Meer dan veertig leden voor het schaakclubje van A-Z

‘Het schaakclubje van AZ’ kopt het Noordhollands Dagblad vandaag op de sportpagina. De Alkmaarse eredivisievoetballers zijn op trainingskamp in Spanje en een foto van de schakende spelers Pantelis Hatzidiakos (wit) en Tijjani Reijnders siert het verhaal. Zeker nog drie man in het gezelschap zijn actief op de 64 velden in plaats van één. Maar die krantekop, die vraagt om een zoektocht.

Uit het Noordhollands Dagblad van vandaag.

Westfriesland heeft twee schaakverenigingen met dezelfde naam gehad. De minst bekende is AZ uit Wognum. Begin 1939 speelt het twee vriendschappelijke wedstrijden tegen ODI uit Zwaag, ook een rooms-katholieke club. Het pas opgerichte AZ verliest zowel thuis (3-5) als uit (2-6) en heeft niet lang bestaan.

Uit de schaakrubriek van de Rooms-Katholieke Westfriesche Schaakbond in het Westfriesch Dagblad van 10 februari 1939: met de partijuitslagen van de beide wedstrijden van AZ uit Wognum tegen ODI uit Zwaag.

Veel bekender is A-Z, Aanraken-Zetten. Caïssa-speler Koen de Vos, dan wonend in Schellinkhout, speelt op maandag 21 oktober 1935 simultaan in Het Wapen van Medemblik. Van de 21 partijen wint hij er tien, komt tot vijf remises en verliest zes keer. De avond is een initiatief van de Westfriesche Schaakbond met als resultaat dat vijftien deelnemers zich wel bij een nieuwe schaakvereniging willen aansluiten. Een week later wordt de Medemblikker Schaakclub opgericht.

Uit de Medemblikker Courant van 26 oktober 1935.

De speelzaal is in Het Theehuis, in het Wandelpark. Al op de oprichtingsavond gaat de clubcompetitie van start en een van de leden is dr. mr. Catharinus Drossaart van Dusseldorp, ook actief bij Caïssa en dan secretaris van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor West-Friesland. Op de ledenvergadering van 15 april 1936 besluit men de clubnaam te veranderen in A-Z. De Medemblikker Courant – een weekblad – heeft een columnist die daar tien dagen later op ingaat. Zijn initialen zijn A. Z. ,,Op zichzelf ontmoet het feit dat twee personen of zaken hetzelfde zijn genaamd in de praktijk wel eens bezwaar, doch aangezien de naam van genoemde schaakclub een andere beteekenis heeft (Aanraken-Zetten, aardig gevonden) dan de mijne, geeft zulks mij voldoende waarborg dat geen vergissingen zullen ontstaan nu Medemblik thans twee A-Zen telt.’’

A-Z meldt zich aan bij de Westfriesche Schaakbond en debuteert in het najaar van 1936 in de WFSB-competitie. Voor maandag 15 februari 1937 staat de eerste ontmoeting tussen A-Z en Caïssa gepland, in hotel Radboud in Medemblik. Het sterkste Hoornse tiental krijgt het moeilijk. Zes partijen eindigen na een zware strijd in remise (onder meer de bovenste vier) en dankzij de overwinningen van banketbakker Bergsma, kapper Homan en timmerman Moeijes neemt Caïssa een 4-6 zege mee naar huis. Alleen tandarts Andreae delft het onderspit. KTV (Enkhuizen) wordt kampioen, de Hoornse ploeg met een half bordpunt minder tweede en A-Z legt beslag op de derde plaats.

Uit De Nieuwe Courant ('Goedkoop nieuws- en advertentieblad voor West-Friesland') van 17 februari 1937: de eerste wedstrijd tussen A-Z en Caïssa.

