstkansen en ook hier biedt e4 – nu als 29e zet – redding. De zwartspeler behoudt het initiatief en wit verdedigt zich knap, maar wederom is een kwaliteitsoffer niet goed. Na dameruil zitten de twee in een eindspel van een eenzame loper voor de MSK-speler en een Hoorns paardenspan. Wederzijdse tijdnood vergroot de spanning. De Caïssa-Eenhoornaar staat op winst. Tien seconden toegevoegde tijd is niet veel en met zetherhaling wordt de uitslag bepaald. Tot opluchting voor de een, enige vertwijfeling bij de ander. De opvallende score van Lode: vijf gespeeld, vijf keer remise.
Een interessante fase in de partij Lode Broekman - Boris de Best, zo ziet ook Dirk Mantel. Wit heeft een uitstekende stelling gehad, maar raakt nu de kleine kwaliteit achter. Zwart slaat de loper op e6.
Eveneens belangstelling van Bert Spil. Lode moet met drie stukken verder tegen de vier van Boris, maar hij heeft wel twee pionnen meer. Wit denkt na over 28. De2.
Luchtfoto van de laatste drie partijen van de vijfde ronde: Lode Broekman - Boris de Best (achtergrond), Remco Bravenboer - Nizar Alayoubi en rechts Ed Hoes - Ed Hornick.
Een kwaliteitsoffer in aantocht. De dreiging van ... Pf3 is groot. Wit zal met zijn toren de loper op d6 slaan.
Boris heeft een dameruil op g4 afgerond met het paard en moet nu het stuk naar een veilig veld laten springen.
Menig Midzomer-deelnemer blijft tot de laatste zet van de avond. Het is inmiddels half twaalf geweest.
Lode en Boris zijn met hun tijd onder de vijf minuten beland. Organisator Nico Weel (de succesvolste speler met Strandloper-ervaring) heeft het noteren overgenomen.
Een zware strijd is ten einde gekomen. Opluchting bij de een (Lode), enige vertwijfeling bij de ander (Boris).
Ditmaal lichten we er ook een heel andere partij eruit: Eline Kuin – André Mantel. De jeugdige witspeelster is lid van Schaaklust en schaakt sinds een jaar. Onervarenheid breekt haar op tegen een opponent die alweer zo’n honderdvijftig clubavonden van KTV heeft bezocht. Toch neemt Eline met het handige 9. Lxh6 een pion voorsprong. Na de korte rokade van zwart kan hij niet terugnemen vanwege de dame op g3. Jammer is het dat de witte dame zichzelf in de penning zet en te vroeg van het bord gaat. Wel krijgt de Schaaklust-speelster er twee lichte stukken voor in de plaats. Ze vecht zich daarna geweldig terug en na kwaliteitswinst is het na 36 zetten allemaal niet zo duidelijk meer. Haar torens en de witveldige loper houden de koningsvleugel aardig op slot voor de dame en toren van André. Met 37. h4 (om de belangrijke g5-pion te verdedigen) wordt de stelling voor Eline zelfs beter, maar ze speelt Tf7 en staat na 37. … Dxg5+ verloren. In de eerste Midzomer-maand heeft Eline al wel een partij gewonnen en wellicht komt er in juli eentje bij.
André Mantel is aan zet tegen Eline Kuin. Gerard Broersen is benieuwd hoe de enige deelneemster dit jaar aan het Midzomertoernooi het doet.
Voorlopig moet de zwartspeler flink aan de bak.
André overweegt een paardruil op f3. Elines loper zal even later via dat veld naar h5 gaan en bereikt een gelijkwaardige stelling.
En dat is zojuist gebeurd. André noteert 36. Lh5+ en staat nu zelfs een tikkeltje slechter. Te zien is dat de g5-pion (er staat een zwarte toren op g8) niet wordt verdedigd. Jeugdspeler Stef de Wit denkt mee.
Er is geen redding meer mogelijk. André (aan zet) zal met zijn dame het laatste stuk van Eline slaan en laat vervolgens zijn d-pion promoveren.
We gaan nog even terug naar De Strandloper en namen. Menig Midzomer-deelnemer heeft geschaakt in restaurant De Jonges in Petten. In vroeger tijden hingen aan de toiletdeuren grote borden met ‘De Jonges’ en ‘De Moide’, maar dat laatste was opeens verdwenen. De familie Tromp heeft na een verbouwing het etablissement vernoemd naar het overgebleven bord, zo is op de website van de historische vereniging De Zijpe te lezen. Het bedenken van een originele naam is aan Noord-Hollanders wel toevertrouwd.
Een otter loopt zelden op het strand. Vorig jaar voor het eerst waargenomen in een Nederlands duingebied (Meijendel bij Den Haag), maar schrijver dezes zag er al een op 21 februari 2005 in Petten. De Strandloper won de wedstrijd tegen Caïssa 5 overigens wel: 4½-3½.
