Het weekblad Zondag van gisteren (dat overigens zaterdag werd bezorgd) had een aankondiging van een bijeenkomst in het Alzheimer Café Hoorn, al dan niet digitaal. Verrassend was dat daarbij een foto van een schakende oudere man stond.
In de media en door dementiedeskundigen wordt zelden een verband gelegd tussen dementie en schaken en dan is de combinatie van het artikel en de foto opvallend. De afgelopen jaren heb ik binnen de gemeente Hoorn geprobeerd om op het gebied van ‘dementiebestrijding’ wat van de grond te krijgen, maar talloze vergaderingen hebben nauwelijks iets opgeleverd. Schaken is een goed middel tegen dementie, daar ben ik van overtuigd. Volgens Alzheimer Nederland krijgt een op de vijf Nederlanders dementie. Hoe is die verhouding in schakend Nederland? Daar zijn geen cijfers van bekend. Het komt evenwel zelden voor dat een schaker overlijdt aan de gevolgen van dementie en ik denk zelf dat het getal van een op de honderd aan de voorzichtige kant is. Waarschijnlijk zijn er minder demente schakers.
Alzheimer Nederland verwacht dat over twintig jaar meer dan een half miljoen Nederlanders dement zal zijn. Nu de schaaksport veel aandacht krijgt, dankzij de Netflix-serie ‘The queen’s gambit’, lijkt het handig om daarop in te spelen. Martina Arenella, onderzoekster bij het Donders Instituut voor Brein, Cognitie en Gedrag (een onderzoeksinstituut aan de Radboud Universiteit in Nijmegen) heeft de serie aangegrepen om een blog te schrijven over de voordelen van het schaken. Haar verhaal is door verschillende kranten opgepikt. ,,Tot mijn verrassing is leren schaken niet alleen leuk, het is ook nog eens goed voor je hersenen’’, schrijft ze. Om te eindigen met: ,,Dus als jij ook in lockdown zit: zet een kopje thee en begin een potje schaak. Je brein zal je dankbaar zijn.’’
We zitten weer drie weken langer op slot. Op de website van Caïssa-Eenhoorn staan 320 schaakpuzzels – voor beginners en gevorderden – die in de huiskamer kunnen worden opgelost. Als ‘The queen’s gambit’ aanzet om na het bekijken van de serie het schaakbord te pakken, is Beth Harmon niet alleen een topschaakster maar ook een verpleegster.