Een jaar later zijn de rollen omgedraaid. Op 8 februari 1938 treffen beide ploegen elkaar in Hoorn en weer wordt de uitslag 4-6. Henk Andreae wint nu wel, net als de talentvolle Jan Hagenaars, maar de Medemblikkers trekken vier partijen naar zich toe. De titel gaat opnieuw naar KTV dat in de laatste wedstrijd van de bondscompetitie de aanval van A-Z op de koppositie afslaat: 6-4. Weer pakken de Medemblikkers de derde plaats, achter ook Schaaklust (Andijk), maar voor Caïssa.

Het seizoen 1938-1939 wordt voor hen het hoogtepunt uit de historie. Het schaakclubje van A-Z telt liefst 44 leden – eentje meer dan Caïssa – en is de grootste van de Westfriesche Schaakbond, waarbij inmiddels twaalf verenigingen zijn aangesloten. Het is de bedoeling dat op maandag 24 oktober 1938 veertig spelers van A-Z en van Caïssa in hotel Radboud tegenover elkaar zitten. Vanuit Hoorn maken echter 33 schakers de reis. Heideman jr, Pierlo en Wolda vormen Caïssa 4 en winnen alledrie, maar door de zeven afwezigen gaat het duel tegen A-Z 4 met 3-7 verloren.

De eerste tientallen spelen gelijk en de 5-5 uitslag valt ook in de return, op 17 januari 1939. Van die wedstrijd heb ik een partij: Jan Bos jr – Koen de Vos.

 

A-Z blijft ongeslagen en kroont zich met drie overwinningen en drie gelijkspelen tot kampioen van de Westfriesche Schaakbond. Ook het tweede en het derde tiental van de club uit Medemblik eindigen bovenaan. Het seizoen erop presteert Caïssa hetzelfde en daarna doet de Tweede Wereldoorlog de deur op slot voor de WFSB-competitie.

De Nederlandse schaakwereld wordt gereorganiseerd en de WFSB-clubs sluiten zich aan bij de Noordhollandse Schaakbond. In 1946-1947 zijn A-Z en Caïssa ingedeeld in de tweede klasse E. Het Hoornse tiental is tweemaal te sterk: 7½-2½ in Hoorn, 6-4 in Medemblik. Bij A-Z is het aantal leden flink gedaald en het jaar erop trekt A-Z 2 zich na één wedstrijd terug uit de NHSB-competitie. Als eersteklasser speelt Caïssa dan een treetje hoger, maar na de degradatie in het voorjaar van 1948 komen de clubs elkaar weer tegen. Op 31 oktober 1949 wordt de laatste wedstrijd, in Medemblik, gespeeld. Beide ploegen zijn aan elkaar gewaagd, Caïssa zegeviert met 4½-5½. Kort voor de aanvang van het seizoen 1950-1951 trekt A-Z zich terug uit de bondscompetitie wegens gebrek aan belangstelling.

Uit de Medemblikker Courant van 5 november 1949: de laatste A-Z - Caïssa. De winnende Caïssa-spelers aan de hoogste twee borden waren Jan Hagenaars en Willem Hart.

2 thoughts on “Meer dan veertig leden voor het schaakclubje van A-Z

  1. Mooi verhaal weer Co. Eigenlijk zou je al je verhalen vanuit bijvoorbeeld Westfriesland moeten bundelen en uitgeven als een volume over schaakhistorie. Maar misschien doe je dit al. Zit te ver weg om hier iets nuttigs over te zeggen, behalve dat ik je verhalen met heel veel plezier lees. Ongetwijfeld geldt dit voor veel mensen. Krijg vaak een sentimenteel gevoel, hang naar het verleden, jeugd, allerlei spannende dingen die ik meegemaakt hebt, om daar dan mijn dochter over te vertellen als ze weer eens vraagt voor een verhaal van toen ik jong was. Dat is voor haar zo’n andere wereld, maar een die ze zich wel kan voorstellen aangezien we regelmatig in Nederland zijn voor haar en familie. Bedankt weer voor het leesplezier!

Reacties zijn gesloten.