Vijfde ronde (woensdag 2 juli): Bert Spil – Jim Wittebol 1-0 Dirk Mantel – Gerard Broersen 1-0 Eugène Koomen – Jamal Zyat 0-1 Co Buysman – Henri Stouten ½-½ Lode Broekman – Boris de Best ½-½ Ed Hoes – Ed Hornick 1-0 Remco Bravenboer – Nizar Alayoubi 0-1 George Tadrous – Renzo Snel 0-1 Hans Morsink – Harry de Best 0-1 Dion Brandt – Jordi van Alst 1-0 Stef de Wit – Siem Boon 0-1 Eline Kuin – André Mantel 0-1 Caspar Jinssen – André van Leeuwen 0-1 De stand: Nizar Alayoubi (Caïssa-Eenhoorn, 1604).................. 18,18 3 2 0 Peter van Waert (Caïssa-Eenhoorn, 1983)................. 14,70 3 0 0 Jamal Zyat (Caïssa-Eenhoorn, 1731)...................... 13,81 3 1 1 Jan Olthof (Schaaklust, 1710)........................... 12,28 2 1 0 Rik Slaman (Caïssa-Eenhoorn + Schaaklust, 1832)......... 9,44 2 1 1 André Mantel (KTV, 1458)................................ 9,16 3 0 1 Co Buysman (Caïssa-Eenhoorn, 1731)...................... 8,08 2 2 1 Arnold van der Wolff (Caïssa-Eenhoorn, 1738)............ 7,82 2 1 1 George Tadrous (Degoschalm/Revanche, 1535).............. 6,98 2 0 1 Marc Norden (MSK, 1812)................................. 6,96 2 1 1 Boris de Best (Caïssa-Eenhoorn, 1787)................... 6,91 2 2 1 Ed Hoes (KTV, 1639)..................................... 6,74 1 3 0 Serge Kramer (WSC De Pion, 1782)........................ 6,23 1 1 0 Bert Spil (Caïssa-Eenhoorn, 1924)....................... 5,44 2 1 1 Jordi van Alst (Caïssa-Eenhoorn, 1500).................. 3,73 3 0 2 Renzo Snel (Caïssa-Eenhoorn, 1560)...................... 3,63 2 1 2 Lode Broekman (MSK, 1685)............................... 2,93 0 5 0 Caspar Jinssen (Torenhoog, 1228)........................ 2,72 2 0 3 Stef de Wit (Torenhoog, 1449)........................... 2,59 3 0 2 Nico Reus (Degoschalm/Revanche, 1512)................... 2,21 2 0 2 Dion Brandt (Degoschalm/Revanche, 1510)................. 2,03 2 0 2 Siem Boon (Degoschalm/Revanche, 1200)................... 1,28 2 0 3 Harry de Best (Caïssa-Eenhoorn, 1515)................... 1,03 1 0 1 Eline Kuin (Schaaklust, 1200)........................... 0,59 1 0 4 Bas Doodeman (Degoschalm/Revanche, 1698)................ 0,04 1 0 1 Remco Bravenboer (Caïssa-Eenhoorn, 1600)................ -1,40 2 1 2 André van Leeuwen (Degoschalm/Revanche, 1359)........... -2,51 2 0 2 Eugène Koomen (KTV, 1796)............................... -3,18 2 0 3 Nico Weel (Schaaklust, 1825)............................ -3,42 0 0 1 Henri Stouten (KTV, 1731)............................... -3,53 0 2 1 Jim Wittebol (1811)..................................... -4,12 0 0 1 Jan Baars (huisschaker, 1732)........................... -10,00 0 0 2 Dirk Mantel (Schaaklust, 1814).......................... -13,55 1 0 4 Gerard Broersen (Degoschalm/Revanche, 1741)............. -14,49 0 0 3 Ed Hornick (Torenhoog, 1664)............................ -15,11 0 1 3 Hans Morsink (huisschaker, 1511)........................ -15,21 0 0 3 De midzomerscore, bepalend voor de ranglijst, wordt via een speciale formule en aan de hand van de ratings berekend. Zo verliest George Tadrous door zijn nederlaag 4,95 en wint Renzo Snel 5,95 punten.
25. Pxe6 Tf6 Evaluatie: +6 voor wit… Alleen moet wit dan wel de juiste voortzetting kiezen. En dat doe ik niet. Pf4 of Pg5 en daarna de pion op d5 ophalen. Of het paard op e5 wegjagen en een kwaliteit winnen. Maar de partij verliep dus anders. 26. Lxd5 En waarom kies ik voor deze voortzetting? Omdat het eerste idee was: zwart kan niet op e6 slaan met de dame vanwege de penning. Door Tf6 is de stelling veranderd, maar pas ik het plan niet aan. Dat kost mij een veel betere stelling. 26… Txe6 27. Lxe6+ Gek genoeg is de toren slaan met schaak een van de slechtste zetten…. Materieel gezien sta ik nu iets voor: 2 verbonden pionnen meer (1 vrijpion), een T + L tegen P + P + L. Maar nog steeds: eerst f4 geeft zwart nog meer problemen.
36. Txd6 Ik schat de aanval van zwart op h2 helemaal verkeerd in. Daarom geef ik de kwaliteit terug. Alleen dacht ik in de haast dat Lf4 weer een stuk terugwon (1 van de 2 Hoornse paarden), maar ik heb het vervolg niet goed gecalculeerd.